Stan faktyczny:

Podatnik świadczy usługi na rzecz norweskiej stoczni głównie dotyczące kooperacji z polskimi stoczniami w zakresie budowy statków.

Współpraca ma następujący przebieg:

1. W biurach norweskiej stoczni powstaje projekt statku.
2. Stocznia norweska zawiera z polską stocznią umowę o budowę w Polsce wydzielonej części kadłuba statku.
3. Stocznia norweska lub polska ( w zależności od postanowień kontraktu) zakupuje materiały i składniki ze stali, niezbędne do realizacji budowy części statku zleconej polskiej stoczni.
4. Na zlecenie stoczni norweskiej Podatnik dokonuje sprawdzenia w polskiej stoczni zakupionych materiałów i składników ze stali, w celu ustalenia czy odpowiadają one wcześniej przyjętym założeniom ustalonym pomiędzy stoczniami polską i norweską.
5. Na zlecenie stoczni norweskiej Podatnik kontaktuje się z biurem projektowym w Norwegii w celu dopilnowania aby odrębne części statku, które jednocześnie są budowane w Norwegii i w Polsce dały się później ze sobą połączyć. Polska stocznia nie buduje bowiem całego statku tylko wydzielona część kadłuba, dlatego bardzo istotne jest aby część budowana w Polsce „pasowała” do innych części statku, które są budowane w Norwegii.
6. Na zlecenie stoczni norweskiej Podatnik czuwa nad tym aby wcześniej zakupione materiały i składniki ze stali zostały w całości wbudowane w zamówioną część kadłuba.
7. Po zakończeniu budowy trwającej około 3 – 4 miesiące zamówiona część kadłuba statku jest odholowywana do Norwegii.
8. W stoczni norweskiej następuje połączenie kadłuba statku wybudowanego w Polsce z pozostałymi częściami statku zbudowanymi w Norwegii.

Osoby zatrudnione przez Podatnika wykonują na rzecz stoczni norweskiej następujące czynności związane z nadzorem nad budową statku:

1. kontrola i wydawanie polskim podwykonawcom dostarczonych z Norwegii materiałów,
2. ścisły i stały kontakt z departamentem technicznym i projektu w siedzibie norweskiej stoczni,
3. stała / codzienna kontrola w miejscu produkcji,
4. inspekcja i kontrola każdego pojedynczego mocowania elementu, sprawdzenie czy wszystko jest zgodne z projektem,
5. ostateczna inspekcja razem z instytucją klasyfikacyjną w celu uzyskania zatwierdzenia należytego wykonania kadłubów zanim zostaną one odholowane do Norwegii.

Ponadto Podatnik planuje wykonywać na rzecz stoczni norweskiej usługi projektowe w zakresie tworzenia projektów wydzielonych części statków. Usługi te będą wykonywane przez polskich podwykonawców, którzy wystawią fakturę VAT na rzecz Podatnika. Następnie po doliczeniu swojej marży Podatnik obciąży za usługi projektowe stocznię norweską.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Ad. 1

Przepis art. 83 ust. 1 pkt 17 ustawy o VAT stanowi, że stawkę podatku w wysokości 0 % stosuje się do pozostałych usług służących bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego i ich ładunkom, o których mowa w pkt 1.

Z powyższego przepisu wynika, że stawką 0 % zostały objęte także pozostałe usługi służące bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego i ich ładunkom, przy czym dotyczy to usług na rzecz statków wymienionych w pkt 1 ust. 1 tegoż artykułu. Usługi te muszą być zatem niezbędne do funkcjonowania statków i przewożonego przez nie ładunku. Ponadto ww. przepis dotyczy tych środków transportu, o których mowa w pkt 1 ust. 1 art. 83, których proces wytworzenia został zakończony a usługi związane są z ich funkcjonowaniem w zakresie wypełniania ich funkcji gospodarczych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż świadczone przez Podatnika usługi nie służą bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego i ich ładunkom, o których mowa w wyżej cytowanym przepisie.

Zakres świadczonych usług polegających na nadzorze nad produkcją kadłuba statku, nie pozwala uznać, że usługi te zostały wykonane z powodu bezpośredniej potrzeby ładunku i środka transportu morskiego.

Zatem skoro przedmiotowe usługi są świadczone na etapie poprzedzającym wytworzenie statku, nie można stwierdzić że usługi te służą choćby pośrednio środkom transportu morskiego i ich ładunkom.

Jak wynika z powyższego świadczonych przez Podatnika usług nie można opodatkować stawką 0 % na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 17.

Z powyższych względów również usługi określone przez Podatnika jako projektowanie wydzielonych części statków na rzecz stoczni norweskiej, nie podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 17 ustawy o VAT.

Zaznaczyć należy, że Podatnik pytając o kwestie opodatkowania usługi określił jej charakter, ale nie wskazał przypisanego jej symbolu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).

Zaliczenie określonego wyrobu lub usługi do właściwego grupowania PKWiU należy do obowiązków producenta lub świadczącego usługę. Organy podatkowe nie są uprawnione do wydawania opinii klasyfikacyjnych towarów czy usług.

W przypadku trudności w ustaleniu właściwej klasyfikacji świadczonej usługi, Podatnik winien zwrócić się o wydanie opinii do Urzędu Statystycznego w Łodzi, Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych, ul. Suwalska 29, 93 – 175 Łódź.

O ile zatem usługa wskazana przez Podatnika zostanie zaklasyfikowana do usług niematerialnych wymienionych w art. 27 ust. 4 ustawy o VAT, dla których ustawodawca uregulował w szczególny sposób zasady ustalania miejsca świadczenia usługi (ust. 3), a usługa wykonywana będzie na rzecz kontrahentów innych niż krajowi, to miejsce jej świadczenia określić należy na podstawie art. 27 ust. 3 w związku z ust. 4 pkt 3 ustawy.

Zgodnie z art. 27 ust. 3 w przypadku świadczenia usług, o których mowa w ust. 4, na rzecz:

1. osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, lub
2. podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę

• miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

W przypadku gdy usługi Podatnika nie będą podlegać opodatkowaniu na terytorium kraju, nadmienić należy, że zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Jeżeli natomiast usługi świadczone przez Podatnika nie mieszczą się w grupie usług wymienionych w art. 27 ust. 4 ustawy o VAT to miejsce świadczenia usługi określa art. 27 ust. 1 – tj. miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi – miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności – miejsce stałego zamieszkania.

Zatem w myśl art. 27 ust. 1 miejscem świadczenia usług Podatnika będzie terytorium kraju, co przesądza o opodatkowaniu ich na podstawie przepisów ustawy o VAT.

W ocenie tutejszego organu, o ile nadzór jest pełniony na podstawie przepisów wykonawczych w związku z Międzynarodowa konwencją o bezpieczeństwie życia na morzu, sporządzonej w Londynie dnia 1 listopada 1974 r. (Dz. U. z 1984 r. nr 61 poz. 318 i 319) zwanej „Konwencją SOLAS”, zastosowanie ma przepis art. 83 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, zgodnie z którym stawkę podatku w wysokości 0 % stosuje się do usług ratownictwa morskiego, nadzoru nad bezpieczeństwem żeglugi morskiej i śródlądowej oraz usług związanych z ochroną środowiska morskiego i utrzymaniem akwenów portowych i torów podejściowych.

Zastrzec jednak należy, ze niezbędnym warunkiem dla zastosowania stawki 0 % VAT w stosunku do czynności, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, jest prowadzenie przez Podatnika dokumentacji, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w tym przepisie (art. 83 ust. 2 ustawy).

Ad. 2

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Podatnik zamierza we własnym imieniu zawrzeć umowę, na podstawie której zobowiąże się do zrealizowania świadczenia (projekty wydzielonych części statków), jednak faktycznie świadczenie to realizowane będzie przez podmioty trzecie (podwykonawców).

Wskazać należy, że w takim przypadku dla celów podatku od towarów i usług zleceniobiorca (Podatnik) sam nabędzie usługę od faktycznego wykonawcy, a następnie wyświadczy usługę swojemu zleceniodawcy (stoczni norweskiej). Oznacza to, że z jednej strony Podatnik dokona zakupu, a z drugiej sam wyświadczy usługi projektowe, zaś koszty nabytej usługi wraz z dodatkową marżą fakturowane będą na zamawiającego te usługi.

Ponieważ Podatnik pytając o zasady opodatkowania usług projektowania nie wskazał przypisanego im symbolu PKWiU przyjąć należy, że o ile usługi te zostaną zaklasyfikowane do grupowania PKWiU 74.2 „usługi architektoniczne i inżynierskie”, to miejsce świadczenia tych usług należy określić (analogicznie jak w pkt. 1) na podstawie art. 27 ust. 3 pkt 1 w związku z ust. 4 pkt 3 ustawy o VAT.

Ponadto, w przypadku gdy usługa Podatnika nie będzie podlegać opodatkowaniu na terytorium kraju - Podatnikowi przysługują uprawnienia wynikające z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT.