Odpowiadając na pismo z dnia 19.10.2004 r. (wpływ do Urzędu 02.11.2004 r.), uzupełnione w dniu 08.11.2004 r. w sprawie udzielenia informacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ełku, na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), wyjaśnia jak niżej.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w miesiącu czerwcu br. uzyskała Pani przychód ze sprzedaży udziałów w spółce z o.o. Jednocześnie z tytułu sprzedaży akcji na giełdzie poniosła Pani stratę. Na zakup akcji na rynku pierwotnym zaciągnięty został kredyt bankowy. Od zakupionych i sprzedanych na giełdzie akcji została zapłacona prowizja, a od zaciągniętego kredytu płacone są odsetki. W związku z powyższym zwróciła się Pani z pytaniem, czy:

1) stratę ze sprzedanych na giełdzie akcji można odliczyć od dochodu ze sprzedaży udziałów w spółce z o.o.?

2) prowizja i odsetki od kredytu na zakup akcji oraz prowizja maklerska od zakupionych i sprzedanych akcji na giełdzie w tym samym roku podatkowym stanowią koszty uzyskania przychodów?

Ad. 1) Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zmianami), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2004 r., przychodami z kapitałów pieniężnych są m. in. należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych, a także z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi.

W myśl art. 30b ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochody z kapitałów pieniężnych są wyodrębnione z tego źródła przychodów i tworzą odrębny „strumień” dochodów. Dochody te nie podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, nie kumuluje się więc ich z pozostałymi dochodami wykazywanymi w podstawowym zeznaniu rocznym (PIT-36, PIT-37).

Suma wszystkich dochodów osiąganych w ramach kapitałów pieniężnych tworzy podstawę opodatkowania. Stosownie do art. 30b ust. 1 podatek pobierany jest od tej podstawy wg liniowej stawki 19%.Opodatkowaniu podlega zatem suma dochodów (a nie pojedyncze przychody, czy też dochody albo suma przychodów), możliwe jest więc powstanie straty podatkowej. Nastąpi to wówczas, gdy suma przychodów ze zbycia papierów wartościowych, udziałów w spółkach mających osobowość prawną (a także z innych źródeł, które składają się na strumień dochodów, o którym mowa) będzie niższa od kosztów uzyskania.

Zatem zgodnie z art. 9 ust. 3 ww. ustawy, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Natomiast, w myśl art. 9 ust. 6 powołany wyżej przepis ma zastosowanie do strat z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających, oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Dochody tego rodzaju w myśl art. 45 ust. 1a należy wykazać w odrębnym zeznaniu podatkowym PIT-38 o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty), w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Powstałą stratę z tytułu sprzedaży akcji może więc Pani odliczyć od dochodu uzyskanego ze sprzedaży udziałów w spółce z o.o., z tym że obniżenie za dany rok nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Ad. 2) Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów uzyskania przychodów, określoną w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem określonych w art. 23 tej ustawy.

Za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych (art. 23 ust. 1 pkt 38).

Użycie przez ustawodawcę określenia „wydatków na nabycie” oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów – ale dopiero z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji – zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych udziałów lub akcji, tzn. takie bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów lub akcji nie byłoby możliwe. W związku z powyższym aby odsetki od kredytu mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów, z umowy kredytowej musi wynikać, że celem kredytu jest przeznaczenie na zakup papierów wartościowych i potwierdzenie przez bank wydatkowania tych środków zgodnie z zawartą umową. Do typowych kosztów warunkujących nabycie udziałów lub akcji zaliczyć należy zapłaconą cenę udziałów, akcji oraz inne koszty bezpośrednio związane z tym zakupem, a także z obsługą rachunku przez biuro maklerskie (np. koszty prowizji od kupna/sprzedaży papierów wartościowych, koszty transferu, zdeponowania papierów, opłaty za prowadzenie rachunku, itp.).

Przedstawione stanowisko w kwestii uznania prowizji i odsetek od kredytu na zakup akcji, przy zachowaniu wyżej opisanych warunków oraz prowizji maklerskiej jako koszty uzyskania przychodów, jest uzasadnione. Należy jednak nadmienić, że przy ustalaniu dochodu ważny jest moment zbycia akcji, udziałów.