Na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa ( Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm. ) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kluczborku odpowiadając na zapytanie Pani z dnia 30.09.2004r. (data złożenia 05.10.2004r.) udziela pisemnej informacji w sprawie stosowania przepisów prawa podatkowego dotyczącego podatku VAT.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu wynika, że działalność gospodarczą prowadzi Pani wspólnie z mężem na podstawie wspólnego zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej.Pani figuruje jako podatnik podatku od towarów i usług.Zgodnie z treścią art. 68 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej ( Dz.U. z dnia 6 sierpnia 2004r., nr 173, poz.1808 ) małżonkowie, wpisani do ewidencji działalności gospodarczej pod wspólnym numerem ewidencyjnym, obowiązani są do złożenia wniosku o zmianę wspólnego wpisu i wskazanie małżonka, który będzie wpisany do ewidencji pod dotychczasowym numerem. Wpisu drugiego z małżonków, zgodnie ze złożonym wnioskiem organ ewidencyjny dokonuje pod nowym numerem ewidencyjnym z faktyczną datą rozpoczęcia.Ze złożonego pisma wynika że kontynując działalność gospodarczą mąż będzie wykorzystywał majątek obecnej firmy, którą prowadzicie do dnia dzisiejszego wspólnie i jest Waszą wspólną własnością, przejmując obowiązki płatnika podatku VAT.

Pytanie Pani brzmi: czy w opisanej sytuacji poniesie Pani konsekwencje związane z zaprzestaniem działalności zgodnie z art. 14 jeżeli:działalność nadal będzie prowadzona przez męża ?powstałaby małżeńska spółka cywilna?

W odpowiedzi Naczelnik Urzędu Skarbowego uprzejmie wyjaśnia:Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 55, poz. 538 ) opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku :-rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej-zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego na popdstawie art. 96 ust. 6 do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego Na podstawie artykułu 96 ust. 6 jeżeli podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, jest obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzedu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

W piśmie Min nr ON -7-065-57-GRG/96 z dnia 26.08.96r. czytamy: W przypadku wspólnego prowadzenia przez małżonków działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT, bez formalnego zawiązania spółki cywilnej, dla celów podatku VAT należy ich traktować jako jednego podatnika. W takim przypadku uznaje sie, iż działalność gospodarcza jest prowadzona przez jedna osobę fizyczną. Podatnikiem jest małżonek, którego nazwisko jest umieszczone jako pierwsze w dokumencie potwierdzającym wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Konsekwencją powyższych zasad jest wymóg składania przez takich małżonków tylko jednego druku VAT-R, bowiem dla celów VAT są oni traktowani jako jeden podmiot. Jeżeli w przypadku wspólnego prowadzenia przez małżonków działalności gospodarczej na imię obojga bez zawiązania spółki cywilnej, jeden z małżonków rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej osobno, jako osoba fizyczna, zachowuje on uprawnienie do wyboru zwolnienia od VAT. Jeżeli małżonkowie prowadzący wspólnie działalnoścć gospodarczą wybrali zwolnienie od VAT, małżonek , który niezależnie od współmałżonka rozpoczyna prowadzenie samodzielnie działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, będzie traktowany jako niezależny podatnik w zakresie podatku VAT

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w uchwale siedmiu sędziów NSA z dnia 29.10.2001r. Sygn.FPS 5/01 ( publik.ONSA 2002/2/53 ), w której skład orzekający w sprawie wypowiedział się również w ogólnych kwestiach zwiazanych ze statusem podatkowym małżonków prowadzacych wspólnie działalnośc podlegajaca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.Wyrażony w uchwale pogląd w tej kwesii sprowadza się do twierdzenia, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, przepisy art .5 ust. 1 i art 9 ustawy z dnia 08.01.93r stwarzają dla małżonków szczególną sytuację prawną. Jeżeli bowiem nie zawrą między sobą umowy spółki niemającej osobowości prawnej, to podatnikiem podatku VAT będzie ten z nich, który dokona zgłoszenia rejestracyjnego, o jakim mowa w art. 9 ustawy. Drugi zaś z małżonków, w świetle przepisów cytowanej ustawy, podatnikiem nie jest, mimo że działalność podlegającą opodatkowaniu małżonkowie prowadzą wspólnie. Konsekwencją takich regulacji jest stwierdzenie, że gdy małżonek niebędący podatnikiem podatku VAT podejmie odrębną działalność opodatkowaną tym podatkiem, będzie zobowiązany do złożenia własnego zgłoszenia rejestracyjnego stosownie do art. 9 cytowanej ustawy.Brak takiego zgłoszenia będzie powodować następstwa opisane w ar. 25 ust 3 a więc brak możliwości obniżenia podatku należnego.

Z dokumentów rejestracyjnych wynika, iż rejestrując w Urzędzie Skarbowym działalność gospodarczą wykonywaną na imię obojga małżonków, Pani złożyła: zgłoszenie rejestracyjne osoby fizycznej będącej podatnikiem podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego-VAT-1, zgłoszenie identyfikacyjne osoby prowadzącej samodzielnie działalność gospodarczą -NIP-1, informację o zmianie danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym - NIP-6. Pani otrzymała potwierdzenie zgłoszenia rejestracyjnego podatnika podatku VAT – VAT-5, Na Panią jest wydany statystyczny numer identyfikacyjny - REGON, Pani też jako pierwsza widnieje we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Natomiast małżonek złożył zgłoszenie identyfikacyjne osoby fizyczej prowadzącej samodzielnie działaność gospodarczą–NIP-1.W myśl powyższego Pani jako zarejestrowany podatnik VAT, zobowiązana jest na podstawie art. 96 ust.6 ww. ustawy do zgłoszenia zaprzestania wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu. W konsekwencji ma Pani obowiązek sporządzenia spisu z natury towarów i ich opodatkowania podatkiem VAT, zgodnie z art 14 ust. 1.ww. ustawy. Jeżeli więc małżonek będzie nadal prowadził działalność ( która obecnie prowadzona jest na obojga ), to zgodnie z art. 96 ust 1 zobowiązany będzie przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, złożyć zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Decydujące znaczenie w przypadku opodatkowania na podstawie art. 14 ma forma organizacyjno- prawna prowadzonego przedsiębiorstwa przez osoby fizyczne czy spółki prawa cywilnego lub handlowego nie mające osobowości prawnej. W przypadku przekształcenia przedsiębiorstwa prowadzongo przez osobę fizyczną w spółkę cywilną , obliguje osobę fizyczną do sporządzenia remanentu zapasów towarów i ich opodatkowania zgodnie z cytowanym wyżej przepisem. Przepis ten nie będzie miał zastosowania w przypadku, gdy przed zawiadomieniem właściwego organu o zaprzestaniu wykonywania dotychczasowej działalności gospodarczej osoba fizyczna wniesie swoje przedsiębiorstwo w formie aportu do tworzonej spółki cywilnej ( art 93 a § 2 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa) i dopiero po tym fakcie zlikwiduje działalność. Remanent osoby fizycznej na dzień zaprzestania działalności gospodarczej w tej formie prawnej będzie bowiem wynosił zero. Samo zaś wniesienie wkładu niepieniężnego ( aportu) do spółek prawa handlowego i cywilnego jest zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie § 8 ust. 1 pkt 6 rozporzadzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług ( Dz.U. Nr 97, poz. 970 ze zmianami ). Należy jednakże zaznaczyć, że w przypadku gdy małżonkowie wniosą do spółki cywilnej przedsiębiorstwo, to zaistnieje przesłanka do powstania następstwa prawnego ( tj. nowo powstała spółka wstąpi we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanego podmiotu). Zawiązanie spółki cywilnej spowoduje obowiązek rejestracji nowego podmiotu, który stanie sie podatnikiem podatku VAT ( art. 15.ust 1 i 2 ww.ustawy o podatku od towarów i usług ) oraz któremu zostanie nadany przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego nowy numer identyfikacji podatkowej (NIP).

Podpis Naczelnika Urzędu Skarbowego w Kluczborku