INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 749) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 maja 2012r. (data wpływu 21 maja 2012r.), uzupełniony pismem z dnia 6 sierpnia 2012r. (data wpływu 10 sierpnia 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności związanych z nabyciem na własny rachunek wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2012r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności związanych z nabyciem na własny rachunek wierzytelności.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 6 sierpnia 2012r. (przesłanym w związku z wezwaniem tut. organu z dnia 31 lipca 2012r. znak: IBPP2/443-493/12/BW).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca (Spółka), jako cesjonariusz, nabył w ramach prowadzonej działalności na własny rachunek pakiety wierzytelności. Wierzytelności te to wierzytelności własne cedenta, powstałe w toku prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Zgodnie z zawartymi umowami, cedent dokonał przelewu wyszczególnionych w załącznikach do umów wierzytelności na rzecz spółki (cesjonariusza). Cena za pakiet została każdorazowo ustalona w oparciu o kryterium rynkowe. Cenę tą określono w oparciu o potencjalne możliwości i koszty wyegzekwowania cedowanych wierzytelności, w efekcie czego cena nabycia odzwierciedlała ekonomiczną wartość tych aktywów na dzień ich kupna. Wnioskodawca, jako cesjonariusz, nabył opisane pakiety wierzytelności celem samodzielnej ich windykacji, na własną rzecz, rachunek i ryzyko.

Umowa nie przewiduje umownego odstąpienia od umowy na skutek niemożności wyegzekwowania długów od dłużników, ani zwrotnego odkupu wierzytelności. Cesja ma tym samym charakter definitywny.

Natomiast w piśmie z dnia 6 sierpnia 2012r. Wnioskodawca wskazał, że:

1. przedmiotem działalności spółki jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych,
2. w związku z zawarciem umowy cesji wierzytelności, na podstawie której spółka uwalnia wierzyciela od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu, spółka nie otrzymała od cedenta wierzytelności żadnych przysporzeń majątkowych (wynagrodzeń), poza oczywiście samym pakietem wierzytelności będącym przedmiotem umowy,
3. umowa cesji wierzytelności nie nakładała na spółkę żadnych innych, poza ceną, świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności,
4. poza ceną, nie doszło do przekazania dla Wnioskodawcy żadnego innego wynagrodzenia; kalkulację ceny oparto na kryterium wartości rynkowej,
5. nabyte wierzytelności stanowiły w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalne,
6. nabyte wierzytelności powstały w toku działalności gospodarczej zbywcy, nie było prowadzone wobec nich postępowanie egzekucyjne ani upadłościowe,
7. w umowach brak jest postanowień pozwalających na zmianę umówionej ceny wierzytelności w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności,
8. pomiędzy cedentem wierzytelności a spółką nie będzie istniał odrębny stosunek prawny, który rodziłby obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz spółki w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności,
9. umowa cesji wierzytelności nie ustanawia upoważnienia dla spółki do występowania wobec dłużnika, po to by wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wskazane czynności nabywania wierzytelności w ramach umowy nie przewidującej możliwości jej rozwiązania w stosunku do należności nie uregulowanych, stanowiły dla Wnioskodawcy (cesjonariusza) czynność leżącą w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a w szczególności, czy doszło do świadczenia usługi, gdzie obrotem było dyskonto będące różnicą pomiędzy wartością nominalną nabywanego pakietu wierzytelności a zapłaconą cedentowi ceną...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Z kolei w myśl art. 8 tejże ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

W ocenie Wnioskodawcy czynność nabycia pakietów wierzytelności w celu ich windykacji na własny rachunek i własne ryzyko pozbawione jest cech świadczenia usługi na rzecz cedenta. Jedyne świadczenie na rzecz cedenta to zapłata umówionej kwoty pieniężnej za nabywany pakiet niższej od wartości nominalnej tego pakietu. W tych okolicznościach cedent w żadnym momencie nie zachowuje się jak podmiot świadczący jakąkolwiek usługę na rzecz zbywcy wierzytelności; w szczególności nie wykonuje na jego rzecz usługi windykacji. Ponadto przepisy ustawy o VAT nie wskazują nabywcy wierzytelności jako podmiotu zobowiązanego do rozpoznania z tego tytułu obowiązku podatkowego i obrotu; innymi słowy nie przewidują odwrotnego opodatkowania tego rodzaju transakcji.

W podobnym tonie wypowiedział się Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W wyroku z dnia 27 października 2011r. w sprawie C-93/10 zawarł tezę, iż podmiot nabywający na własne ryzyko trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi oraz nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania dyrektywy w sytuacji, kiedy różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość tych wierzytelności w chwili sprzedaży. Mając na uwadze powyższe uważamy, że do świadczenia usługi przez cesjonariusza nie dochodzi. Intencją stron i faktycznie zrealizowaną czynnością było nabycie wierzytelności, a ceny zostały określone w oparciu o kryteria rynkowe i wartość ekonomiczną nabywanych pakietów. Przyjęcie stanowiska odmiennego mogłoby prowadzić do absurdalnych wniosków, gdzie przykładowo podatnik kupujący nieprzydatne zbywcy zapasy materiałów byłby z tego tytułu podatnikiem VAT, gdyż w transakcji możnaby się doszukać świadczenia usługi polegającej na uwolnieniu zbywcy od konieczności magazynowania czy utylizowania tychże.v

Ponadto o tym, że nabywający wierzytelność na opisanych warunkach cesjonariusz nie wykonuje czynności opodatkowanej (nie świadczy usługi) wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów w wyroku z dnia 19 marca 2012r. sygn. I FPS 5/11.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Stosownie do brzmienia ust. 2 powyższego artykułu, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych wprawdzie nieodpłatnie, lecz do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny). W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc ustalona przez strony umowy cesji cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca, jako cesjonariusz, nabył w ramach prowadzonej działalności na własny rachunek pakiety wierzytelności. Cena za pakiet została każdorazowo ustalona w oparciu o kryterium rynkowe. Cenę tą określono w oparciu o potencjalne możliwości i koszty wyegzekwowania cedowanych wierzytelności, w efekcie czego cena nabycia odzwierciedlała ekonomiczną wartość tych aktywów na dzień ich kupna. Wnioskodawca, jako cesjonariusz, nabył opisane pakiety wierzytelności celem samodzielnej ich windykacji, na własną rzecz, rachunek i ryzyko.

Wnioskodawca wskazał, iż umowa nie przewiduje umownego odstąpienia od umowy na skutek niemożności wyegzekwowania długów od dłużników, ani zwrotnego odkupu wierzytelności. Cesja ma tym samym charakter definitywny.

Wnioskodawca wskazał, że:

• w związku z zawarciem umowy cesji wierzytelności, na podstawie której uwalnia On wierzyciela od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu, nie otrzymał od cedenta wierzytelności żadnych przysporzeń majątkowych (wynagrodzeń), poza oczywiście samym pakietem wierzytelności będącym przedmiotem umowy,
• umowa cesji wierzytelności nie nakładała na niego żadnych innych, poza ceną, świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności,
• poza ceną, nie doszło do przekazania dla Niego żadnego innego wynagrodzenia; kalkulację ceny oparto na kryterium wartości rynkowej,
• nabyte wierzytelności stanowiły w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalne,
• nabyte wierzytelności powstały w toku działalności gospodarczej zbywcy, nie było prowadzone wobec nich postępowanie egzekucyjne ani upadłościowe,
• w umowach brak jest postanowień pozwalających na zmianę umówionej ceny wierzytelności w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności,
• pomiędzy cedentem wierzytelności a Nim nie będzie istniał odrębny stosunek prawny, który rodziłby obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz spółki w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności,
• umowa cesji wierzytelności nie ustanawia upoważnienia dla Niego do występowania wobec dłużnika, po to by wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności.

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.

Biorąc pod uwagę powyższe, treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w tym konkretnym przypadku, skoro – jak wskazał Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego - cena, jaką zapłacił Wnioskodawca cedentowi wierzytelności odpowiada ekonomicznej wartości tej wierzytelności, a w związku z zawarciem umowy przelewu (cesji) Wnioskodawca nie otrzymał od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia, to w przedmiotowej sprawie nie doszło do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Opisana w stanie faktycznym wniosku transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wszedł w miejsce dotychczasowego wierzyciela, natomiast dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją.

Wnioskodawca nie dokonał również nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust, 2 ustawy, podlegającym opodatkowaniu, bowiem treść wniosku nie wskazuje by nabywane przez niego wierzytelności miały służyć do celów innych niż Jego działalność gospodarcza.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie dokonywał czynności, które na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Podkreślić należy, iż niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny, co oznacza, iż w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.