INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o. reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 22 października 2008 r. (data wpływu 10 listopada 2008 r.) uzupełnionym pismem z dnia 23 stycznia 2009 r. (data wpływu 26 stycznia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług faktoringu niewłaściwego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 listopada 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług faktoringu niewłaściwego. Dnia 26 stycznia 2009 r. wniosek uzupełniono o symbol PKWiU świadczonych usług udzielania pożyczek poza systemem bankowym oraz dodatkową opłatę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka świadczy usługi finansowe w zakresie usług faktoringu oraz usług udzielania pożyczek.

Usługa faktoringu niewłaściwego (niepełny), polega na tym, że faktor w zamian za przelaną wierzytelność, zobowiązuje się wypłacić sprzedawcy określoną kwotę pieniężną. Na poczet swej pożyczki faktor ma prawo ściągania należności od dłużnika, gdyby zaś ten ostatni okazał się niewypłacalny, zwrotu pozostałej reszty może dochodzić od samego sprzedawcy.

Faktoring niewłaściwy ma cechy umowy pożyczki zawieranej między faktorem a przedsiębiorcą, zaś przelew wierzytelności ma na celu tylko zabezpieczenie praw faktora związanych z udzieloną pożyczką.

Usługa udzielania pożyczki polega na udzieleniu określonej kwoty środków pieniężnych do dyspozycji pożyczkobiorcy, zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego. Obie usługi to usługi finansowe odmiennie opodatkowane. Spółka wystawia na koniec miesiąca faktury za usługi dzieląc je:

• usługa faktoringu: kwota prowizji, odsetki dyskontowe, odsetki umowne i karne;
• usługa pożyczki: odsetki umowne i karne.

Spółka na mocy art. 41 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowuje obie usługi stawką podstawową 22%.

Spółka przyjmuje koncepcję, iż faktoring niewłaściwy można nazywać faktoringiem pożyczkowym i w związku z tym nie widzi różnicy w odmiennej stawce opodatkowania usług faktoringu i usługi pożyczki.

Dnia 26 stycznia 2009 r. wniosek uzupełniono o symbol PKWiU świadczonych usług udzielania pożyczek poza systemem bankowym oraz dodatkową opłatę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy usługi faktoringu niewłaściwego – traktowane jako usługa finansowa – będą opodatkowane zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawką podstawową 22%...

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa faktoringu niewłaściwego podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, według stawki podstawowej.

Wnioskodawca ma wątpliwości co do zakresu podstawy opodatkowania usługi faktoringu oraz usług udzielania pożyczek.

Zgodnie bowiem z wyjaśnieniami Ministerstwa, usługa faktoringu polega na nabywaniu przez faktora wierzytelności przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usługi oraz zobowiązaniu się do świadczenia na rzecz faktoranta określonych czynności m. in: finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, windykację należności, monitorowanie dłużników.

Również zdaniem Ministerstwa faktoring niewłaściwy ma cechy umowy pożyczki zawieranej pomiędzy faktorem a przedsiębiorcą, zaś przelew wierzytelności ma na celu tylko zabezpieczenie praw faktora związanych z udzieloną pożyczką. Spółka udzielając pożyczki pożycza środki pieniężne oraz ustanawia zabezpieczenie np. hipoteka kaucyjna jako zabezpieczenie praw. Zgodnie z tą wykładnią faktoring niewłaściwy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej, podstawę opodatkowania należy określić według ogólnej zasady określonej w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (opodatkowanie prowizji oraz wszelkich innych elementów składających się na wynagrodzenie). Ponieważ dla Spółki obie usługi są usługami finansowymi to uważamy za zasadne opodatkowanie tych usług wg stawki podstawowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub do podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej sprzedaży mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego – sklasyfikowany pod symbolem PKWiU w sekcji ex 65-67. W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). W takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, podstawowa stawka podatku wynosi 22%. Jednakże zarówno w treści ustawy o VAT jak i w przepisach wykonawczych do ustawy przewidziano czynności opodatkowane obniżonymi stawkami podatku, a nawet zwolnione od podatku od towarów i usług.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz faktoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.
   
   

Oznaczenie „ex” uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączeniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tejże pozycji 3 ww. załącznika.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy VAT (Sekcja J ex 65-67).

Jednakże w katalogu usług, w odniesieniu, do których nie stosuje się zwolnienia, o którym mowa powyżej, od podatku wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Powyższe wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku VAT jest zgodne z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. UE. L. 77.145.1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. oraz art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. 06.347.1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując faktoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach, której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem, m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które co do zasady zmierzają wprost do odzyskania długu.

Faktoring niewłaściwy (niepełny) cechuje się tym, iż faktor nie nabywa wierzytelności definitywnie i nie ponosi odpowiedzialności w razie niewypłacalności dłużnika, bowiem w takim przypadku wierzytelność będąca przedmiotem umowy powraca do faktoranta. Niemniej usługi polegające na wykonywaniu na zlecenie czynności faktoringu sprowadzających się do nabywania w całości zaległych rachunków i długów, należnych innym podmiotom gospodarczym i późniejsze ich ściąganie (bez przejęcia ryzyka wypłacalności dłużnika), czyli usługi tzw. faktoringu niewłaściwego podlegają opodatkowaniu stawką 22% podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz faktoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem do tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Z opisanego stanu faktycznego sprawy wynika, iż Wnioskodawca świadczy usługi finansowe w zakresie usług faktoringu niewłaściwego (niepełnego) oraz usługi pożyczki świadczonej poza systemem bankowym. Usługa faktoringu niewłaściwego (niepełnego) – jak wskazuje Zainteresowany – polega na tym, że faktor w zamian za przelaną wierzytelność, zobowiązuje się wypłacić sprzedawcy określoną kwotę pieniężną. Na poczet swej pożyczki faktor ma prawo ściągania należności od dłużnika, gdyby zaś ten ostatni okazał się niewypłacalny, zwrotu pozostałej reszty może dochodzić od samego sprzedawcy. Faktoring niewłaściwy – jak argumentuje Wnioskodawca – ma cechy umowy pożyczki zawieranej między faktorem a przedsiębiorcą, zaś przelew wierzytelności ma na celu tylko zabezpieczenie praw faktora związanych z udzieloną pożyczką.

Mając na względzie powołane przepisy prawa krajowego jak i prawnych regulacji unijnych oraz stan faktyczny sprawy wskazać należy, iż świadczona usługa faktoringu nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku, bowiem działalność w zakresie obrotu wierzytelnościami jest wyłączona ze zwolnienia od podatku VAT. W konsekwencji wykonywana przez Zainteresowanego usługa należy do katalogu czynności o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i winna być opodatkowana stawką podatku zawartą w art. 41 ust. 1 cyt. ustawy, tj. 22%.

Niniejszą interpretacją został załatwiony wniosek w części dotyczącej opodatkowania usługi faktoringu niewłaściwego. Rozstrzygnięcie w zakresie opodatkowania usługi pożyczki poza systemem bankowym zostało zawarte w interpretacji indywidualnej nr ILPP1/443-1063/08-4/MK z dnia 5 lutego 2009 r. .

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.