Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu, umocowany art. 14b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), przedstawia informację udzieloną przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu, pismem z dnia 29 kwietnia 2004r. nr PM-436/2/04, o zakresie stosowania przepisów podatkowych dotyczących opodatkowania zakupu lokalu mieszkalnego po cenie preferencyjnej przez byłego pracownika Lasów Państwowych, zmienioną przez tut. organ w części dot. podatku od czynności cywilnoprawnych.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.) - podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
Informacja udzielona przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu, dotycząca opodatkowania zakupu lokalu mieszkalnego podatkiem od czynności cywilnoprawnych była zgodna ze stanem prawnym obowiązującym w dniu jej wydania tj. 29.04.2004r. Zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.), podatkowi temu nie podlegały czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów była opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub była zwolniona od tego podatku.
Od dnia 1 maja 2004r. zgodnie z art. 2 pkt 4, podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego. Jest to wynikiem zmian wprowadzonych art. 143 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) do ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem zgodnie z nową regulacją jeżeli przedmiotem czynności cywilnoprawnej jest mieszkanie (nieruchomość) - i jeżeli czynność ta będzie podlegała zwolnieniu od podatku od towarów i usług, to w tym przypadku czynność ta na mocy art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie informuje się, że w sytuacji gdy Lasy Państwowe przy zbyciu lokalu mieszkalnego występować będą jako Skarb Państwa , to stawka podatku będzie obniżona o 50%. Zgodnie bowiem z art. 7, ust.4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w związkuz art. 8 pkt 5 ww. ustawy, jeżeli jedna ze stron czynności cywilnoprawnej jest zwolniona od podatku (jak mato miejsce w przypadku Skarbu Państwa), stawkę podatku obniża się o 50%.

Zgodnie z art. 10 ww. ustawy, jeżeli czynność cywilnoprawna, dokonywana jest w formie aktu notarialnego - tak jak ma to miejsce w przypadku umowy sprzedaży nieruchomości - notariusz jako płatnik tego podatku, ma obowiązek pobrać należny podatek i przekazać na rachunek organu podatkowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika.

W zakresie podatku od towarów i usług

W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podatnik wnoszący zapytanie nie będzie wykonywać żadnej czynności wymienionej w art. 2 ww. ustawy, a więc nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług.

Obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży ciążyć będzie na sprzedawcy mieszkania zakładowego. Sprzedaż przez Lasy Państwowe byłemu pracownikowi używanego przez niego lokalu mieszkalnego podlegać może obecnie zwolnieniu od VAT jako „towar używany" przy spełnieniu wszystkich trzech warunków do zwolnienia go z VAT, tj.:
1. jeżeli od końca roku, w którym zakończono jego budowę, minęło co najmniej 5 lat,
2. w stosunku do tego budynku nie przysługiwało sprzedającemu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony,
3. zwolnienie dotyczy również używanych budynków lub ich części będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
Dopiero w przypadku jeśli lokal ten (część obiektu budownictwa mieszkaniowego) nie będzie spełniał wszystkich warunków do zwolnienia go z VAT, będzie on podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT w wysokości 7%. Przy spełnieniu tych samych warunków zwolnienie go z VAT lub w ostateczności 7% stawka VAT będzie miała zastosowanie po 1 maja 2004 r. dla używanego lokalu mieszkalnego.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

W myśl art. 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2004r., przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Art. 11 ust. 2b ustawy stanowi, że jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Z przepisu art. 11 ust.2 wynika, że wartość pieniężną świadczeń w naturze z zastrzeżeniem art. 12 ust.2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania, natomiast zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 4 wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Zgodnie z przepisem art. 40a ustawy o lasach z dnia 28 września 1991r. (Dz. U. Nr 56, poz. 679) Lasy Państwowe mogą sprzedawać nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi i samodzielne lokale mieszkalne zwane dalej „lokalami" oraz grunty z budynkami mieszkalnymi w budowie, nieprzydatne Lasom Państwowym. Sprzedaż następuje po cenie rynkowej, jaka kształtuje się w danej miejscowości. Wysokość ceny ustalają osoby posiadające uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości. Wobec powyższego w przedstawionej sytuacji przychodem podatnika jest różnica pomiędzy ceną rynkową lokalu określoną przez osobę posiadającą uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości, tj. rzeczoznawcę, a kwotą faktycznie zapłaconą.

Jednakże zgodnie z przepisem art. 30 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy o podatku dochodowym, w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy: z tytułu świadczeń otrzymanych przez emerytów i rencistów, w związku z łączącym ich uprzednim z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 26 i 38 - w wysokości 10% należności.

Świadczeniem pieniężnym, o którym mowa wyżej jest każde świadczenie, którego przedmiotem jest pieniądz.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy, wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich poprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280,OOzł.Mając powyższe na uwadze, należy uznać, iż dochód uzyskany przez byłego pracownika Lasów Państwowych - emeryta - z tytułu preferencyjnego nabycia nieruchomości jest świadczeniem w naturze (rzeczowym), korzystającym z ustawowego zwolnienia do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280,OOzł.
Jeżeli wartość świadczenia przekracza ww. kwotę, to nadwyżka podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki 10%.Do poboru podatku od byłego pracownika (emeryta) i jego zapłaty do urzędu skarbowego zobowiązany jest na mocy art. 41 i art. 42 ust. 1 powołanej ustawy płatnik, tj. były zakład pracy. On to, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek sporządza deklaracje o zryczałtowanym podatku dochodowym - PIT-8A i w tym terminie wpłaca należny podatek do urzędu skarbowego właściwego według swojej siedziby.Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o aktualny stan prawny oraz stan faktyczny przedstawiony w zapytaniu.