Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle art. 15 ust. 3 pkt3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Możliwość stosowania przytoczonego wcześniej przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 a tym samym wyłączenia poza definicję działalności gospodarczej czynności wykonywanych przez syndyków w toku prowadzonego postępowania upadłościowego, jak wynika z treści tegoż przepisu uzależniona jest od łącznego spełnienia następujących kryteriów:

• przychody z tytułu wykonywania tych czynności zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• z tytułu wykonania tych czynności między zlecającym i zleceniodawcą utworzon

1. warunków wykonania czynności,
2. wynagrodzenia,
3. odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności.
4. Kwalifikacja przychodów w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do kwalifikacji przychodów uzyskiwanych przez syndyków należy stwierdzić, iż przychody te na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zdefiniowane zostały w ramach art. 13 pkt 6 jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, a ściślej przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej lub samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy państwowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

1. Stosunek prawny w zakresie warunków wykonania czynności, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności

Zgodnie z treścią cytowanych wyżej przepisów ustawy o VAT, pojęcie"działalności gospodarczej" dla potrzeb stosowania tej ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców (...) również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar jej wykonywania w sposób częstotliwy. O zamiarze wykonywania działalności gospodarczej przez syndyków w sposób częstotliwy świadczy chociażby fakt posiadania przez syndyka odpowiedniej licencji uprawniającej do wykonywania powierzonej funkcji, czyli stała gotowość do podjęcia czynności. Zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt6 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, wyznaczenie syndyka następuje w postanowieniu sądu o ogłoszeniu upadłości. Stosownym postanowieniem sąd powierza zatem syndykowi pełnienie określonych funkcji w postępowaniu upadłościowym, których zakres precyzują przepisy cytowanej ustawy.

Wysokość wynagrodzenia za czynności syndyka odpowiadające wykonywanej pracy określona jest w art. 162 wymienionej ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. O wynagrodzeniu i zwrocie poniesionych wydatków orzeka sąd na wniosek zainteresowanych. Wynagrodzenie pokrywane jest z masy upadłości. Wydając stosowne postanowienia w powyższym zakresie sąd działa jako organ władzy.

Pomiędzy sądem upadłościowym a syndykiem nie istnieje również stosunek prawny, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt3 ustawy o VAT, w zakresie odpowiedzialności zlecającego za powierzone funkcje.

W myśl art. 160 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności na rachunek upadłego, lecz w imieniu własnym. Ryzyko gospodarcze wszelkich czynności prawnych (które jest jednym z podstawowych kryteriów ustalenia czy działalność ma charakter samodzielny czy nie), w tym także czynności zobowiązaniowych syndyka ponosi zatem zawsze masa upadłości. Syndyk nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy upadłości (art. 160 ust. 2 ustawy). Odpowiedzialności za w/w czynności nie ponosi również sąd. Sąd nie odpowiada też za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonania obowiązków przez syndyka. Jak wynika z art. 160 ust. 3 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, za wspomnianą szkodę odpowiada bezpośrednio syndyk masy upadłościowej.

Przyznać należy, że niewątpliwie przy wykonywaniu swojej funkcji syndyk podlega ustawie i najważniejsze decyzje musi konsultować z sędzią komisarzem oraz radą wierzycieli, jednakże w podstawowym i zasadniczym zakresie wykonywania swoich obowiązków jest w pełni samodzielny. Poza tym nawet w takich przypadkach czynności wykonywane są na rachunek upadłego.

Sąd nie jest zatem związany z syndykiem więzami tworzącymi stosunek prawny jaki istnieje pomiędzy zlecającym a zleceniobiorcą w zakresie wynagrodzenia, warunków pracy oraz odpowiedzialności zlecającego, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Sąd jako organ władzy powołuje syndyka i określa jego wynagrodzenie, nie pokrywa natomiast wynagrodzenia i nie ponosi odpowiedzialności ani za działania, ani za szkodę wynikającą z czynności podejmowanych przez syndyka.

Uznać zatem należy, że czynność syndyka wykonującego powierzone funkcje w postępowaniu upadłościowym na podstawie postanowienia sądu upadłościowego wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o VAT i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Podkreślić także należy, iż niniejsze rozstrzygnięcie zgodne jest z treścią interpretacji przedmiotowego zagadnienia, przyjętą przez Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 30 grudnia 2004 r., nr PP10-812/04/MR/3545

Uwzględniając powyższe Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa - Mokotów postanowił, jak w sentencji.

Jednocześnie Naczelnik tut. Urzędu informuje, iż niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.