Stan faktyczny

Z pism płatnika wynika, iż zgodnie z wyrokami sądowymi, jest on zobowiązany do płacenia osobom poszkodowanym przez funkcjonariuszy byłej Milicji Obywatelskiej a obecnie Policji odszkodowań lub rent odszkodowawczych. Płatnik wskazuje, iż przedmiotowe świadczenia wypłacane są bezpośrednio poszkodowanym oraz członkom rodziny po zmarłych /w przypadku śmierci poszkodowanych/.
Płatnik zaznacza, że w przypadku pierwszej grupy otrzymujących świadczenia odszkodowawcze zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b i 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nalicza podatku. Płatnik ma również przypadek zasądzonej renty odszkodowawczej po zabitym członku rodziny, tj. renty z tytułu śmierci męża i ojca zasądzonej żonie oraz dzieciom, będącym obywatelami Białorusi i mającymi miejsce zamieszkania w tym państwie. Płatnik wskazuje, iż świadczenia te były wypłacane bez naliczania podatku, gdyż traktował je jako szeroko rozumiane "inne odszkodowania" zasądzone przez sąd. Pytanie płatnika dotyczy kwestii:
- czy świadczenia wyżej wymienione wypłacone w bieżącym roku podatkowym nie powinny być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych ?

Stanowisko płatnika

Zdaniem płatnika świadczenia, o którym mowa w stanie faktycznym rozumiane jako szeroko pojęte "inne odszkodowania" zasądzone przez sąd winny korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena prawna stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze świadczeniami odszkodowawczymi wynikającymi z art. 446 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93z późn. zm.) wypłacanymi w bieżącym roku podatkowym osobom będącym obywatelami Białorusi mającym miejsce zamieszkania w tym państwie. Należy zwrócić uwagę, że obowiązek podatkowy nie ma związku z obywatelstwem danej osoby fizycznej, podczas gdy decydującym kryterium jest jej miejsce zamieszkania.

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2005 roku w art. 3 ust. 2a stanowi, iż osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Jednocześnie z art. 4a ustawy wynika, że przepis art. 3 ust. 2a stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Rozstrzygając przedmiotową sprawę należy odwołać się do postanowień umowy sporządzonejw Mińsku dnia 18 listopada 1992 roku między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białoruś w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1993 r., Nr 120, poz. 534).

W żadnym z postanowień w/w umowy świadczenia odszkodowawcze, o których mowa w zapytaniu nie zostały wymienione, w związku z czym w opisywanej materii znajdzie zastosowanie art. 21ust. 1 tej umowy, zgodnie z którym części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania w jednym Umawiającym się Państwie, nie wymienione w poprzednich artykułach niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie. Określenie "umawiające się Państwo" oznacza w zależności od kontekstu Rzeczpospolitą Polską lub Republikę Białoruś /art. 3 ust. 1 lit. a) umowy/, zaś określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibęw Umawiającym się Państwie" oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem tego państwa podlega tam obowiązkowi podatkowemu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, jej miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze /art. 4 ust. 1 umowy/.

Mając powyższe na uwadze przychód w postaci świadczeń odszkodowawczych uzyskany przez osoby mające miejsce zamieszkania na Białorusi będzie podlegał opodatkowaniu tylko na Białorusi, a tym samym jako przychód otrzymywany przez osoby niepodlegające przepisom polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być - jak twierdzi płatnik - zwolniony z opodatkowania na mocy art. 21 tej ustawy. Należy przy tym zwrócić uwagę, że obowiązek podatkowy nie ma związku z obywatelstwem danej osoby fizycznej, podczas gdy decydującym kryterium jest jej miejsce zamieszkania.