Odpowiadając na wyżej przedstawione zagadnienie, Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu uprzejmie wyjaśnia:
W art. 86 ust. 12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), określono, że w przypadku nabycia towarów i usług (...) kiedy podatnik otrzymuje fakturę przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi – prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony powstaje dopiero z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi z wyjątkiem przypadków, gdy faktura dokumentuje czynności, od których obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11 ustawy.
Powyższy przepis, poza wymieniowymi enumeratywnie wyjątkami, uzależnia prawo do odliczenia podatku od spełnienia dwóch przesłanek:
- otrzymania faktury oraz
- nabycia przez nabywcę dostawy praw do rozporządzania towarem, a w przypadku usługobiorcy- wykonania usługi przez usługodawcę.
Zauważyć należy, że ustawodawca nie zdefiniował dla potrzeb ww. ustawy, co oznacza użyty w przepisie zwrot: „nabycie prawa do rozporządzenia”, dlatego też pojecie to, należy rozumieć szeroko, tzn jako prawo do wyzbycia się, obciążenia jak i korzystania z nabytych towarów. Prawo to można więc zdefiniować jako pewien stan faktyczny polegający na tym, że podatnik faktycznie dysponuje towarem, przy czym nabycie prawa do rozporządzania towarem nie może by utożsamiane z uzyskaniem faktycznego władztwa nad rzeczą (nie jest więc konieczne fizyczne przekazanie towaru). Podkreślić należy, że analizowany przepis nie zmienia zasady, że prawo do obniżenia podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub w miesiącu następnym, a jedynie przewiduje dodatkowy warunek w postaci nabycia prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel (lub wykonania usługi) uzasadniający możliwość skorzystania prawa odliczenia podatku naliczonego. Zatem, jeżeli podatnik tego prawa nie nabędzie, lub usługa nie zostania wykonana – nie może on skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.
Z treści pisma Wnioskodawcy wynika, że pomimo zawartego na fakturze zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej (art. 589 k. c.), że sprzedany towar pozostaje własnością sprzedającego do czasu uiszczenia całości zapłaty, Spółka nabywa jednak prawo do dysponowania towarem wg. swego uznania (i jednocześnie otrzymuje fakturę dokumentującą dokonanie ww. czynności).
Z uwagi na fakt, że obie z wymienionych przesłanek zawartych w art. 86 ust. 12 są spełnione, Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub wykonania usługi, a więc w rozpatrywanym przypadku – w miesiącu otrzymania faktury dokumentującej te czynności bądź w miesiącu następnym.