W dniu 10.05.2007 r. do tut. Organu podatkowego wpłynął Pani wniosek z dnia 10.05.2007 r. o dokonanie interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego w zakresie nałożonego na komornika sądowego obowiązku płatnika podatku od towarów i usług w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości.

We wniosku stwierdza Pani, że w piśmiennictwie prawniczym brak zgodności poglądów co do tego czy sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucyjnym rodzi po stronie komornika sądowego obowiązek odprowadzenia do właściwego organu podatkowego podatku od towarów i usług. Również praktyka komorników sądowych i sądów powszechnych nie jest w tym zakresie jednolita. Pani zdaniem, twierdzenie, iż komornicy sądowi, wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy towarów będących własnością dłużników, dokonywanej w trybie egzekucji niewątpliwie dotyczy egzekucji prowadzonej z rzeczy ruchomych i praw majątkowych. Wątpliwości nasuwają się natomiast w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości. Stwierdza Pani, że wątpliwości interpretacyjne zasadniczej natury budzi treść art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535, ze zm.), na podstawie którego, według Pani, nie można ustalić zakresu w jakim na komorniku sądowym ciążą obowiązki płatnika. Jednocześnie uważa Pani, że zestawienie dwóch części tego przepisu uzasadnia wniosek, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od towarów i usług, gdy w ramach postępowania egzekucyjnego dokonuje czynności powodujących sprzedaż rzeczy, a więc przeniesienia jej własności. Tymczasem własność nieruchomości przechodzi na nabywcę wskutek czynności egzekucyjnych dokonanych przez sąd, tj. wydania postanowienia o przysądzeniu własności i jego uprawomocnieniu się. W przypadku zatem egzekucji z nieruchomości organem egzekucyjnym, dokonującym czynności egzekucyjnych, polegających na dostawie towarów, jest sąd a nie komornik. O ile sprzedaż zajętej nieruchomości następuje w drodze licytacji publicznej, to sprzedaży rozumianej jako przysądzenie własności czyli sprzedaży w rozumieniu prawa podatkowego zawsze dokonuje sąd. Przeniesienie własności nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym ma miejsce dopiero w momencie uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności. Komornik sądowy nie jest zatem organem, który bierze udział w czynności egzekucyjnej, będącej czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług i tym samym nie może być płatnikiem podatku od towarów i usług, ponieważ nie ma możliwości wykonania obowiązków ciążących na płatniku, tj. obliczenia i poboru od podatnika podatku i wpłacenia go w terminie organowi podatkowemu.Ponadto podział kwoty uzyskanej z egzekucji z nieruchomości odbywa się według zasad ustawowych. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują możliwości wyłączenia z kwoty uzyskanej z egzekucji kwoty należnej tytułem podatku od towarów i usług. Nakazują one objąć podziałem całą kwotę uzyskaną w postępowaniu egzekucyjnym.

W toku egzekucji z nieruchomości komornik sądowy nie dysponuje faktycznie kwotami uzyskanymi ze sprzedaży, poza kwotą rękojmi, która w całości musi być przekazana na rachunek depozytowy sądu. Kwotą tą dysponuje sąd i dokonuje jej podziału na rzecz wierzycieli. W związku z tym komornik sądowy nie ma prawnych ani faktycznych możliwości wypełnienia obowiązków spoczywających na płatniku. Żaden przepis Kodeksu postępowania cywilnego nie pozwala komornikowi sądowemu na wystąpienie do sądu o wypłatę z rachunku depozytowego sądu kwoty odpowiadającej podatkowi od sprzedaży nieruchomości z pominięciem kolejności podziału, przewidzianej w art. 1025 k.p.c., zaś sądowi na wypłacenie takiej kwoty, gdyby komornik wystąpił z takim wnioskiem. Wprawdzie art. 1025 k.p.c. przewiduje obowiązek uwzględnienia w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji kwot podatków, jednakże warunkiem udziału w podziale sumy uzyskanej z egzekucji jest zgłoszenie wierzytelności zgodnie z zasadami, określonymi w art. 1036 k.p.c. Kwota podatku od towarów i usług przy sprzedaży nieruchomości nie jest wymieniana w treści art. 1025 k.p.c., który określa kolejność zaspakajania wierzytelności. Gdyby komornik sądowy podjął działania mające na celu pobranie kwoty podatku i odprowadzenie jej do organu podatkowego działałby bezprawnie, względnie musiałby uiścić kwotę należną z tytułu podatku od towarów i usług z własnych środków finansowych bez jakiejkolwiek gwarancji ich odzyskania.

W związku z powyższym, Pani zdaniem, ponieważ ustawa o podatku od towarów i usług nie nakłada na inne organy egzekucyjne określone w kodeksie postępowania cywilnego, tj. na sądy obowiązków płatnika, to w świetle obowiązujących przepisów, w związku ze sprzedażą nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym ani komornik ani sąd nie jest zobowiązany do obliczenia, pobrania i odprowadzenia do właściwego urzędu skarbowego należnego podatku od towarów i usług. Gdyby jednak sąd uznał komornika za płatnika podatku od towarów i usług i przesłał mu kwotę podatku celem spełnienia ciążącego na nim obowiązku płatnika, ten stosownie do art. 960 k.p.c. w związku z art. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, przekaże podatek do właściwego urzędu skarbowego. W przypadku natomiast, gdy sąd nie prześle komornikowi kwot należnych tytułem podatku od towarów i usług celem odprowadzenia go do właściwego organu podatkowego, w konsekwencji czego urząd skarbowy wyda decyzję o odpowiedzialności komornika, sądowy organ egzekucyjny powinien dowodzić, że nie ciążył na nim obowiązek wykonania czynności płatnika. Podstawowym argumentem przemawiającym za brakiem odpowiedzialności komornika jest fakt, że sądowy organ egzekucyjny nie staje się płatnikiem dopóki nie dysponuje kwotami, które stanowią podatek od towarów i usług. Poza tym w omawianej sytuacji podatek nie zostaje odprowadzony do urzędu skarbowego z winy podatnika, tj. dłużnika. Dłużnik bowiem mając świadomość tego, że jest podatnikiem podatku od towarów i usług powinien zaskarżyć sporządzony plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, który nie przewiduje kwoty podatku. Jednocześnie we wniosku stwierdza Pani, że kwestia uznania komornika sądowego za płatnika podatku od towarów i usług przy egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości była przedmiotem rozważań w kilku orzeczeniach Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, w których nie wypracowano jednolitego stanowiska i przytacza Pani ich treść, tj. wyrok NSA z dnia 18.12.2003 r., sygn. akt I S.A./Łd 8/02, wyrok NSA w Warszawie z dnia 25.07.2005 r., sygn. akt I FSK 111/05, wyrok WSA w Warszawie z dnia 05.10.2004 r., sygn. akt III SA 2049/2003, wyrok NSA z dnia 08.05.1998 r., sygn. akt I S.A./Lu, wyrok NSA z dnia 20.09.1998 r., sygn. akt I S.A./Ka, uchwała SN z dnia 15.12.2006 r., sygn. akt III CZP 115/06, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 28.02.2007 r., sygn. akt I S.A./PO 198/06.

Biorąc powyższe pod uwagę tut. Organ podatkowy informuje, że zgodnie z art. 18 powołanej ustawy o podatku od towarów i usług organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 z póź. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. Powyższy przepis dotyczy zarówno przypadku, gdy przedmiotem dostawy są rzeczy ruchome, jak też nieruchomości.

Z treści powołanego przepisu ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż komornik sądowy jest płatnikiem podatku od towarów i usług od dostawy dokonanej w trybie egzekucji, w przypadku gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Jednocześnie przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego, wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji. Z art. 759 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego wynika jednoznacznie, że czynności egzekucyjne, co do zasady wykonywane są przez komorników, z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla sądów. Jednocześnie na określony rodzaj egzekucji, np. egzekucji z nieruchomości, składa się szereg czynności egzekucyjnych, z których tylko nieliczne wykonywane są przez sąd. Wykonywanie przez sąd niektórych czynności, takich jak przybicie, wezwanie do złożenia do depozytu sądowego oraz przysądzenie, nie oznacza, że w przypadku egzekucji z nieruchomości komornik nie wykonuje żadnych czynności egzekucyjnych. Literalne brzmienie powołanego art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, iż komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, ilekroć podejmuje on czynności egzekucyjne. Przy czym w tym przepisie brak jest jednoznacznego wymogu, aby komornik jako przyszły płatnik, dokonywał w trakcie prowadzenia określonego rodzaju egzekucji czynności, której bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie prawa własności określonego towaru. Tak więc warunek, wynikający z w/w art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług do uznania komornika za płatnika podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, zostanie spełniony również, gdy w trakcie prowadzenia egzekucji będzie on dokonywał tylko niektórych czynności egzekucyjnych, tak jak ma to miejsce w przypadku egzekucji z nieruchomości.

Zatem należy jednoznacznie stwierdzić, iż w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości płatnikiem podatku od towarów i usług jest komornik sądowy i to na nim spoczywa obowiązek udokumentowania dokonanej sprzedaży fakturą VAT, wystawioną zgodnie z § 24 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2005 r. Nr 95, poz. 798, ze zm.) oraz obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku od towarów i usług do właściwego urzędu skarbowego.

W związku z powyższym, tut. Organ podatkowy nie podziela Pani stanowiska w przedstawionej sprawie i informuje, że niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią w przedmiotowym zapytaniu oraz stanu prawnego obowiązującego na dzień złożenia wniosku i wydania interpretacji.