Z treści pisma wynika, że niemożliwe jest skierowanie postępowania na drogę sądową, ze względu na poważne braki występujące w aktach rejestrowych spółki z o. o.

W związku z powyższym podatnicy zwrócili się z zapytaniem, czy możliwe jest zaliczenie w koszty uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej powyższej wierzytelności nieściągalnej w przypadku określonym w art. 23 ust. 1 pkt. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sytuacji, gdy wykażą, że dłużnik:

• zaprzestał faktycznej działalności,
• nie dokonał zmian wymaganych przez KSH w zakresie kapitału zakładowego,
• nie zgłosił wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego,
• wszyscy członkowie zarządu są obywatelami państwa obcego i przebywają za granicą,
• w aktach rejestrowych spółki nie ma żadnych wniosków pochodzących od władz spółki od przeszło 2 lat,
• w 2 poprzednich latach nie złożono wymaganych prawem sprawozdań i bilansów oraz uchwał zgromadzenia wspólników,
• pod adresem wskazanym w rejestrze nie ma siedziby spółki,
• były pracownik twierdzi,że cały majątek spółki został wywieziony za granicę?.

Zdaniem podatników powyższe przesłanki wystarczająco spełniają dyspozycję art. 23 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, aby nieściągalną wierzytelność uznać za uprawdopodobnioną.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14 poz.176 ze zm.) nie uważa się za koszty uzyskania przychodu odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 3.

Z kolei z art. 23 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności gdy:

1.dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidacje majątku, albo

2.zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo

3.wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo

4.wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika, na drodze powództwa sądowego.

Uprawdopodobnienie nie daje pewności, lecz tylko wiarygodność (uprawdopodobieństwo) istnienia jakiegoś faktu. Uprawdopodobnienie stwarza jedynie mniejszy lub większy stopień przekonania o prawdopodobieństwie jakiegoś zdarzenia.

Dlatego też, zgodnie z aktualnym orzecznictwem sądowym, ustawowy katalog zdarzeń uprawdopodabniających nieściągalność wierzytelności jest katalogiem otwartym, o czy świadczy użyty zwrot “ w szczególności”.

Oznacza to, że w przypadku niewystąpienia sytuacji przewidzianych w ustawie, podatnik ma prawo uprawdopodobnić nieściągalną wierzytelność za pomocą innych faktów i zdarzeń.

Uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności w innych sytuacjach jest zatem możliwe, z tym jednak, że dowody, które pozwolą wyciągnąć wniosek, że istnieje duże prawdopodobieństwo nieściągalności, muszą istnieć w chwili dokonywania odpisu aktualizującego. Dowody te będą podlegały ocenie organów podatkowych, które w każdym konkretnym przypadku będą rozważać, czy istnieje prawdopodobieństwo nieściągalności.

Odpisy aktualizujące wartość należności można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w sytuacji, gdy nieściągalność wierzytelności będzie uprawdopodobniona innymi sposobami w takim samym stopniu, jak np. wymienionym w art. 23 ust. 3 stanem likwidacji lub upadłości dłużnika.

Brak postanowienia o ogłoszeniu upadłości nie przesądza o tym, że podatnik nie może wskazywać na inne sytuacje uprawdopodobniające nieściągalność wierzytelności.

Wierzyciel może dokonać odpisu aktualizującego wartość należności, podlegającego zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów także, w przypadku, gdy posiada jedynie dostatecznie przekonywujące informacje o stanie majątkowym dłużnika i nieściągalności swojej wierzytelności

Należy jednak zaznaczyć, że to na podatniku, spoczywa ciężar uprawdopodobnienia nieściągalność wierzytelności Sama wiedza podatnika na temat sytuacji finansowej dłużnika, nawet gdyby odpowiadała rzeczywistości, nie może być podstawą do dokonania odpisu aktualizującego, dopóki nie zostanie utrwalona w postaci notatek, analiz, protokołów.

Ewentualne inne przesłanki uprawdopodobnienia muszą mieć jednak charakter przesłanek o znaczeniu równym przesłankom w ustawie wskazanym. Oznacza to, że nie sposób zatem za okoliczności uzasadniające wniosek o prawdopodobieństwie nieściągalności wierzytelności uznać tych zdarzeń i czynności wywołanych i podejmowanych przez wierzyciela, które nie mają znaczenia prawnego równego prawomocnemu orzeczeniu sądowemu, a które dopiero poprzedzają (np. wezwanie do zapłaty, wniesienie powództwa, itp.) ewentualne wydanie takiego orzeczenia wierzytelności potwierdzającego.

Z treści pisma podatników wynika, że nie zostało skierowane postępowanie na drogę sądową, gdyż akta rejestrowe dłużnika – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykazują poważne braki, a na terenie kraju nie ma osób zdolnych do reprezentacji spółki, a także majątku do ewentualnej egzekucji.

Tutejszy organ podatkowy stoi na stanowisku, że przedstawione przez podatników argumenty wydają się być nie w pełni wystarczające aby uprawdopodobnić nieściągalność wierzytelność, które to uprawdopodobnienie będzie podstawą dokonania odpisów aktualizujących i zaliczeniu ich w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Jak jednak wspomniano wcześniej to podatnik musi zgromadzić takie dowody i przedstawić takie fakty, które będą pozwalały na wyciągnięcie wniosku, ze istnieje duże prawdopodobieństwo nieściągnięcia wierzytelności, co w każdej sytuacji jako indywidualny przypadek podlega ocenie organów skarbowych.