Stan faktyczny w sprawie:

Postanowieniem sądu rejonowego zarząd nieruchomością podatnika został powierzony zarządcy. Skutkiem zawartych umów dotyczących rzeczy stanowiących własność Podatnika którymi właściciel nie może zarządzać jest powstanie pożytków. Zarządca wystawił faktury VAT za najem lokalu mieszkalnego, użytkowanie wagi samochodowej, dzierżawę kurnika, dzierżawę zakładu drobiarskiego.

Dochody uzyskane z nieruchomości zarządca przekazuje na konto depozytowe sądu.

Zarządca poinformował podatnika o obowiązku dokonania rozliczeń w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług i w załączeniu przekazał wystawione faktury.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego, zadaniem zarządcy nieruchomości jest wykonywanie czynności potrzebnych do prowadzenia prawidłowej gospodarki nieruchomości w ramach zwykłego zarządu. Czynności wykraczające poza zakres zwykłego zarządu wymagają zgody stron lub sądu. Na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego po ustanowieniu zarządcy nieruchomości komornik wzywa wskazane przez wierzyciela osoby, aby przypadające na nich tak zaległe jak i przyszłe świadczenia, które stanowią dochód z nieruchomości, uiszczały do rąk zarządcy. Zarządca zajętej nieruchomości obowiązany jest wykonywać czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki. Ma on prawo pobierać zamiast dłużnika wszelkie pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. Z dochodów z nieruchomości zarządca pokrywa:

1. koszty egzekucji wraz ze swoim wynagrodzeniem oraz zwrot własnych wydatków;
2. bieżące należności pracowników zatrudnionych w nieruchomości lub w przedsiębiorstwach znajdujących się na niej i należących do dłużnika;
3. bieżąco przypadające w toku zarządu alimenty przyznane wykonalnym wyrokiem sądowym od dłużnika. Uprawnienie to nie przysługuje członkom rodziny dłużnika pozostającym z nim we wspólnym gospodarstwie domowym w chwili wszczęcia egzekucji;
4. bieżące należności podatkowe z nieruchomości oraz bieżące należności z tytułu ubezpieczenia społecznego pracowników wymienionych w pkt 2;
5. zobowiązania związane z wykonywaniem zarządu;
6. należności z tytułu ubezpieczenia nieruchomości, jej przynależności i pożytków.

Z powyższego zatem wynika, iż zarządca sądowy działa w imieniu i na rzecz właściciela nieruchomości z polecenia sądu. Nie oznacza to jednak, że przejmuje on funkcje podatnika w zakresie czynności wykonywanych na rzecz właściciela. Podatnikiem podatku powstałego wskutek przeprowadzonych przez zarządcę sądowego, w imieniu i na rzecz właściciela transakcji, w dalszym ciągu jest właściciel nieruchomości.

Podatnikiem podatku od towarów i usług na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Do złożenia deklaracji podatkowych za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu zobowiązani są podatnicy, o których mowa w art. 15 (art. 99 w/w ustawy).

Zatem właściciel jest podatnikiem, na którym spoczywa obowiązek podatkowy związany ze sprzedażą towarów, natomiast zarządca dokonując w jego imieniu sprzedaży opodatkowuje towar wg właściwej stawki i wystawia fakturę.

Zarządca nieruchomości nie jest uprawniony do prowadzenia ewidencji podatkowej oraz do składania deklaracji podatkowych za podatnika. Stwierdzić przy tym należy, iż podatek należny z tytułu sprzedaży pomniejsza się o podatek naliczony wynikający z faktur zakupu, natomiast podatnik zobowiązany jest jedynie do przekazania różnicy na rachunek urzędu skarbowego.

Ponadto podatek od towarów i usług jest podatkiem pośrednim, którego istotą jest fakt poboru tego podatku przez sprzedawcę od kupującego celem odprowadzenia go do budżetu państwa. Zatem odprowadzenie przez zarządcę podatku od towarów i usług na konto depozytowe sądu jest sprzeczne z ogólną zasadą działania systemu podatków pośrednich.

Natomiast w zakresie opodatkowania usług wynajmu lokalu mieszkalnego stwierdzić należy, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 4 w/w załącznika wymieniono usługi w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze mieszkalnym na własny rachunek, z wyłączeniem wynajmu lokali w budynkach mieszkalnych na cele inne niż mieszkaniowe (PKWiU ex 70.20.11). Zatem wynajem lokalu mieszkalnego na cele mieszkaniowe jest zwolniony z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.