Podatnik zawarł umowę leasingu operacyjnego. W celu zabezpieczenia roszczeń finansującego zawarta została umowa cesji uprawnień z tytułu poniesionych przez Korzystającego nakładów w postaci środków trwałych: obrotnicy dla statków, punktu pomiarowego prędkości wody, oświetlenia nawigacyjnego i oznakowania nawigacyjnego (nie związanych z zawartą umową leasingu). W ocenie Podatnika powyższe środki trwałe stanowią odrębne pozycje w ewidencji środków trwałych i są inwestycją w obcym środku trwałym, gdyż korzystający nie jest właścicielem działki na której wybudował inwestycje.

W wyniku rozwiązania umów leasingu za porozumieniem obu stron Podatnik przejął uprawnienia z tytułu poniesionych nakładów w zamian za zwolnienie korzystającego z długu.

Ocena prawna stanu faktycznego:

W powyższej sprawie wieczysty użytkownik gruntu zawarł umowę leasingu operacyjnego tego gruntu wraz z nieruchomościami znajdującymi się na nim. Budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie stanowiącym dzierżawę wieczystą stanowią własność użytkownika wieczystego. Natomiast każdy budynek i urządzenie wzniesione na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste jest własnością użytkownika wieczystego, nawet jeżeli budynek czy urządzenie zostało wybudowane przez osobę trzecią, np. korzystającego, powyższe wynika z treści art. 235 Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 709 ust. 17 k.c. do zwrotu rzeczy przez korzystającego oraz do ulepszenia rzeczy przez korzystającego stosuje się odpowiednio przepisy o najmie. W art. 676 k.c. wskazano, iż jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w przypadku braku odmiennej umowy, może według swego wyboru, albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego.

W powyższej sprawie inwestor będący korzystającym nie jest właścicielem urządzeń z uwagi na zasadę związania prawa własności (użytkowania wieczystego) urządzeń z gruntem. Tym samym w sytuacji rozwiązania umowy leasingu finansujący może zatrzymać nakłady ulepszające a korzystającemu przysługuje roszczenie o zapłatę sumy odpowiadającej ich wartości, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Czynności te stanowią rozliczenie między stronami umowy.

W umowie zawarto, iż Finansujący zabezpiecza prawa i roszczenia wynikające z umowy leasingu, a korzystający dokona cesji praw z tytułu nakładów poniesionych przez Korzystającego w majątku stanowiącym własność Skarbu Państwa. Na podstawie zawartej umowy cesji, prawa Korzystającego do domagania się zwrotu poczynionych nakładów od finansującego nastąpi po przeniesieniu uprawnienia z tytułu przedmiotowych nakładów na finansującego w zamian za zwolnienie z długu Korzystającego.

Towarem, na podstawie art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm), są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części będące przedmiotem czynności określonych w art. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, które wymienione są w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej. Opodatkowaniu zgodnie z art. 2 podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także inne czynności wymienione, zrównane ze sprzedażą. Natomiast w rozumieniu art. 535 k.c. sprzedażą jest przeniesienie własności rzeczy i wydanie rzeczy w zamian za zapłatę ceny.

Przeniesienie prawa do zwrotu nakładów lub zwrot poniesionych nakładów nie stanowi zatem sprzedaży, nie jest również czynnością zrównaną ze sprzedażą, gdyż brak jest jednego z elementów umowy sprzedaży a mianowicie przeniesienie własności rzeczy. W związku z powyższym czynność ta nie jest objęta ustawą o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i nie powinna być opodatkowana i dokumentowana fakturą VAT.