Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również: ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz poniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.

Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 10 lit. a, b ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności domów jednorodzinnych w przypadku czynności:

• ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych,
• przeniesienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej własności domu jednorodzinnego w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych.

Z art. 29 ust. 1, 6, 7, 10 ustawy wynika:

• ust. 1 - podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług.
• ust. 6 - w przypadku czynności, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 10, jako kwotę należną, o której mowa w ust. 1, przyjmuje się wartość należnego wkładu budowlanego albo wkładu mieszkaniowego, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Do wniesienia wkładu w formie innej niż pieniężna przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio. W przypadku gdy część wkładu budowlanego lub mieszkaniowego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię mieszkaniową kredytu na sfinansowanie kosztów budowy, podstawę opodatkowania powiększa się o kwotę kredytu, w części przypadającej na dany lokal.
• ust. 7 - do podstawy opodatkowania, o której mowa w ust. 6, wlicza się również inne opłaty wnoszone przez członków spółdzielni, które nie są wkładami budowlanymi lub mieszkaniowymi, wynikające z uczestniczenia członków spółdzielni w zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową lub wynikające z ostatecznego rozliczenia kosztów budowy – zgodnie z postanowieniami statutu.
• ust. 10 - w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów, a gdy cena nabycia nie istnieje, koszt wytworzenia określony w momencie dostawy tych towarów.

Zgodnie z przepisem art. 153:

1. Do podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29 ust. 6 i 7 nie wlicza się wartości wkładów i opłat, o których mowa w tym przepisie, oraz części tych wkładów i opłat, wniesionych przed dniem 1 maja 2004 r.
2. Przepisów ustawy nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r.

Wniesione w całości lub części przed dniem 1 maja 2004 r. wkłady budowlane lub mieszkaniowe, a także opłaty wnoszone przez członków spółdzielni, które nie są wkładami budowlanymi lub mieszkaniowymi, wynikające z uczestniczenia członków spółdzielni w zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową lub wynikające z ostatecznego rozliczenia kosztów budowy – zgodnie z postanowieniami statutu, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przypadku ustanowienia spółdzielczych praw do lokali lub przeniesienia własności lokalu lub domu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia ww. praw do lokali lub przeniesienia własności lokalu lub domu.

Wynika stąd, iż ustanowienie spółdzielczych praw do lokali lub przeniesienie własności lokalu lub domu ostatecznie kończy rozliczenie VAT z tytułu otrzymanych na jego poczet wkładów i opłat. Jednakże sam moment otrzymania tych wkładów i opłat także nie pozostaje bez znaczenia dla obowiązku podatkowego.

Mając powyższe na względzie, oznacza to, że jeśli w chwili otrzymania przez spółdzielnię mieszkaniową całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, a także opłat związanych z budową lub wynikających z ostatecznego rozliczenia kosztów budowy, nie obowiązywał na te czynności spółdzielni podatek VAT (tj. do 30 kwietnia 2004 r. włącznie), to ich wniesienie nie jest objęte podatkiem VAT, nawet wówczas, gdyby sam moment ustanowienia spółdzielczego prawa do lokali lub przeniesienia własności lokalu lub domu, miał miejsce po 1 maja 2004 r.

Jeżeli wniesienie wkładów (opłat) i ustanowienie prawa do lokali lub przeniesienie własności lokali lub domów jednorodzinnych, miały miejsce po 1 maja 2004 r., to podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w momencie wpłat wkładów lub dodatkowych opłat, albo w momencie ustanowienia prawa do lokali lub przeniesienia własności lokali lub domów jednorodzinnych w przypadku braku tych wpłat lub ich opóźnienia.

Ponadto Naczelnik Urzędu Skarbowego informuje, iż czynności o których mowa powyżej podlegają opodatkowaniu wg stawki 7% w odniesieniu do obiektów budownictwa mieszkaniowego, z wyłączeniem lokali użytkowych (art. 146 ust. 1 pkt 2 lit. b).

W przypadku lokalu o innym przeznaczeniu stawka podatku wynosi 22% zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy.