Pismem z dnia 03.06.2004 roku płatnik w likwidacji zwrócił się do Organu podatkowego o udzielenie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego.

1. Przedstawiając stan faktyczny ww. spółka poinformowała, że zawarła umowę zlecenie z osobą, która podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu. Płatnik informuje iż wypłaciła zleceniobiorcy zasiłek chorobowy. Jednak posiada wątpliwości czy od zasiłku chorobowego wypłaconego zleceniobiorcy ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych na takich samych zasadach jak dla pracownika?
2. Ponadto, ww. spółka wniosła o wyjaśnienie obowiązku sporządzenia deklaracji PIT przez płatnika pracownikom, których należności z tytułu odpraw ze zwolnień grupowych zostały wyegzekwowane przez Komornika Sądu Rejonowego.

Na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) stosownie do swoich właściwości, na pisemne zapytanie podatnika, płatnika lub inkasenta, organ podatkowy ma obowiązek udzielić pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Odpowiadając na pismo w sprawie stosowania przepisów prawa podatkowego w ww. zakresie, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Elblągu działając na podstawie cyt. art. 14a § 1 ww. ustawy wyjaśnia jak niżej.

Ad. 1)
W związku z ustaleniem zaliczki na podatek od dokonanych zleceniobiorcy wypłat należy powołać przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z przepisami tej ustawy do źródeł przychodów należą m. in.:

- przychody z działalności wykonywanej osobiście, do których zalicza się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło na mocy art. 13 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.),
- przychody z innych źródeł, do których zalicza się kwoty wypłacanych przez zakład pracy lub organ rentowy zasiłków chorobowych, wyrównawczych, macierzyńskich, opiekuńczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych na mocy art. 20 ust. 1 i 2 w/w ustawy.

Z art. 41 ww. ustawy wynika, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1, z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19 % należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9, oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b). Obliczoną w wyżej określony sposób zaliczkę zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej przez płatnika zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

W powołanym wyżej art. 41 ww. ustawy brak dyspozycji dla zakładu pracy do poboru zaliczki od wypłacanych zleceniobiorcy przez zakład pracy przychodów z innych źródeł, do których zalicza się m.in. zasiłek chorobowy. W związku z powyższym zakład pracy zobowiązany jest pobrać zaliczkę wyłącznie od wypłacanego zleceniobiorcy wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia. Nie pobiera natomiast zaliczki od wypłaconego zleceniobiorcy zasiłku chorobowego.

Zakład pracy w przypadku poboru zaliczek od wypłat zasiłków z ubezpieczeń społecznych dokonywanych zleceniobiorcy nie może postąpić analogicznie jak w przypadku pracowników. Ustawodawca w art. 31 w/w ustawy wyraźnie zobowiązał osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy” do poboru w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej. Takiego uregulowania nie zawierają przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku wypłat zasiłków z ubezpieczeń społecznych dokonywanych przez zakłady pracy zleceniobiorcom.

Zleceniobiorcy, któremu w umowie zlecenia przychód określono kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowo lub prowizyjnie składki na ubezpieczenia społeczne nalicza się od podstawy wymiaru, którą stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Taka reguła prawna wynika z art. 18 ust. 1 i 3 i art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.).

W podstawie tej nie uwzględnia się, zgodnie z art. 18 ust. 2 ww. ustawy wypłaconych zleceniobiorcy zasiłków. Tak ustalona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi, również podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, po pomniejszeniu jej o kwoty składek na ubezpieczenia społeczne potrącone przez zleceniodawcę ze środków zleceniobiorcy, zgodnie z art. 23 ustawy o NFZ.

W związku z powyższym zleceniobiorca obowiązany jest otrzymane kwoty zasiłków z ubezpieczeń społecznych rozliczyć w zeznaniu rocznym do 30 kwietnia następnego roku. Kwoty wypłaconych zasiłków należy doliczyć do uzyskanych w trakcie roku podatkowego przychodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej.

Natomiast zakład pracy kwoty wypłaconego zleceniobiorcy zasiłku chorobowego, od którego nie pobierał zaliczki, powinien wykazać w informacji PIT-8C, co wynika z treści art. 42a ustawy o p.d.o.f. Powołany przepis stanowi, że osoby fizyczne prowadzące działalność, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów), wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (...).

Ad. 2)
W powyższej kwestii, na gruncie podatku dochodowego zastosowanie znajduje art. 31 ustawy o p.d.o.f. Wynika z niego, że osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (zwane zakładami pracy), które są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacone przez zakład pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu w nadwyżce bilansowej.Przepisy powołanej ustawy o p.d.o.f. w art. 32 i art. 38 regulują obowiązki zakładu pracy jako płatnika podatku dochodowego. Zgodnie z tymi przepisami, w sytuacji przedstawionej w pytaniu nie występują okoliczności, które nakładałyby na zakład pracy obowiązek poboru zaliczki na podatek. Wprawdzie wypłacone należności stanowią przychód ze stosunku pracy, ale zostały wypłacone wskutek egzekucji przez komornika na podstawie wyroków sądowych na rzecz byłych pracowników i w związku z tym na zakładzie pracy nie ciążą obowiązki płatnika, bowiem nie dokonuje on wypłaty tych środków.

Oznacza to, że zakład pracy nie ma możliwości poboru i przekazania na rachunek urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy wraz z deklaracją PIT-4.

Na podstawie powyższego organ podatkowy stwierdza, aby zakład spełniał funkcję płatnika dla celów podatkowych, wymagane jest wypłacanie przez ten zakład należności przychodu ze stosunku pracy (lub stosunku pokrewnego).

Niespełnienie tej czynności wyklucza, uznanie zakładu pracy za płatnika zaliczek na podatek dochodowy od tych należności. W przedstawionej sytuacji pracodawca nie ma możliwości obliczenia i poboru zaliczki na podatek dochodowy od przychodów, których wypłaty nie dokonał, tym bardziej, że pobrane przez komornika kwoty dotyczą osób, z którymi stosunek pracy został rozwiązany.

Reasumując, obowiązujące przepisy podatkowe nie nakładają na zakład pracy obowiązku wystawienia informacji PIT-11 w przypadku kwot wyegzekwowanych przez komornika byłym pracownikom.
Mając powyższe na uwadze pracownik ma obowiązek samodzielnie rozliczyć otrzymane dochody w zeznaniu rocznym do dnia 30 kwietnia następnego roku.