W uzupełnieniu pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego w Oświęcimiu Nr PDP/423 32/03 z dnia 31.10.2003 r. stanowiącego pisemną informację w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, wydaną w trybie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie, działając na podstawie art. 14b § 2 wymienionej powyżej ustawy stwierdza, co następuje:

Zapytanie dotyczy możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na usługi doradcze, ponoszone w związku z:
1. Poszukiwaniem inwestora strategicznego.
2. Sprzedażą posiadanych aktywów oraz zakupem aktywów i podmiotów gospodarczych.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) zakwalifikowanie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodu wymaga wykazania przez podatnika związku przyczynowo - skutkowego, zachodzącego pomiędzy poniesieniem tego wydatku a uzyskanym przychodem. Jednakże kosztami uzyskania przychodów nie są wydatki, które wymieniono w art. 16 ust. 1 cyt. przepisu.

Ponieważ poszukiwanie inwestora strategicznego - co do zasady - nie wiąże się bezpośrednio z uzyskiwaniem przychodów, wydatki ponoszone w związku z tym poszukiwaniem nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Zatem usługi doradcze związane z w/w czynnościami mają charakter inwestycyjny i nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli natomiast usługi doradcze mające na celu poszukiwanie inwestora strategicznego mają - wg podatnika - inny charakter niż określony powyżej, na podmiocie ciąży obowiązek wykazania tego faktu, zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Odnośnie usług doradczych, związanych z zakupem środków trwałych tut. organ wyjaśnia następująco:

Zgodnie z treścią art. 16g ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty związane z zakupem środka trwałego, naliczone do dnia jego przekazania do używania stanowią element ceny nabycia środka trwałego, która jako wartość początkowa tego środka stanowi podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Ponieważ katalog wydatków, które zawarto w w/w przepisie jest otwarty, o czym świadczy użycie przez ustawodawcę sformułowania cyt. „w szczególności" do kosztów nabycia środka trwałego zaliczyć również należy np. wynagrodzenie notariusza, podatek od czynności cywilno - prawnych, prowizję pośrednika w obrocie nieruchomościami jak również inne uzasadnione wydatki, które wiążą się bezpośrednio z ich nabyciem.

Reasumując, wydatki związane bezpośrednio z nabyciem środków trwałych, stanowiące element ceny ich nabycia stanowią podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych, a zatem nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli natomiast podatnik ponosi wydatki związane z zakupem środków trwałych, które jego zdaniem nie wiążą się bezpośrednio z nabyciem tych środków, zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów wymaga wykazania i wiarygodnego udokumentowania związku tych wydatków z przychodami oraz ich racjonalności z ekonomicznego punktu widzenia.

Podobnie w przypadku wydatków ponoszonych w związku ze sprzedażą środków trwałych na podatniku ciąży obowiązek wykazania i udokumentowania związku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz faktu, że poniesienie tych wydatków było podyktowane prowadzeniem działalności gospodarczej z należytą starannością.

Reasumując, Dyrektor Izby Skarbowej stwierdza, że w przypadku ponoszenia usług doradczych, niezależnie od celu ich świadczenia koniecznym jest posiadanie przez podatnika dokumentacji, z której wynika nie tylko związek, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ale również charakter tego związku. Z uwagi na powyższe podatnik winien posiadać - niezależnie od prawidłowo sporządzonych dokumentów zakupu usług (np. faktura, rachunek, umowa) również dowody faktycznego świadczenia tych usług, umożliwiające szczegółowe określenie ich przedmiotu oraz zakresu. Organy podatkowe weryfikując zasadność włączenia danego wydatku do kosztów w rachunku podatkowym mają bowiem obowiązek dokonać oceny przedstawionych przez podatnika dowodów z punktu widzenia przepisów art. 15 ust. 1 w związku z art. 9 ust 1 ustawy, badając związek przyczynowo - skutkowy, zachodzący pomiędzy świadczeniem usług a uzyskanymi przychodami z uwzględnieniem zasady, że działalność gospodarcza podatnika winna być prowadzona z należytą starannością a więc ponoszone wydatki winny być racjonalne z ekonomicznego punktu widzenia. Jeżeli zatem podatnik ponosi np. stale wydatki związane z utrzymaniem komórki, która zajmuje się obsługą prawną, ponoszenie dodatkowych wydatków związanych z prawną obsługą transakcji może zostać uznane za nieracjonalne i nieuzasadnione, a zatem wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.

Niezależnie od powyższego Dyrektor Izby Skarbowej wskazuje, że transakcji polegających na świadczeniu usług doradczych dotyczy również obowiązek, o którym mowa w art. 9a w/w ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując, w każdym przypadku zaliczenia wydatku związanego z nabyciem usług doradczych do kosztów w rachunku podatkowym na podatniku podatku dochodowego od osób prawnych ciąży obowiązek posiadania właściwej dokumentacji uzasadniającej taką klasyfikację.