Stan faktyczny:

Spółce akcyjnej w latach 1996 i 1999 ze środków pomocy zagranicznej przyznano dotacje na powiększenie funduszu poręczeń kredytowych. Dotacje te przekazane zostały na wydzielone rachunki bankowe spółki. Ze środków tych spółka udzielała poręczeń kredytowych. Ponadto od tych środków naliczane były odsetki bankowe, które spółka wpłacała ponownie na konto bankowe powiększając kapitał dotacji. Jednocześnie w takiej sytuacji od wpłaconych odsetek naliczonych od dotacji ponownie naliczane były odsetki.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. nr 54, poz. 654 ze zm.) - w stanie prawnym obowiązującym w 2004r.- wolne od podatku dochodowego są: dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym także ze środków z programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra lub agencje rządowe; w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc.

Ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 24 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. korzystają również odsetki od dochodów lub środków, o których mowa w pkt 23, lokowanych na bankowych rachunkach terminowych.

Mając na uwadze treść wyżej powołanych przepisów, w przedstawionym stanie faktycznym ze zwolnienia od podatku dochodowego korzystają jedynie odsetki od udzielonej spółce dotacji pochodzącej ze środków zagranicznych, o ile udzielona spółce dotacja była wolna od podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. Zwolnienie to nie obejmuje natomiast odsetek naliczanych już od odsetek zwolnionych od opodatkowania. Nawet wpłata ich na to samo konto i w ten sposób powiększenie kapitału dotacji - tak jak w tym przypadku - nie może z uwagi na wyraźny zapis ustawowy skutkować ich z zwolnieniem opodatkowania. Odsetki te podlegały będą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych na zasadach ogólnych ponieważ:

• W świetle doktryny prawa cywilnego odsetki stanowią wynagrodzenie za korzystanie z pieniędzylub innych rzeczy oznaczonych tylko rodzajowo, obliczone według pewnej stopy procentowej,czyli w stosunku do wartości sumy, od której są pobierane, i w stosunku do czasu użycia tej sumy.
• Spółka pierwotnie otrzymała tego rodzaju wynagrodzenie za korzystanie z kwoty dotacji narachunku bankowym i odsetki te były jak wskazano wolne od podatku dochodowego, jednakżeSpółka otrzymała następne odsetki ale te już stanowiły wynagrodzeniem nie z tytułu korzystaniaprzez bank z kwoty dotacji a korzystania przez bank z kwoty odsetek od tej dotacji i ta pochodna ztego tytułu kwota stanowiła podstawę ich ustalenia.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Użyty w tym przepisie zwrot „w szczególności” oznacza, że wykaz przychodów stanowi katalog otwarty zaś zawarte w tym przepisie okoliczności określające przychody mają charakter przykładowy.Taka konstrukcja pojęcia przychodu wskazuje, że poza wyłączeniami wskazanymi w art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. opodatkowaniu podlega każdy przyrost majątku zwiększający aktywa lub pomniejszający pasywa podatnika.Przychód z tytułu kapitalizacji odsetek od lokaty bankowej nie został expressis verbis wymieniony w przepisach ustawy z dnia 15 lutego 1992r. zarówno jako przychód podatkowy jak i niestanowiący przychodu dla celów podatkowych. Wobec tego datą otrzymania przychodu z tego tytułu jest data kapitalizacji odsetek, jeżeli umowa rachunku przewiduje, że lokata oprocentowana jest w ten sposób, iż w trakcie jej trwania odsetki są kapitalizowane i od tych odsetek ustala się dalsze oprocentowanie. Bez znaczenia pozostaje fakt fizycznego podjęcia środków z konta bankowego.

Użyty w tym przepisie zwrot „w szczególności” oznacza, że wykaz przychodów stanowi katalog otwarty zaś zawarte w tym przepisie okoliczności określające przychody mają charakter przykładowy.

Taka konstrukcja pojęcia przychodu wskazuje, że poza wyłączeniami wskazanymi w art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. opodatkowaniu podlega każdy przyrost majątku zwiększający aktywa lub pomniejszający pasywa podatnika.

Przychód z tytułu kapitalizacji odsetek od lokaty bankowej nie został expressis verbis wymieniony w przepisach ustawy z dnia 15 lutego 1992r. zarówno jako przychód podatkowy jak i niestanowiący przychodu dla celów podatkowych. Wobec tego datą otrzymania przychodu z tego tytułu jest data kapitalizacji odsetek, jeżeli umowa rachunku przewiduje, że lokata oprocentowana jest w ten sposób, iż w trakcie jej trwania odsetki są kapitalizowane i od tych odsetek ustala się dalsze oprocentowanie. Bez znaczenia pozostaje fakt fizycznego podjęcia środków z konta bankowego.