Stan faktyczny:

W 2003r. Spółka z o.o. nabyła od Spółki „A” – za 50% wartości nominalnej - wierzytelność przysługującą tej Spółce wobec Spółki „B”. W tym samym roku dłużnik spłacił 58,74% wierzytelności; pozostałe 41,26% spłaci w roku 2004.

Od kwietnia 2004r. Spółka zajmuje się obrotem wierzytelnościami, wcześniej skup i sprzedaż wierzytelności nie należał do zakresu przedmiotu działalności Spółki.

Ocena prawna stanu faktycznego:

W myśl art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.) wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Umowa sprzedaży zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły (art. 510 § 1 K.c.). Zbywca wierzytelności ponosi względem nabywcy odpowiedzialność za to, że wierzytelność mu przysługuje; za wypłacalność dłużnika w chwili przelewu ponosi odpowiedzialność tylko o tyle, o ile tę odpowiedzialność na siebie przyjął (art. 516 K.c.). Dłużnik powinien być powiadomiony przez zbywcę wierzytelności o jej przeniesieniu na osobę trzecią.

W myśl z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób praw-nych (Dz. U. z 2000r., nr 54, poz. 654 ze zm.) przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne w tym również różnice kursowe.

Z kolei zgodnie z treści art. 15 ust. 1 ustawy z 15.02.1992r. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1; przy czym – jak wynika z art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że ich zarachowanie nie było możliwe; w tym przypadku są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione.

W świetle powyższych przepisów mimo że w chwili zawarcia umowy kupna wierzytelności Spółka stała się wierzycielem wobec Spółki „B”, to do momentu spłaty przez dłużnika ciążącego na nim zobowiązanie (albo do chwili sprzedaży tej wierzytelności) nie uzyskała przychodów; przychód dla celów podatku dochodowego powstał w Spółce dopiero w momencie spłaty przez dłużnika tego zobowiązania.

Konsekwentnie wydatki poniesione na nabycie tej wierzytelności stały się kosztem uzyskania przychodu, stosownie do art. 15 ustawy, dopiero z chwilą uzyskania przychodów z tej wierzytelności.

A zatem w zeznaniu CIT-8 za 2003r. Spółka powinna była do przychodu zaliczyć kwoty spłaconego w 2003r. przez dłużnika zobowiązania, a do koszty uzyskania przychodów - odpowiednią część (w tym przypadku 58,74%) wydatku poniesionego na nabycie tej wierzytelności.

Natomiast w przypadku, gdy obrót wierzytelnościami stanowi przedmiot działalności gospodarcze, do przychodów uzyskanych z tytułu sprzedaży wierzytelności mają zastosowanie postanowienia art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992r., w myśl których za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.