Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dn. 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), w odpowiedzi na pismo z dn. 26.04.2004 r. (uzupełnione w dniu 21.05.2004 r.) w sprawie udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego odnośnie samochodu wykorzystywanego w działalności gospodarczej wyjaśnia:

Ad. 1. W świetle przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 w/w ustawy.
Wydatki związane z eksploatacją samochodu zaliczonego do środków trwałych i wykorzystywanego do działalności gospodarczej np. zakup paliwa, oleju, wymiana opon, przegląd techniczny stanowią koszty uzyskania przychodu w pełnej faktycznie poniesionej wysokości. Podstawą do zaliczenia w ciężar kosztów bieżącej działalności są dowody dokumentujące fakt ich poniesienia, a więc faktury VAT, rachunki, paragony.
Jeżeli podatnik z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej rozlicza się na zasadach ogólnych, ustalając dochód w oparciu o prowadzoną podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz jest podatnikiem podatku od towarów i usług, to w ciężar kosztów działalności danego okresu odnosi wydatki według ich wartości netto, a VAT naliczony odlicza od VAT należnego.
Należy jednak pamiętać, ze podatnikowi posiadającemu środek trwały w postaci samochodu i wpisem w dowodzie jako samochód ciężarowy, którego ładowność określona w wyciągu ze świadectwa homologacji jest mniejsza niż ładowność określona wg wzoru:
DŁ = 357 kg + n x 68 kg
gdzie DŁ – oznacza dopuszczalną ładowność
n – oznacza ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego do nabywanych paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do jego napędu (art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11.03.2004 r. – Dz. U. Nr 54, poz. 535).
Zgodnie z art. 86 ust. 5 w/w ustawy dopuszczalna ładowność pojazdów oraz ilość miejsc (siedzeń) o których mowa w ust. 3, określona jest na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym.. Pojazdy, które w wyciągu ze świadectwa homologacji lub w odpisie decyzji o której mowa, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub ilości miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 3.
Obniżenie podatku należnego o kwoty podatku naliczonego przy nabyciu części zamiennych do samochodu jak wyżej, stanowiącego środek trwały, dokonywane jest na podstawie art. 86 ust. 1, 8 i 9 i art. 90 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z uwzględnieniem przepisów art. 88 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy.
W związku z powyższym, jeżeli zakupione części będą przeznaczone do w/w samochodu i zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatki na ich nabycie będą stanowiły koszty uzyskania przychodu to podatnikowi będzie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu części zamiennych w proporcji w jakiej samochód będzie wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych oraz czynności wymienionych w art. 86 ust. 8 i 9 w/w ustawy.
Jeżeli podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrotu różnicy VAT należnego, to zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych , koszty działalności obciążone są wydatkami na zakup paliwa w kwocie brutto, tj. z VAT naliczonym.

Ad. 2. Podstawą do naliczenia odpisów amortyzacyjnych samochodu stanowiącego środek trwały, jest wartość początkowa samochodu ustalona na podstawie art. 22g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód wprowadzono do ewidencji środków trwałych. Samochody osobowe mogą być amortyzowane tylko przy zastosowaniu metody liniowej, samochody ciężarowe mogą być amortyzowane według metody liniowej lub degresywnej.
Metoda liniowa polega na dokonywaniu odpisów od wartości początkowej samochodu wprowadzonego do ewidencji środków trwałych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Amortyzacji dokonuje się stosując stawkę podaną w wykazie stawek amortyzacyjnych (20 %). Przy czym suma odpisów amortyzacyjnych dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym samochód został wprowadzony do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od wprowadzenia go do ewidencji (wykazu) do końca tego roku podatkowego.
Metoda degresywna może być stosowana tylko do amortyzacji samochodów ciężarowych i nie ma zastosowania do amortyzacji samochodów osobowych.
Ponieważ samochód ciężarowy można amortyzować stosując jedną z dwóch metod w miesiącu wprowadzenia pojazdu do ewidencji (wykazu) podatnik dokonuje wyboru sposobu amortyzacji i stosuje go przez cały okres amortyzacji.
Degresywna metoda amortyzacji charakteryzuje się tym, że w każdym kolejnym roku amortyzacja naliczana jest od coraz mniejszej podstawy, która jest pomniejszona o odpisy amortyzacyjne dokonane w poprzednim roku. W pierwszym roku używania samochodu ciężarowego odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej samochodu, ustalonej na zasadach ogólnych. W każdym następnym roku odpisy dokonywane są od wartości początkowej pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne dokonane w poprzednich latach. W taki sposób na początku każdego roku podatkowego ustala się podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych i dokonuje się odpisów przy zastosowaniu stawki podanej w wykazie stawek amortyzacyjnych (20 %) podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych według metody liniowej (art. 22 k ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. Nr 14, poz. 176 z 2000 r. z późn. zm.).

Ad. 3. W świetle przepisów ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w przypadku sprzedaży samochodu zaliczonego wcześniej do środków trwałych, uzyskany przychód będzie stanowić zawsze przychód z działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 w/w ustawy przychodami z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej. Przepis ten ma zastosowanie zarówno do składników majątku podatnika wykorzystywanego bieżąco w jego działalności gospodarczej jak i do składników majątku, które w tej działalności były wykorzystywane w przeszłości, a w momencie sprzedaży nie są już związane z tą działalnością. Stąd przychody ze sprzedaży samochodu związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego czy zbyto ten pojazd przed upływem 6 m-cy od daty nabycia, czy w okresie późniejszym. W tym przypadku okres użytkowania samochodu przez przedsiębiorcę nie ma żadnego znaczenia.
Sposób ustalania osiągniętego dochodu lub poniesionej straty przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych z odpłatnego zbycia środków trwałych został określony w art. 24 ust. 2 w/w ustawy. Dochodem lub stratą z odpłatnego zbycia składników majątku związanego z prowadzoną działalnością jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia a ich wartością wykazaną w ewidencji środków trwałych, powiększona o wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych.
Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, w związku z określeniem podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym z tytułu sprzedaży samochodu, uwzględnia się zarówno odpisy amortyzacyjne, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, jak i te które nie stanowiły kosztu.
W przypadku gdy samochód został całkowicie zamortyzowany, cały uzyskany z tej sprzedaży przychód stanowi dochód do opodatkowania z działalności gospodarczej.