Na podstawie art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Nowa ustawa nie posługuje się terminem eksportu usług. Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt. 2 lit a ustawy – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym (...).

Zgodnie z § 18 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. regulującego m.in. zasady wystawiania faktur (Dz. U. nr 97, poz. 971) w przypadkach określonych w art. 19 ust. 10 i ust. 13 pkt 1-5 i 7-11 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Ustęp 2 tegoż artykułu wskazuje, iż faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30 dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego. Oznacza to, iż dla usług transportowych rozpoczętych przed 30 kwietnia a zakończonych po dniu 1 maja 2004 r., zastosowanie mają regulacje obowiązujące w dniu zakończenia usługi. Ponieważ zakończono wykonanie usługi w maju, to zasadniczo również w maju powstał w stosunku do niej obowiązek podatkowy. Faktura winna być wystawiona zgodnie z postanowieniami ustawy o VAT obowiązującej od dnia 01 maja 2004 r.

Usługa, której dotyczy zapytanie, została zafakturowana ze stawką 0% w kwietniu br. Dla usług tych obowiązek powstał dopiero w maju (brak zapłaty w okresie 30 dni od ich wykonania). Pod rządami obowiązującej do dnia 30 kwietnia 2004 r. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) usługa ta była traktowana jako eksport usług. Zgodnie z art. 39 ust. 1 powyższej ustawy, eksportem usług są również usługi transportu międzynarodowego (wykonywane przez podatnika poza państwową granicą Rzeczypospolitej Polskiej), dla których, zgodnie z art. 18 ust. 3, ma zastosowanie stawka 0%. Obowiązek podatkowy dla tych usług powstaje, zgodnie z art. 6 ust. 8b pkt 2 lit a, z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia od dnia wykonania usługi.

Tak więc, obowiązek podatkowy w tym przypadku wg starej ustawy przypadałby po 1 maja 2004 r. Z kolei w obecnie obowiązującej ustawie o podatku od towarów i usług pojęcie eksportu usług nie istnieje – oznacza to, że czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawek obowiązujących dla tych czynności w momencie ich wykonania, tj. przed dniem 1 maja 2004 r. W deklaracji VAT-7 za m-c maj 2004 r. Podatnik może wykazać te usługi w pozycji 21.