W odpowiedzi na pismo złożone w dniu 01 grudnia 2004r., stanowiące zapytanie w przedmiocie stosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź – Bałuty działając na podstawie art.14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz.926 ze zm.) wyjaśnia:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.535 ) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na podstawie ust. 2 ww. art. 15 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ze złożonego pisma wynika, że jest Pani radcą prawnym i prowadzi kancelarię. W ramach świadczonych usług prawniczych prowadzi Pani z urzędu sprawy jako pełnomocnik wyznaczony z urzędu przez Okręgową Izbę Radców Prawnych na polecenie sądu. Z tytułu prowadzenia spraw z urzędu otrzymuje Pani wynagrodzenie wypłacane przez sąd. Sąd określa wysokość wynagrodzenia, wyznacza terminy i miejsce odbywania rozpraw.

Stosownie do art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt. 2 – 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

W świetle ww. unormowania chodzi więc o taki stosunek prawny zachodzący pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą, który wykazuje cechy właściwe stosunkowi pracy - niezależnie od tego jak jest nazwany. Warunki jakie musi spełniać dany stosunek prawny, aby świadcząca w oparciu o niego osoba fizyczna została wyłączona z kręgu podatników podatku od towarów i usług, z uwagi na brak samodzielności przy realizacji czynności określonych w art. 13 pkt 2 – 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że chodzi w tym przypadku jedynie o takie czynności o charakterze usługowym, które wykonywane są w warunkach swoistych dla umowy o pracę: podporządkowania usługodawcy co do warunków realizacji umówionych czynności, obciążenie zatrudniającego ryzykiem za wykonanie tych czynności, jak również określenie wynagrodzenia.

W niniejszym przypadku - zdaniem tut. Organu - nie można uznać, że zostały spełnione wszystkie warunki określone w ww. przepisie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy. W odniesieniu bowiem do czynności wykonywanych z urzędu sąd określa wynagrodzenie, wyznacza terminy w sprawie, jednak w żadnym przypadku nie może określać merytorycznie sposobu prowadzenia sprawy i tym samym przejmować odpowiedzialności za prowadzenie przez Panią zleconych z urzędu spraw.

W związku z powyższym czynności wykonywane na podstawie umowy zlecenia - na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy - należy uznać za samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą.

Oznacza to tym samym - z uwagi na brak zwolnienia od podatku usług adwokackich i radcowskich dotyczących spraw cywilnych i karnych prowadzonych z urzędu - że podlegają one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w wysokości 22%, zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy.