W odpowiedzi na pismo z dnia 12.10.2004 r. znak: Ldz. 113/X/2004 w sprawie udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego. Naczelnik Urzędu Skarbowego na podstawie art. 14a par. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) informuje:

Z treści złożonego zapytania wynika, że Spółdzielnia Mieszkaniowa zawarła 29.09.2003 r. z członkami spółdzielni, ubiegającymi się o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (garażu), umowy o budowę lokalu (garażu). W umowach tych wkład budowlany - do którego wniesienia jest zobowiązany członek spółdzielni, jako pokrycie kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jego lokal (garaż) - został określony w formie niepieniężnej. Po wybudowaniu lokalu, zgodnie z zobowiązaniem wynikającym z umowy o budowę lokalu, Spółdzielnia zawiera z członkiem spółdzielni umowę o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do tego lokalu. (zob. art. 17 (3) ustawy z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych - t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.).

Na gruncie obowiązującej do 30 kwietnia 2004 r. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) czynności polegające na ustanowieniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, jako nie wymienione w art. 2 tejże ustawy, nie podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Od 1 maja 2004 r. w zakresie podatku od towarów i usług obowiązuje stan prawny wynikający z ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535). Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju, przez którą w myśl art. 7 ust. 1 pkt 5 tejże ustawy rozumie się także ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.

Zważywszy na to, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu powstaje z chwilą zawarcia między członkiem a spółdzielnią umowy o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (zob. art. 17 (1) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych), zakresem opodatkowania wynikającym z ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług są objęte te czynności polegające ustanowieniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, które wynikają z umów o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zawartych po dniu 30 kwietnia 2004 r.

Moment powstania obowiązku podatkowego dla tych czynności określa art. 19 ust. 13 pkt 10 tejże ustawy. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku wykonywania czynności polegającej na:
a) ustanowieniu na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych,
b) przeniesienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej własności domu jednorodzinnego w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych.obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia lub przeniesienia tych praw przez spółdzielnię na członka spółdzielni.

Niemniej z ust. 15 art. 19 tejże ustawy wynika, że otrzymania części wkładu budowlanego i mieszkaniowego powoduje powstanie obowiązku od tej części.

Zgodnie z art. 29 ust. 6 ustawy o VAT, jako kwotę należną, będącą podstawą opodatkowania (obrotem) w przypadku czynności, o których mowa w wyżej powołanym art. 19 ust. 13 pkt 10 tejże ustawy, przyjmuje się wartość należnego wkładu budowlanego albo wkładu mieszkaniowego, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Przy wniesieniu wkładu w formie innej niż pieniężna (co ma miejsce w opisanej przez Spółdzielnię sytuacji), stosuje się odpowiednio przepis art. 29 ust. 10 ustawy o VAT, co oznacza, że wartością należnego wkładu (czyli elementem podstawy opodatkowania) jest cena nabycia towarów (będących przedmiotem wkładu), a gdy cena nabycia nie istnieje, koszt wytworzenia określony w momencie dostawy tych towarów. W przypadku, gdy część wkładu budowlanego lub mieszkaniowego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy, podstawę opodatkowania powiększa się o kwotę kredytu, w części przypadającej na dany lokal. Na podstawie art. 29 ust. 7 cyt. ustawy, do podstawy opodatkowania wlicza się również inne opłaty wnoszone przez członków spółdzielni, które nie są wkładami budowlanymi lub mieszkaniowymi, wynikające z uczestniczenia członków spółdzielni w zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową lub wynikające z ostatecznego rozliczenia kosztów budowy – zgodnie z postanowieniami statutu Zważyć dodatkowo należy, że zgodnie z przepisem przejściowym zawartym w art. 153 ust. 1 ustawy o VAT, do podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29 ust. 6 i 7 tejże ustawy, nie wlicza się wartości wkładów i opłat, o których mowa w tym przepisie, oraz części tych wkładów i opłat, wniesionych przed dniem 1 maja 2004 r. Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podlegają jedynie wkłady i opłaty czynione przez członków spółdzielni po dniu 30 kwietnia 2004 r.

Dla czynności ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu o innym przeznaczeniu niż mieszkanie (np. garaż, miejsca postojowe) ma zastosowanie stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 w/w ustawy o VAT, t. j. 22 %.