Stan faktyczny:

Małżonkowie prowadzą wspólnie działalność gospodarczą bez formalnego zawiązania spół-ki. Z dniem 1.07.2004r. jeden z małżonków zamierza zaprzestać prowadzenia tej działalności, na-tomiast drugi z nich będzie nadal ją kontynuować w niezmienionym zakresie i na bazie dotychczas wykorzystywanych środków.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej dochód ustala się przy zastosowaniu do wartości ustalonej według cen zakupu pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (su-rowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, nie będących środkami trwałymi – takiego wskaźnika procentowego, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okre-sie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności, a jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił – w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym na-stąpiła likwidacja. Za datę likwidacji działalności gospodarczej uważa się datę określoną w zawia-domieniu, o którym mowa w zdaniu poprzednim.

Nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, jeżeli:

1. w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte rema-nentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
2. nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
3. osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
4. nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.

Jednocześnie z treści art. 44 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. wynika, iż podatek od dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 3, ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% tego dochodu.

Jednakże zmiana działalności gospodarczej prowadzonej wspólnie przez małżonków na działalność kontynuowaną tylko przez jednego z nich nie jest tożsama z likwidacją tej działalności. W tej sytu-acji podatnicy nie są zobowiązani do ustalenia dochodu na dzień likwidacji i zapłaty od niego podatku.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. przychody z udziału w spółce nie będą-cej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjo-nalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 2 cytowanej ustawy zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do:

1. rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat,
2. ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki nie będącej osobą prawną.

W świetle powyższych przepisów podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, mimo wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej, jest każdy z małżonków odrębnie.

Reasumując, w przedstawionym stanie faktycznym małżonkowie są zobligowani do sporządzenia – na dzień wyrejestrowania współmałżonka z ewidencji działalności gospodarczej – remanentu (który nie jest traktowany jako remanent likwidacyjny w rozumieniu art. 24 ust. 3 cytowanej ustawy), ale wyłącznie w celu ustalenia w sposób określony w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o po-datku dochodowym faktycznych dochodów przypadających na każdego z małżonków, tj. z uwzględnieniem różnic remanentowych.