Stan faktyczny w sprawie.

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą związaną z obrotem samochodami i częściami samochodowymi. W celu zabezpieczenia właściwej realizacji umów dotyczących oferowanych towarów i usług pobiera od klientów tzw. kaucje zwrotne.

Pobrana od klienta kaucja przepada jeżeli klient nie wywiązał się z umowy albo zostaje zwrócona po uzyskaniu całej należności od klienta, a często zaliczona na poczet należności za sprzedany towar lub usługę.

Podatnik uważa, że wpłacona przez klienta kaucja jest zaliczką, która pod rządami „starej ustawy” tj. do dnia 01.05.2004r. powodowała powstanie obowiązku podatkowego w momencie przekroczenia 50% wartości towaru lub usługi którego dotyczyła.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 230-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawa lub świadczeniem usług.

Art. 29 ust. 2 tej ustawy stanowi, iż w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadająca od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze.

Z kolei, w art. 19 ust. 11 tej ustawy wskazano, iż jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Należy tu wskazać, iż zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku Języka Polskiego PWN, Warszawa, 1978)

• zaliczka – jest to część należności wpłacana z góry na poczet tej należności,
• zadatek – to suma pieniężna dawana przy zawarciu umowy w celu zapewnienia jej wykonania; zaliczka na poczet należności; akonto,
• przedpłata – to określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, niepodlegająca zwrotowi,
• rata – część należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie,
• kaucja – suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.

Wynika z powyższego, że w przypadku gdy kaucja zostanie zaliczona na poczet należności za sprzedany towar lub świadczoną usługę, należy traktować ją jako formę zaliczki lub zadatku będącej obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 2 cyt. ustawy. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje na podstawie art. 19 ust. 11 tej ustawy, czyli w momencie jej otrzymania.

Natomiast w przypadku kaucji zwrotnej, będącej jedynie zabezpieczeniem wykonania przyszłej umowy kupna-sprzedaży, gdy kaucja ta podlega zwrotowi w całości kontrahentowi po realizacji umowy, nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 2 cyt. wyżej ustawy, tym samym nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług na podstawie art. 19 ust. 11 tej ustawy.