W odpowiedzi na pismo z dnia 21.10.2003 r. w sprawie udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Stalowej Woli, działając w oparciu o art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U., Nr 137, poz. 926 ze zm.) informuje jak niżej:

Wątpliwości podatnika dotyczą kwestii opodatkowania umów przelewu wierzytelności występujących w niżej wymienionych formach:

1. przeniesienie (przelew) wierzytelności własnych w celu zwolnienia z długu,
2. przeniesienie (przelew) wierzytelności własnych w formie cesji, umowy przelewu wierzytelności w celu ich windykacji,
3. przeniesienie (przelew) wierzytelności obcych w ramach świadczenia usług pośrednictwa finansowego (nabycie wierzytelności w celu windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej odsprzedaży).

W opisanej sprawie zastosowanie ma:

• ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.),
• ustawa z dnia 08.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.),
• ustawa z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.).

Ad. 1.

W myśl przepisu art. 510 k.c. przelewu wierzytelności dokonuje się przez zawarcie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Przelew wierzytelności własnych w celu zwolnienia się z długu jest umową wtórną, do której dochodzi już po powstaniu zobowiązania wynikającego z umowy pierwotnej. Treścią tej umowy jest zgoda wierzyciela na zmianę przedmiotu świadczenia na inne niż przewidywała umowa pierwotna, a zobowiązanie wygasa, tak jakby wygasło przez zwykłe wykonanie - datio in solutum.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że czynność ta nie będzie podlegała podatkowi od towarów i usług, któremu zgodnie z art. 2 ust 1 ustawy z dnia 8.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Konstrukcja prawna datio in solutum nie wchodzi także w skład zamkniętego katalogu czynności prawnych podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, którymi są m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Ad. 2.

Ustawie od podatku od towarów i usług nie podlega również zbycie własnych wierzytelności (sprzedaż wierzytelności, wynikających z wcześniej zawartych umów, których podatnik był stroną w celu windykacji tych należności).

Wierzytelność będąca prawem majątkowym w rozumieniu przepisów prawa cywilnego nie jest towarem zgodnie z art. 4 ust 1 ustawy o podatku VAT, w związku z czym sprzedaż wierzytelności nie jest sprzedaną towaru. Wyżej wymieniona sprzedaż nie stanowi również odpłatnego świadczenia usług, którym jest nabycie w ramach prowadzonej przez siebie działalności cudzych wierzytelności w celu ich dalszej odsprzedany lub windykacji.

Sprzedaż wierzytelności własnych jest jednak czynnością cywilnoprawną podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przelew wierzytelności nastąpił bowiem w drodze umowy sprzedany, tj. umowy objętej zakresem przepisu art. 1 ust 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowiącego o przedmiocie opodatkowania tym podatkiem.

Ad. 3.

Jak wspomniano wyżej, nabycie, a następnie przeniesienie (sprzedaż) wierzytelności obcych w celu ich odsprzedaży lub windykacji w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej stanowi odpłatne świadczenie usług, a tym samym mieści się w dyspozycji przepisu art. 2 ustawy o podatku VAT. Powyższe wynika z faktu, iż podatnik dokonuje obrotu wierzytelnościami, który mieści się w zakresie pojęciowym „usług pośrednictwa finansowego”, tj. świadczy usługi o charakterze finansowym.

Usługi pośrednictwa finansowego wymienione w załączniku nr 2 w poz. 9 do ustawy o podatku VAT są zwolnione od podatku od towarów i usług. Zgodnie z treścią art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego podatku. Z tego też względu sprzedaż wierzytelności obcych nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie informuje się, iż odpowiedź tut. organu w zakresie jak wyżej będzie podlegała weryfikacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie w trybie art. 14b § 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa.