Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej materiałów budowlanych oraz świadczy usługi budowlano-montażowe, w tym związane z budownictwem mieszkaniowym.

Na wykonanie powyższych robót budowlanych zawierana jest umowa cywilnoprawna określająca miejsce montażu, całkowitą wartość usługi w której zawarty jest wykaz i wartość zużytych materiałów oraz sposób rozliczenia.

Wykonanie powyższych robót montażowych Podatnik zleca innym podwykonawcom.

Zawierając umowy z inwestorami Podatnik pobiera zadatek w wysokości 40 % kosztorysu umowy, rejestruje pobrany zadatek w kasie fiskalnej i opodatkowuje w zależności od rodzaju zamówienia 7 % lub 22 % stawką podatku VAT. Zgodnie z umową wystawiony paragon podlega zwrotowi w trakcie finalnego rozliczenia usługi (korekta do paragonu), po czym w terminie 7 dni wystawiony zostaje przez Podatnika nowy paragon na całkowitą wartość usługi.

Ocena prawna stanu faktycznego :

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stawka podatku od towarów i usług dla dostawy towarów i świadczonych usług - poza wyjątkami wyszczególnionymi w ustawie o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 27.04.2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) – zgodnie z przepisem art. 41 ust. 1 w/w ustawy wynosi 22 %.

Jednakże na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy w okresie od dnia przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej do dnia 31 grudnia 2007 r. stosuje się stawkę podatku w wysokości 7 % w odniesieniu do robót budowlano-montażowych oraz remontów i robót konserwacyjnych związanych z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą.

Przez roboty związane z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a) rozumie się roboty budowlane dotyczące inwestycji w zakresie obiektów budownictwa mieszkaniowego i infrastruktury towarzyszącej oraz remontów obiektów budownictwa mieszkaniowego (art. 146 ust. 2 w/w ustawy).

Zatem dla rozstrzygnięcia, jaka stawka podatku od towarów i usług jest właściwa dla czynności wykonywanych przez Podatnika istotne jest ustalenie, czy w danym przypadku mamy do czynienia z dostawą materiałów budowlanych (okien) opodatkowanych 22 % stawką podatku od towarów i usług , czy też z usługą budowlano-montażową lub remontową w budynku mieszkalnym, opodatkowaną obniżoną 7 % stawką tego podatku. O tym czy materiał może wchodzić do wartości usługi, czy też mamy do czynienia z wykonywaniem usług i dostawą towaru, decyduje rodzaj czynności i etap na jakim jest ta czynność wykonywana, z czym związana jest określona klasyfikacja statystyczna. Pamiętać należy również o tym, że podobnie jak to było w przepisach obowiązujących przed 1 maja 2004 r. także obecnie, każdy podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z prawidłowym zdefiniowaniem czynności (również w zakresie klasyfikacji) oraz prawidłowego jej opodatkowania.

Wskazać należy, iż zgodnie z Zasadami Metodycznymi tworzenia grupowań statystycznych stanowiącymi integralną część Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (pkt 5.3.4) – Roboty instalacyjne i montażowe wykonywane na miejscu przeznaczenia są klasyfikowane w odpowiednich grupowaniach podkategorii wyodrębnionych w tym celu w ramach klas obejmujących instalowane (montowane) wyroby z następującymi zastrzeżeniami :

• roboty instalacyjne wykonywane przez producenta wyrobu siłami własnymi są klasyfikowane łącznie z wyrobem w tym samym grupowaniu,
• gdy w określonej klasie nie została wyodrębniona odpowiednia podkategoria dla robót instalacyjnych i montażowych, to czynności te klasyfikuje się w grupowaniu obejmującym dany wyrób,
• budowlane roboty instalacyjne i montażowe klasyfikuje się w dziale 45,
• roboty instalacyjne wykonywane przez sprzedawcę detalicznego, jako usługa związana ze sprzedażą określonego wyrobu klasyfikowane są tak jak handel detaliczny w odpowiednim grupowaniu działu 52.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego Podatnik świadczy usługi w zakresie handlu detalicznego materiałów budowlanych i zamierza rozszerzyć działalność o usługi budowlano-montażowe. Usługi budowlane świadczyć będzie z wykorzystaniem usług podwykonawców.

Ad 1. Z przedstawionego stanu prawnego wynika, iż świadczona na rzecz Zapytującego Podatnika usługa budowlano-montażową w obiektach budownictwa mieszkaniowego przez podwykonawcę, jeżeli jest on czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu 7 % stawką podatku VAT - zgodnie z przepisem art. 146 ust. 1 pkt 2 lit a) ustawy o podatku od towarów i usług.

Ad. 2. Natomiast w kwestii opodatkowania czynności wykonanych przez Podatnika na rzecz inwestora budowlanego wskazać należy, że jeżeli w cenie dostawy sprzedawanych przez Podatnika materiałów budowlanych zawarta jest również usługa ich montażu, to całość transakcji powinna być opodatkowana 22 % stawką podatku od towarów i usług (właściwą dla dostawy tych towarów). Natomiast w przypadku, gdy usługa montażu jest dodatkowym elementem kalkulacji ceny - to Podatnik w wystawionej fakturze VAT może odrębnie wykazać obrót z tytułu sprzedaży (dostawy) towarów - opodatkowany 22 % stawką podatku VAT i odrębnie obrót za wykonaną usługę budowlano-montażową – opodatkowaną, przy spełnieniu warunków określonych w ustawie 7 % stawką podatku VAT na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy.

Ad 3. Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 w/w ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zatem świadcząc usługi zarówno w zakresie handlu, jak i usługi budowlano-montażowe podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług Podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów z nimi związanych na zasadach ogólnych określonych w cyt. ustawie o podatku od towarów i usług.

Ad 4. Zgodnie z art. 19 ust. 11 w/w ustawy o VAT jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Natomiast stosownie do postanowień art. 29 ust. 1 i 2 cyt. ustawy podstawa opodatkowania jest obrót, a w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż Podatnik sprzedaż na rzecz osób fizycznych ewidencjonuje za pomocą kasy rejestrującej. A zatem w przypadku pobrania zadatku obowiązany jest do ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kasy rejestrującej lub w przypadku sprzedaży na rzecz inwestora udokumentowania tej czynności fakturą VAT.

W myśl § 17 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971) jeżeli wystawione faktury (zaliczkowe) nie obejmują całej ceny brutto, sprzedawca po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi wystawia fakturę na zasadach określonych w § 12 i § 14 – 16, z tym że sumę wartości towarów (usług) pomniejsza się o wartość otrzymanych części należności a kwotę sumę kwot podatku pomniejsza się o sumę podatku wykazanego w fakturach dokumentujących pobranie należności; taka faktura powinna zawierać również numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Przepisy ustawy o VAT i przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie nie regulują kwestii końcowego dokumentowania i rozliczenia transakcji w przypadku, kiedy jest ona dokumentowana wyłącznie przy pomocy kasy fiskalnej. W tej sytuacji przy końcowym rozliczeniu usługi należy zaewidencjonować na kasie fiskalnej pozostałą różnice w wartości tej usługi.