Przepis art. 6 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2004 r. stanowi: „od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:

1. dzieci małoletnie,
2. dzieci, bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek pielęgnacyjny,
3. dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach o szkolnictwie wyższym, lub w przepisach o wyższych szkołach zawodowych, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku

-podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7; z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności”.

Wymieniony wyżej art. 7 ustawy o podatku dochodowym stanowi:

„1.Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, dolicza się do dochodów rodziców lub dochodów osób, o których mowa w art. 6 ust. 4, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

2.Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków.

3.Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do małżonków, w stosunku do których orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów”.

Natomiast ust. 8 ww. art. 6 stanowi „Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym”.

Na podstawie powyższego przepisu, jednoznacznie przyjmuje się, że podstawą zastosowania ulgi jest złożenie w rocznym zeznaniu podatkowym wniosku o obliczenie podatku dla osoby samotnie wychowującej dzieci i oświadczenia, że spełnia się warunki określone ustawą.

Minister Finansów w roku 1997 na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (tekst jedn. Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.), a w latach 1998 – 2000 na podstawie art. 22 § 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) zarządził zaniechanie poboru podatku dochodowego od dochodu osób samotnie wychowujących dzieci, w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym a podatkiem obliczonym na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zaniechanie poboru podatku uregulowane zostało:

• Zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 21 lipca 1997 r. w sprawie zaniechania ustalania i poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (M. P. z 1997 r. Nr 46, poz. 449 ze zm.) - zaniechanie uregulowane tym zarządzeniem miało zastosowanie do dochodów osiąganych w latach 1997 i 1998,
• Rozporządzeniem Mininistra Finansów z dnia 26 października 1999 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 1999 r. Nr 90, poz. 1008) - zaniechanie uregulowane tym zarządzeniem miało zastosowanie do dochodów osiąganych od dnia 1 stycznia 1999 r.,
• Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 15 lutego 2000 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 12, poz. 145) - zaniechanie uregulowane tym zarządzeniem miało zastosowanie do dochodów osiąganych od dnia 1 stycznia 2000 r. do dnia 31 grudnia 2000 r.

Biorąc pod uwagę, że ostatnie rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, od dochodu osób samotnie wychowujących dzieci zostało wydane w 2000 r. i obejmowało dochody osiągnięte od dnia 1 stycznia 2000 r. do dnia 31 grudnia 2000 r., nie ma podstawy prawnej do zastosowania instytucji zaniechania poboru podatku dochodowego, w trakcie roku podatkowego, w latach następnych.

Wobec powyższego, począwszy od 2001 r., z preferencyjnego opodatkowania mogły skorzystać osoby samotnie wychowujące małoletnie dzieci, które w terminie złożenia zeznania za dany rok podatkowy wniosły wniosek o obliczenie podatku dla osoby samotnie wychowującej dzieci, oświadczyły że spełniają warunki określone ustawą oraz prawidłowo określiły należny podatek.

Zgodnie z art. 45 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym organ podatkowy przyjmuje, że podatek dochodowy wynikający z zeznania jest podatkiem należnym od dochodów podatnika uzyskanych w roku podatkowym. W przypadku gdy w samoobliczeniu podatku przez podatnika organ podatkowy stwierdzi nieprawidłowości wydaje decyzję, w której określi inną wysokość podatku.

Reasumując powyższe, z przywileju skorzystania z ulgi przysługującej osobie samotnie wychowującej dziecko za lata 2001 – 2003 mogła Pani skorzystać składając odpowiedni wniosek i określając należny podatek dochodowy w składanych zeznaniach o wysokości dochodu osiągniętego za poszczególne lata.

Zasada ta obowiązuje również w roku 2004 .