Postanowienie

Na podstawie art. 14 a § 3 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (jednolity tekst Dz.U. z 2005r. Nr 8 poz. 60) w związku ze złożonym przez Podatnika–Członka Zespołu Adwokackiego wnioskiem z dnia 22.04.2005r. ( data wpływu ) w sprawie udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego – Naczelnik Urzędu Skarbowego uznaje stanowisko wnioskodawcy, iż jako członka zespołu adwokackiego świadczącego pomoc prawną z urzędu na zlecenie sądów i prokuratury, a zatem wykonującego w tym zakresie działalność osobiście, obejmuje go zwolnienie podmiotowe w sytuacji, gdy obrót w 2003r. z tytułu wynagrodzeń nie przekroczył równowartości 10.000 Euro za nieprawidłowe.

Uzasadnienie

Pismem z dnia 19.04.2005r.(data wpływu) Podatnik zwrócił się o udzielenie informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, czy jako adwokat wykonujący zawód w ramach członkostwa w Zespole Adwokackim, w związku z obowiązującymi od dnia 1.05.2004r. uregulowaniami ustawy o podatku od towarów i usług oraz treścią przepisów normujących zasady opłacania pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów z urzędu Podatnik ma obowiązek naliczenia i odprowadzania podatku VAT, jeżeli obrót w 2003r. z tytułu otrzymanych wynagrodzeń za sprawy zlecane przez sądy z urzędu nie przekroczył 10.000 Euro, a tym samym czy Podatnika obowiązuje zwolnienie podmiotowe przewidziane w art. 113 ustawy o podatku VAT ?

Zdaniem Podatnika, ma on prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego przewidzianego w art. 113 ustawy VAT.

Naczelnik Urzędu Skarbowego, działając na podstawie art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997r. Ordynacja podatkowa (jednolity tekst Dz. U. z 2005r. Nr 8 poz. 60) w odpowiedzi na złożone zapytanie informuje o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego, następująco:

Podatnik zwrócił się do Naczelnika tut. organu Urzędu z prośbą o informację o zakresie stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz.535 ze zm.)

– zwanej dalej ustawą o VAT, w przypadku wykonywania czynności w ramach tzw. obrony z urzędu.

W ramach art.15 ust.1 cytowanej na wstępie ustawy o VAT postanowiono, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust.2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W myśl natomiast przepisu art.15 ust.3 pkt 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art.13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Możliwość stosowania przytoczonego wcześniej przepisu art..15 ust.3 pkt3 a tym samym wyłączenia poza definicję działalności gospodarczej czynności wykonywanych przez adwokatów w ramach „obrony z urzędu”, jak wynika z treści tegoż przepisu uzależniona jest od łącznego spełnienia następujących kryteriów :

- przychody z tytułu wykonywania tych czynności zostały wymienione w art.13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

- z tytułu wykonania tych czynności między zlecającym i zleceniodawcą utworzony jest stosunek prawny w zakresie a) warunków wykonania czynności, b) wynagrodzenia, c) odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności.

Rozpatrując spełnienie pierwszego z wymienionych kryteriów należy zauważyć, iż w myśl art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9. W świetle powyższego, przychody adwokatów z tytułu świadczenia z urzędu, na zlecenie sądu, pomocy prawnej, należy kwalifikować do przychodów, o których mowa w powołanym wyżej art. 13 pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do drugiego warunku czynności wykonywane przez adwokatów w ramach obrony z urzędu i w tym zakresie kształt wzajemnych relacji pomiędzy zlecającym (Prezes Sądu Okręgowego) a zleceniobiorcą (adwokatem) pośrednio uregulowany został w ramach przepisów ustawy z dnia 26 maja 1982r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002r. Nr 123 poz. 1058 ze zm.). Zgodnie z treścią art.4 ustawy Prawo o adwokaturze zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Jednocześnie stosownie do przepisu art.21 ust.3 tej ustawy, adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym ma wyznaczoną siedzibę zawodową.

Wykonanie określonych czynności przez adwokatów w ramach umowy z urzędu uprawnia także do stosownego wynagrodzenia. Podstawa należnego adwokatom wynagrodzenia wynika wprost z treści rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. (Dz. U.02.163.1348 ze zm.) w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (rozporządzenie wydane w ramach dyspozycji art.16 ustawy Prawo o adwokaturze). W konkluzji do treści wyżej cytowanych przepisów można oczywiście stwierdzić, iż realizacja czynności wykonywanych przez tzw. obrońców z urzędu następuje w warunkach spełniających ustawowy wymóg tworzenia więzi prawnych w zakresie warunków wykonywania tych czynności oraz wynagrodzenia, jednakże co istotne niespełniony pozostanie wymóg dotyczący odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Odpowiedzialność związana z wykonywaniem zawodu adwokata niewątpliwie stanowi jej podstawowy element, czego potwierdzeniem jest między innymi ustawowy wymóg ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej adwokatów (vide Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej adwokatów).

Trudno zatem przyjąć, iż odpowiedzialność za wykonaną przez adwokata pomoc prawną ponosi zlecający, czyli Prezes Sądu Okręgowego. W tym kontekście tezę, iż odpowiedzialność za wykonaną przez obrońcę z urzędu pracę ponosić będzie zleceniodawca / Sąd, uznać należy za nieprawidłową. Jak wspomniano na wstępie możliwość stosowania cytowanego przepisu art.15 ust.3 pkt3 ustawy o VAT i tym samym możliwość wyłączenia z grona podatników osoby wykonujące czynności jako obrońca z urzędu, wymaga łącznego spełnienia wszystkich wymienionych w przepisie kryteriów, stąd też niespełnienie warunku w zakresie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności, powoduje, iż czynności te uznać należy za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez względu na wielkość obrotów.

Zgodnie bowiem z art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług zwolnień podmiotowych, o których mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy nie stosuje się między innymi do podatników świadczących usługi prawnicze, w tym świadczone przez adwokatów (przedmiotowe czynności wymieniono w poz. 38 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur(....) oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy (Dz.U.Nr 97 poz. 971) - obowiązującego do 1.06.2005r., jak i po tej dacie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. ( Dz.U.Nr 95 poz.798) określającego listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy).

Udzielona przez tut. organ interpretacja odnosi się do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i została udzielona zgodnie z przepisami obowiązującymi w dacie udzielanej odpowiedzi

Udzielona interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej – do czasu jej zmiany lub uchylenia w myśl przepisów art. 14 b § 2 ustawy Ordynacja podatkowa.

Na niniejsze postanowienie stronie służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wniesione za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Siedlcach, w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.