Stan faktyczny w sprawie:

Towarzystwo Budownictwa Społecznego świadczy usługi polegające na budowie domów mieszkalnych i ich eksploatacji na zasadach najmu. W celu finansowania inwestycji mieszkaniowych zawiera umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy mieszkań przyjmując z tego tytułu wpłaty pieniężne służące finansowaniu wydatków związanych z budową budynków mieszkalnych.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Ad.1

Na podstawie art. 29 ustawy z dnia 26 października 1995r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1070 z późn. zm.), pracodawca działając w celu uzyskania mieszkań dla swoich pracowników, a także osoby prawne mające interes w uzyskaniu mieszkań przez wskazane przez nie osoby trzecie mogą zawierać z towarzystwem umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy tych mieszkań. Pracodawcy, a także inne osoby, które zawarły z towarzystwem umowę w sprawie partycypacji w kosztach budowy mieszkań, mogą bez zgody towarzystwa dokonywać cesji uprawnień i obowiązków wynikających z tych umów na rzecz wskazanych przez siebie najemców.

Na podstawie zawieranej umowy partycypujący przez okres 10 lat od dnia zawarcia pierwszej umowy najmu jest uprawniony do wskazywania najemców. Po upływie tego okresu partycypujący traci prawo do wskazywania najemcy i jednocześnie pozostaje najemcą na prawach ogólnych.

Stosownie do treści art. 5 ust 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
• eksport towarów,
• import towarów,
• wewnatrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust.1 w/w ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zdaniem tut. organu czynność prawna, np. świadczenie usług na podstawie odpowiedniej umowy jest odpłatna jeżeli strona, która dokonała przysporzenia na rzecz drugiej strony otrzymuje lub ma otrzymać w zamian korzyść majątkową stanowiącą ekwiwalent tego przysporzenia. W przypadku umowy o partycypację nie można mówić o ekwiwalentności świadczeń obu stron. Ewentualną korzyść ma odnieść jedynie osoba trzecia.

Mając na uwadze powyższe tut. organ stwierdza, że wpłata środków pieniężnych w formie partycypacji nie jest czynnością, do której znajduje zastosowanie art. 8 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zmian. ). Nie stanowi również dostawy towarów. W związku z powyższym wpłata środków pieniężnych w formie partycypacji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust.1 w/cyt. ustawy.

Ad. 2

Stosownie do treści art. 86 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust 4, art. 120 ust 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art.88 ust.1 pkt.2 ustawy VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym. Jednak ustawodawca z przedmiotowego ograniczenia, zgodnie z art.88 ust.3 pkt.1 ustawy o podatku od towarów i usług, wyłączył m.in. wydatki związane z nabyciem gruntu i prawa wieczystego użytkowania gruntów

Zatem nabycie gruntu i prawa wieczystego użytkowania gruntu, udokumentowane fakturą VAT, podlega odliczeniu w podatku od towarów i usług, w takiej części w jakiej przedmiotowe nabycie służy do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Natomiast w zakresie opodatkowania sprzedaży gruntu stwierdzić należy, że zgodnie z art. 5 ust 1 pkt 1 w/w ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podlega m.in. odpłatna dostawa towarów. Towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Na podstawie art. 43 ust 1 pkt 9 w/w ustawy, dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

Ponadto w przypadku dostawy budynków i budowli trwale z gruntem związanych, albo części takich budynków lub budowli, z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu, co wynika z treści art. 29 ust 5 w/w ustawy. Zatem w przypadku dostawy gruntu związanego z budynkiem obowiązuje stawka właściwa dla tego budynku.

Natomiast sprzedaż prawa użytkowania wieczystego oznacza świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust 1 w którym stwierdza się, że jest to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Wobec powyższego na podstawie art. 5 ust 1 w/w ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W § 5 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 z późn. zm.), wydanym na podstawie delegacji zawartej w art. 41 ust 16 w/w ustawy, dla zbycia prawa wieczystego użytkowania gruntu stosuje się stawkę 7%, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, jeżeli budynki te lub budowle albo ich części są opodatkowane stawką 7%.

Natomiast na podstawie § 8 pkt 12 w/w rozporządzenia, zwolniono z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie prawa wieczystego użytkowania gruntu, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, jeżeli budynki te lub budowle albo ich części są zwolnione od podatku lub opodatkowane stawką podatku w wysokości 0 %.

Zatem stawka podatku przy zbyciu prawa wieczystego użytkowania gruntu uzależniona jest od stawki podatkowej budynku lub budowli trwale z tym gruntem związanych.