P O S T A N O W I E NI E

Na podstawie art. 216 i art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29.08.1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005r. Nr 8 poz. 60) stwierdzam, że stanowisko Spółki zawarte we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji w sprawie sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego jest nieprawidłowe.

U Z A S A D N I E N I E

W dniu 28.02.2005r. Spółka zwróciła się z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego. Jak wynika z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego:

Spółka A z siedzibą w L. w grudniu 2004 r. dokonała sprzedaży wyodrębnionego organizacyjnie oddziału (dalej zwanego Oddziałem) z siedzibą w W, stanowiącego zorganizowaną część przedsiębiorstwa.Oddział wpisany do KRS jako Biuro Handlowe był jednostką organizacyjnie i terytorialnie wyodrębnioną, wyposażoną w znaczny zakres samodzielności do podejmowania decyzji handlowych takich jak:
- wyszukiwanie rynków zbytu,
- nawiązywanie kontaktów handlowych,
- prowadzenie negocjacji handlowych,
- zarządzanie podporządkowanym kierownikowi Oddziału personelem,
- wystawianie faktur sprzedaży,
- prowadzenie ewidencji.

Oddział nie stanowił zakładu samodzielnie sporządzającego bilans.Celem Oddziału było pozyskiwanie klientów dla produktów wywarzanych przez Spółkę (zakład w L.), a także sprzedaż towarów. W ograniczonym zakresie zajmował się działalnością serwisową sprzedawanych przez siebie produktów i towarów.

Dla realizowania powierzonych mu zadań Oddział wyposażony był w środki trwałe, takie jak: komputery, samochody, meble, wyposażenie biurowe itp. oraz wartości niematerialne i prawne (oprogramowanie). Na stanie ewidencyjnym Oddziału znajdowały się również produkty wytwarzane przez Spółkę oraz towary. Oddział miał wyodrębniony rachunek bankowy, prowadził ewidencję należności i zobowiązań, a także zajmował się windykacją należności.

Przedmiotem transakcji były składniki majątkowe ujęte w ewidencji Oddziału w dniu transakcji, w tym w szczególności:
a) środki trwałe,
b) produkty w magazynach,
c) należności od odbiorców.

Transakcja związana ze sprzedażą należności od odbiorców została opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a podatek pobrany został przez notariusza.

Zdaniem podatnika, skoro bezspornym jest, że należności stanowią składnik sprzedawanego Oddziału, a transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i Spółka pozostaje podatnikiem tego podatku, to czy słusznym było naliczenie i pobranie podatku od czynności cywilnoprawnych. Czy, na podstawie art. 2 pkt. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 86. poz. 959, z późn. zm.), cesja wierzytelności wykonana w ramach umowy sprzedaży Oddziału, przez podatnika, występującego w wykonaniu tej czynności jako podatnik podatku od towarów i usług, nie powinna być wyłączona spod opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Pytanie podatnika:

Czy słusznym było opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych kwoty należności (wierzytelności) wchodzących w skład zbywanego Oddziału?

Stanowisko podatnika:

Wierzytelności wykonane w ramach umowy sprzedaży Oddziału przez podatnika występującego w wykonaniu tej czynności jako podatnik od towarów i usług nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do przedstawionego stanowiska podatnika stwierdzam co następuje:

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera własnych definicji rzeczy i prawa majątkowego dlatego mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.Definicja przedsiębiorstwa została wprowadzona do kodeksu cywilnego nowelą z dnia 28.07.1990r. ( Dz. U. Nr 55, poz.321). Stosownie do art. 55(1) k.c., przedsiębiorstwo to zespół składników materialnych i niematerialnych - w tym zobowiązania - przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmujący wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, a zwłaszcza:

1. firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo,
2. księgi handlowe,
3. nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa , w tym produkty i materiały,
4. patenty wzory użytkowe i zdobnicze,
5. zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,
6. prawa wynikające z umowy najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo.

Powołany art. 55(1) k.c. zawiera definicję przedsiębiorstwa ujętą w znaczeniu przedmiotowym. Hipoteza tego przepisu nie zawiera nawiązania do osoby właściciela opisując przedsiębiorstwo czysto przedmiotowo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Zespół ten, tym różni się od pojęcia rzeczy zbiorowej i zbioru praw, że jako przeznaczony do realizacji zadań gospodarczych (aspekt funkcjonalny) musi być z natury rzeczy w określony sposób zorganizowany jako całość (aspekt organizacyjny). Służy temu taki dobór składników przedsiębiorstwa, ażeby mogło ono za ich pomocą realizować zadania gospodarcze. Wyliczenie składników przedsiębiorstwa ma charakter przykładowy, jednakże znaczenie art. 551 polega na tym, że stwarza on w braku odmiennej woli stron domniemanie przynależności do przedsiębiorstwa wszystkiego co wchodzi w skład zespołu.Pojecie zobowiązań dotyczy zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym a zatem nie obejmuje zobowiązań podatkowych mających wyłącznie charakter publicznoprawny. Zobowiązania wchodzą w skład przedsiębiorstwa wtedy, gdy są związane z jego prowadzeniem. Jest to kategoria ocenna, która wymaga każdorazowo subsumcji ze stanem faktycznym.

Zgodnie z postanowieniami art. 55(2) k.c. czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo odnosi się automatycznie do wszystkich jego składników i stanowi samodzielną podstawę do dokonania czynności prawnej obejmującej całe przedsiębiorstwo jako zorganizowaną całość.

Artykuł 1 ustawy z dnia 09.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2005r. Nr 41, poz. 399) zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. Przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a wymienia między innymi umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W teorii prawa cywilnego przyjmuje się, że wierzytelność jest to rodzaj prawa podmiotowego determinowany interesem ekonomicznym podmiotu uprawnionego ( A. Wolter, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1986, s. 113). Do praw majątkowych zalicza się między innymi wierzytelności. Obrót wierzytelnościami dokonywany jest w drodze cesji (przelewu wierzytelności), co wynika z art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. Na mocy tej umowy wierzyciel (cedent) przenosi na nabywcę (cesjonariusza) wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami. Skutkiem umowy przelewu jest przeniesienie wierzytelności ze zbywcy na nabywcę. Jest to zatem umowa rozporządzająca, zbliżona do umowy przenoszącej własność, a więc prawo do rzeczy. Podstawą prawną do przeniesienia wierzytelności na nabywcę jest umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności.Z podobieństwa celu obu tych umów wyłania się problem związków prawnych, jakie mogą zachodzić między przelewem a umowami, których celem jest powstanie zobowiązania do jego dokonania.

Sam kodeks cywilny jako regułę przyjmuje dla wszystkich umów zobowiązujących do dokonania przelewu wywołanie przez nie skutków nie tylko zobowiązujących, lecz także rozporządzających oczywiście, jeżeli przelew dotyczy tych samych stron umowy( art. 510 § 1 k.c.). Samoistność umowy przelewu występuje wyraźnie w hipotezie i dyspozycji art. 510 § 2 k.c., który reguluje sytuację, gdzie przelew stanowi późniejsze w czasie wykonanie zobowiązania rozporządzenia wierzytelnością przez zbywcę. Sam przelew wierzytelności ma charakter czynności prawnej przyczynowej ( kauzalnej ) - art. 510 § 1 k.c. Zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności powoduje z mocy prawa skutek rozporządzający. Przelew wierzytelności dokonany w formie sprzedaży lub zamiany będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych bowiem umowy sprzedaży i zamiany rzeczy i praw majątkowych są wymienione wśród czynności cywilnoprawnych, od których podatek jest pobierany.

Przepis art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest podatnikiem podatku od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo wieczystego użytkowania. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu o wyłączeniu umowy sprzedaży spod działania przepisów tej ustawy nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna z nich z tytułu dokonania tej określonej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku ( wyrok NSA z dnia 18.02.2003r., sygn. Akt SA/Bk 877/02).

Reasumując powyższe, sprzedaż wierzytelności własnych podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Udzielona interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.Zgodnie z art. 14b § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej niniejsza interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika, inkasenta natomiast wiąże organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Na niniejsze postanowienie zgodnie z art. 236 w związku z art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej służy prawo wniesienia zażalenia do Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie za pośrednictwem Naczelnika Lubelskiego Urzędu Skarbowego w Lublinie w terminie 7 dni od daty jego otrzymania.