Stan faktyczny I:

Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT UE zgodnie z art. 97 ustawy.

Z firmą rosyjską zawarła umowę agencyjną o pozyskanie przez nią na terenie Federacji Rosyjskiej nowych zleceń oraz nadzór nad ich wykonaniem.

Firma rosyjska wystawia Spółce rachunek na opłatę prowizyjną uzależnioną od wysokości kontraktu oraz dodatkowe koszty związane z obsługą zlecenia (częściowy zwrot kosztów utrzymania biura, koszt telefonów, itp.).

Stan faktyczny II:

Z inną firmą również rosyjską Spółka posiada umowę na wykonanie konkretnych usług materialnych (montaż elementów chłodni, instalacji syntetycznych, montaż komory chłodniczej, instalacja przyrządów ratowniczych na jednostce pływającej zgodnie z umową. Usługi wykonywane są na terenie Federacji Rosyjskiej.

Ocena prawna stanu faktycznego I:

Zgodnie z art. 5 ust, 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Podkreślenia wymaga, iż podatek od towarów i usług jest podatkiem o charakterze terytorialnym. Opodatkowaniu w danym państwie podlegają tylko te czynności, które zostały wykonane w danym państwie a ściślej te czynności, które zostały uznane za wykonane w danym miejscu. W tym wypadku miejsce świadczenia determinuje miejsce opodatkowania. Określenie miejsca świadczenia jest szczególnie istotne w przypadku usług, których świadczenie odbywa się pomiędzy podmiotami z różnych państw. Miejsce świadczenia w takiej sytuacji wskazuje jednocześnie państwo, w którym dana czynność winna zostać opodatkowana.

W myśl art. 27 ust. 1 ustawy miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi – miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności – miejsce stałego zamieszkania. Od tej ogólnej zasady regulującej miejsce powstania obowiązku podatkowego przewidziano w ustawie o podatku od towarów i usług szereg odstępstw, w zależności od rodzaju wykonywanej usługi.

Szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia dotyczą między innymi usług niematerialnych określonych w art. 27 ust. 4 ustawy.

Na podstawie przedstawionego stanu faktycznego można przyjąć, że Podatnik przywołując art. 27 ust. 3 i 4 pkt 11 zaklasyfikował usługi będące przedmiotem zapytania do kategorii usług niematerialnych wymienionych w tymże przepisie.

Zgodnie z art. 27 ust. 3 pkt 2 ustawy w przypadku usług, o których mowa w ust. 4, świadczonych na rzecz: osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, lub podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę to miejscem ich świadczenia jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

W myśl art. 2 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Stosownie do zapisu art. 17 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju.

Przepisu tego (art. 17 ust. 1 pkt 4) nie stosuje się jednak w przypadku usług, od których podatek należny został rozliczony przez usługodawcę na terytorium kraju (Polski), z wyłączeniem usług określonych w art. 27 ust. 3 oraz art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7, dla których w każdym przypadku podatnikiem jest usługobiorca (art. 17 ust. 2).

W przypadkach wymienionych w art. 27 ust. 3 przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju (art. 17 ust. 3).

Przez import usług rozumie się zatem usługi spełniające łącznie następujące warunki:

1. usługodawcą musi być podatnik mający siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium Polski, niezależnie od tego czy na terenie Wspólnoty, czy też poza jej terytorium,
2. usługobiorcą jest osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu na terytorium Polski, zobowiązana do rozliczania z polskim fiskusem,
3. usługodawca nie rozliczył w Polsce podatku należnego z tytułu wykonanej usługi na rzecz usługobiorcy (z Polski), przy czym
4. 4) zawsze zobowiązanym do rozliczenia podatku z tytułu usługi ww. usługodawcy jest usługobiorca w przypadkach określonych:

• w art. 27 ust. 3 ustawy, czyli świadczenia usług niematerialnych wymienionych w art. 27 ust. 4, na rzecz usługobiorcy podatnika, o którym mowa w art. 15, posiadającego siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium Polski oraz
• w przypadkach określonych w art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7, przy których usługobiorcą jest podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT UE zgodnie z art. 97, czyli w Polsce, który podał świadczącemu usługę swój numer identyfikacyjny VAT UE polski.

Z przedstawionego przez Podatnika stanu faktycznego przy uwzględnieniu zasady określenia miejsca świadczenia wyrażonej w art. 27 ust. 3 i ust. 4 pkt 11 ustawy należy stwierdzić, że miejscem opodatkowania usług świadczonych w Rosji na rzecz podatnika z Polski jest Polska i do naliczenia podatku od towarów i usług i jego rozliczenia na zasadzie importu usług zobowiązany jest podatnik polski.

Ocena prawna stanu faktycznego II:

Kolejną grupą usług, dla których w ustawie o podatku od towarów i usług przewidziano szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia są usługi na ruchomym majątku rzeczowym.

W myśl art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. d cyt. ustawy w przypadku świadczenia usług na ruchomym majątku rzeczowym miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone, z zastrzeżeniem art. 28. Jednocześnie zgodnie z art. 28 ust. 7 ustawy w przypadku usług, o których mowa w art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. c i d, świadczonych dla nabywcy, który podał wykonującemu te usługi numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego, na którym usługi są wykonywane, miejscem świadczenia usług jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer, pod warunkiem, że towary po wykonaniu tych usług zostaną wywiezione z terytorium państwa członkowskiego, na którym usługi te zostały faktycznie wykonane. Na podstawie natomiast art. 28 ust. 8 ustawy w przypadku gdy usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, przepis ust. 7 stosuje się, jeżeli towary po wykonaniu usług zostaną niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od wykonania na nich usług, wywiezione poza terytorium kraju.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że Podatnik nabywa usługi polegające na montażu elementów chłodni, instalacji syntetycznych, montażu komory chłodniczej, instalacji przyrządów ratowniczych na jednostce pływającej, które dla potrzeb ustawy o podatku od towarów i usług należy traktować jako usługi na ruchomym majątku rzeczowym. Usługi te zostały wykonane na terenie Federacji Rosyjskiej, czyli na terenie kraju trzeciego. Z uwagi na fakt, iż przedmiotowe usługi nie były wykonane na terenie innego państwa członkowskiego, przepis art. 28 ust. 7 i 8 przywoływanej ustawy, nie będzie miał zastosowania do przedmiotowej sytuacji. Zatem miejscem świadczenia wykonanych usług na ruchomym majątku rzeczowym jest kraj, w którym usługi były faktycznie świadczone, czyli Federacja Rosyjska – nie podlegają one przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.