Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/423-723/08-3/HS
z 27 stycznia 2009 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
ILPB3/423-723/08-3/HS
Data
2009.01.27
Referencje
Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu
Temat
Podatek dochodowy od osób prawnych --> Koszty uzyskania przychodów --> Pojęcie kosztów uzyskania przychodów
Podatek dochodowy od osób prawnych --> Koszty uzyskania przychodów --> Różnice kursowe
Słowa kluczowe
dodatnie różnice kursowe
koszt
koszty bezpośrednie
koszty uzyskania przychodów
nabycie wierzytelności
obrót
obrót wierzytelnościami
obrót wierzytelnościami
potrącalność kosztów
przeliczanie
przeliczanie wartości
przychód
różnice kursowe
różnice kursowe zrealizowane
stosowanie kursu walut
średni kurs NBP
ujemne różnice kursowe
waluta
waluta obca
wierzytelność
windykacja
Istota interpretacji
Czy Spółka właściwie ustala wartość wydatku poniesionego na nabycie wierzytelności posługując się kursem, po jakim nabyła leje rumuńskie w celu uregulowania ceny lub kursem po jakim bank udzielił jej kredytu, z którego sfinansowano zakup pakietu wierzytelności?
Wniosek ORD-IN 552 kB
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
W dniu 28 października 2008 r. Spółka Akcyjna X złożyła do Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:
Pismem z dnia 29 października 2008 r. nr OG/0711/14/08 Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu – działając na podstawie art. 15 ustawy – Ordynacja podatkowa – przekazał wniosek Spółki do rozpatrzenia Dyrektorowi Izby Skarbowej w Poznaniu.
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka dokonuje zakupu wierzytelności walutowych od podmiotów z siedzibą w Rumunii. Wierzytelności nabywane są przez Spółkę w formie cesji bezwarunkowej. Zgodnie z postanowieniami umów sprzedaży, cena zakupu pakietów wierzytelności wyrażona jest w lejach rumuńskich. W celu zapłaty ceny, Spółka dokonuje zakupu waluty od banku w Polsce lub finansuje częściowo zakup wierzytelności przy pomocy kredytu udzielonego Spółce przez bank w Polsce (kredyt jest udzielany w złotówkach) - wówczas:
Windykację zakupionych przez Spółkę wierzytelności walutowych prowadzi na rzecz Spółki - Spółka z siedzibą w Rumunii. Zgodnie z zawartą umową na świadczenie usług windykacji, uzyskane w drodze windykacji środki wpłacane są przez dłużników na rachunek bankowy prowadzony w Rumunii, którego właścicielem jest Spółka w Rumunii. Windykowane wierzytelności wyrażone są w lejach rumuńskich, jak również rachunek prowadzony jest w lejach rumuńskich. Spółka z siedzibą w Rumunii prowadząca windykację przedstawia Spółce miesięczny raport zawierający informację o wysokości kwot wyrażonych w lejach rumuńskich, które wpłynęły od dłużników na rachunek Spółki z siedzibą w Rumunii z tytułu windykacji wierzytelności Spółki. Ponadto, dzięki elektronicznemu systemowi monitorowania wpłat, Spółka jest w stanie na bieżąco monitorować wysokość kwot zwindykowanych przez Spółkę w Rumunii. Następnie, środki pochodzące z windykacji wierzytelności walutowych, przelewane są z rachunku bankowego Spółki w Rumunii na prowadzony również w lejach rumuńskich rachunek walutowy Spółki. Proces identyfikacji wpłat z konkretnymi dłużnikami prowadzony przez Spółkę w Rumunii jest bardzo pracochłonny i często trwa od kilku dni do miesiąca, a nawet dłużej. Stąd środki pochodzące z windykacji przelewane są z opóźnieniem, w różnych terminach i nie pokrywają się z terminami uznania rachunku bankowego Spółki w Rumunii z wpłatami od dłużników.
W ocenie Spółki, środki uzyskane wskutek windykacji nabywanych wierzytelności należy rozpatrywać raczej w kategorii uzyskania przychodu z tytułu „otrzymanych pieniędzy” w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, niż w kategoriach przychodów należnych w rozumieniu art. 12 ust. 3 tej ustawy. Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych: „Przychodami (...) są w szczególności: otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (...)”. Jednocześnie, zgodnie z art. 12 ust. 3 tej ustawy: „Za przychody związane z działalnością gospodarczą (...) uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont”. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że samo nabycie wierzytelności nie stanowi podstawy do rozpoznania przychodu należnego po stronie Spółki, w szczególności rozumianego jako spodziewany wpływ z windykacji wierzytelności. A zatem przychód z tytułu windykowanych należności powinien powstać nie wcześniej niż z datą faktycznego otrzymania należności przez Spółkę. Stanowisko powyższe potwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z dnia 27 grudnia 2007 r. sygn. ITPB3/423-108b/07/PS, w której uznał, iż: „(...) w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą polegającą na obrocie wierzytelnościami, nabywca wierzytelności uzyskuje przychód dopiero w momencie jej zbycia innemu podmiotowi lub faktycznego otrzymania należności od dłużnika”. Podobne stanowisko zaprezentowane zostało również w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego Drugiego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej, z dnia 23 listopada 2005 r. (sygn. PD/423-88/05/69559), w którym stwierdzono, iż: „(...) przychodem w obrocie wierzytelność są otrzymane pieniądze. Oznacza to, że dla nabywającego (kupującego) wierzytelność przychodem będzie kwota wyegzekwowana od dłużnika, bądź kwota uzyskana w dalszej jej sprzedaży - jednakże dopiero w dacie jej zapłaty”. Również w ocenie Spółki, data otrzymania zwindykowanych środków pieniężnych przez Spółkę winna stanowić datę rozpoznania przychodu podatkowego przez Spółkę. W konsekwencji, w dalszej kolejności rozważenia wymaga, czy otrzymanie środków pieniężnych przez Spółkę w Rumunii, w ramach świadczonej na rzecz Spółki usługi windykacyjnej, oznacza otrzymanie tych należności przez Spółkę. W ocenie Spółki, sam fakt wpłaty środków na rachunek Spółki w Rumunii nie oznacza jednocześnie wpływu środków na rachunek Spółki. W pierwszej kolejności, należy zauważyć, że Spółka oraz Spółka w Rumunii stanowią odrębne podmioty. Co więcej, w chwili wpływu środków na rachunek Spółki w Rumunii, Spółka nie jest w stanie na tym etapie faktycznie rozporządzać tymi środkami jak własnymi. Konsekwentnie, skoro z chwilą pojawienia się windykowanych środków na rachunku Spółki w Rumunii, Spółka nie może jeszcze dysponować tymi środkami, to nie można mówić o faktycznym otrzymaniu tych środków przez Spółkę. Warto również zauważyć, że w doktrynie prawa podatkowego przyjmuje się stanowisko, zgodnie z którym o przychodzie podatkowym można mówić jedynie w sytuacji przysporzenia majątkowego o charakterze faktycznym, trwałym i definitywnym, które prowadzi do powiększenia majątku podatnika w sposób ostateczny. W ocenie Spółki, w przypadku windykacji zakupionych wierzytelności, do powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych dochodzi dopiero wówczas, gdy windykowane środki wpłyną na rachunek podatnika w taki sposób, iż można uznać, iż podatnik faktycznie i trwale otrzymał dane przysporzenie majątkowe. Mając na uwadze przytoczoną argumentację, Spółka jest zdania, iż powinna rozpoznać przychód do opodatkowania dopiero w chwili faktycznego wpływu środków na jej rachunek bankowy. Dopiero bowiem w tym momencie Spółka jest w stanie rozporządzać tymi środkami w pełni. Przyjęcie takiego podejścia oznacza, iż w związku z otrzymaniem przez Spółkę środków z tytułu zwindykowanych wierzytelności, nie powinny wystąpić różnice kursowe. W takim przypadku bowiem, dzień uzyskania przychodu oraz dzień faktycznego uznania rachunku bankowego Spółki są tożsame, przy czym wartość otrzymanych środków powinna zostać ustalona według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego dzień uzyskania przychodu, czyli z dnia poprzedzającego uznanie rachunku bankowego Spółki. Powyższe wynika z art. 12 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym: „Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu”.
W ocenie Spółki, cena wydatkowana na nabycie wierzytelności nie będzie traktowana jako koszty uzyskania przychodu, z racji iż kwoty wpływające z windykacji wierzytelności będą stanowiły zwrot wydatku poniesionego na zakup wierzytelności (cenę wierzytelności), zaś dopiero ewentualna nadwyżka ponad wydatkowaną kwotę stanowić będzie przychód do opodatkowania. Mając na uwadze powyższe, stosując konsekwentnie podejście Spółki, kwestia ustalania w złotych polskich wartości ceny nabycia wierzytelności oznacza de facto kwestię ustalenia wartości wydatku poniesionego na nabycie wierzytelności, a nie kosztu uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie regulują kwestii ustalenia wartości w złotych wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. W szczególności, nie wydaje się uzasadnione ustalanie wartości tego typu wydatków, w oparciu o art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który w swoim brzmieniu odnosi się do ustalenia wartości kosztów będących kosztami uzyskania przychodów. Spółka uważa, że cenę nabycia pakietu wierzytelności wyrażoną w złotych należy ustalać w oparciu o odpowiednio:
W opinii Spółki, podejście w powyższym zakresie pozwala na ustalenie złotówkowej równowartości wydatków faktycznie poniesionych przez Spółkę na nabycie wierzytelności. Innymi słowy, sposób ten odzwierciedla ekonomiczny ciężar poniesiony przez Spółkę w związku z tym zakupem. Konsekwentnie, Spółka widzi argumenty w zakresie ustalania wartości w złotych wydatków na nabycie wierzytelności w oparciu o kurs, który został zastosowany przez Spółkę przy nabyciu waluty lub kursu banku, w którym Spółka zaciągnęła kredyt w celu zapłaty za wierzytelność. Tym samym, w sytuacji, gdy Spółka finansuje zakup wierzytelności ze środków własnych walutą zakupioną w banku oraz kredytem udzielonym przez bank, ustalenie ceny nabycia powinno odbywać się z uwzględnieniem kursów walutowych odnoszących się do poszczególnych źródeł finansowania (tj. odpowiednio kursu kupna waluty oraz kursu banku udzielającego kredytu). Co więcej, zastosowanie w tym wypadku wyłącznie jednego z powyższych kursów (np. wyłącznie kursu zakupu waluty, w przypadku gdy pakiet wierzytelności zakupiono ze środków walutowych zakupionych, jak i kredytowanych) nie odpowiadałoby faktycznej wartości wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności i w związku z tym, w ocenie Spółki, byłoby nieuzasadnione. Stosownie do art. 15a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, różnice kursowe, odpowiednio zwiększające przychody albo zmniejszające koszty, mogą powstawać jedynie w odniesieniu do określonych kategorii przepływów, tj. przychodów, kosztów, środków lub wartości pieniężnych oraz kredytów (pożyczek). W sytuacji zatem, gdy poniesione przez Spółkę wydatki na nabycie wierzytelności nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów, w ocenie Spółki, nie istnieją podstawy do rozpoznawania różnic kursowych (nie istnieje bowiem koszt, który generowałby różnice kursowe), zgodnie z zasadami ustalonymi w art. 15a ust. 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Wydatki ponoszone przez podatników podlegają więc zaliczeniu do kosztów podatkowych, jeżeli zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, czyli ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na osiągane przez podatnika przychody bądź mają one związek z prowadzoną działalnością (wydatki poniesione na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów). Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka nabywa wierzytelności walutowe od podmiotów z siedzibą w Rumunii. Windykacją tychże wierzytelności zajmuje się Spółka z siedzibą w Rumunii, na której konto wpłacane są przez dłużników środki pochodzące z tej windykacji. Następnie kwoty te Spółka z siedzibą w Rumunii przekazuje na walutowe konto bankowe Spółki.
Stosownie do art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c. W związku z powyższym, wydatek na nabycie przedmiotowych wierzytelności stanowi koszt uzyskania przychodów, ale dopiero w momencie uzyskania przychodu, tj. w dacie otrzymania należności od dłużnika. Dopiero w tym momencie poniesiony wydatek pozostaje w związku z uzyskanym przychodem. Warto w tym miejscu zauważyć, że w przypadku nabycia pakietu wierzytelności, wydatki na nabycie tychże wierzytelności stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie w takiej części w jakiej pozostają wpłaty dłużnika (stanowiące przychód) w ogólnej kwocie wpłat. W myśl art. 15a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.
Powołane powyżej przepisy wyraźnie określają sytuacje, kiedy - w przypadku kosztów - powstają różnice kursowe mające wpływ na wysokość podstawy opodatkowania. I tak, podatkowe różnice kursowe powstają, gdy wartość kosztu podatkowego w walucie obcej w dniu jego zarachowania jest inna niż jego wartość w dniu zapłaty. Ponadto zgodnie z art. 15a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za koszt poniesiony, o którym mowa w ust. 2 i 3, uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), a za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3 - dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności. Stosownie do art. 15 ust. 1 zdanie drugie ww. ustawy, koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka zawiera umowy kupna wierzytelności, w których cena ich zakupu wyrażona jest w lejach rumuńskich. W celu zapłaty za nabyte wierzytelności walutowe, Spółka dokonuje zakupu waluty od banku korzystając z własnych środków lub przy pomocy kredytu bankowego i wycenia ją w następujący sposób:
Odnosząc ten stan faktyczny do ww. przepisów prawa podatkowego, stwierdzić należy, iż Spółka postępuje nieprawidłowo, bowiem w dacie zawarcia umowy kupna przedmiotowych wierzytelności, Spółka zobowiązana jest koszt ten przeliczyć wg kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień jego poniesienia. Tak ustalone koszty podatkowe są dopiero podstawą do obliczenia podatkowych różnic kursowych. Następnie w dacie uregulowania zobowiązania wynikającego z umowy, Spółka zobowiązana jest przeliczyć ten wydatek wg faktycznie zastosowanego kursu, np. kursu sprzedaży waluty (leje rumuńskie) banku, z którego usług korzysta Spółka. Kurs ten ma zastosowanie zarówno do przeliczania zakupionej waluty z własnych środków, jak i ze środków pochodzących z zaciągniętego kredytu. Różnica pomiędzy obiema wartościami stanowić będzie podatkową różnicę kursową. Z treści art. 15a ust. 2 pkt 2 oraz art. 15a ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika bowiem, że różnice kursowe, mające wpływ na podstawę opodatkowania, mogą powstać w dacie uregulowania zobowiązania, które zostało zafakturowane (bądź zarachowane na podstawie innego dowodu) i zapłacone w walucie obcej. Innymi słowy, dla ich zaistnienia konieczny jest faktyczny transfer środków pieniężnych w walucie obcej. Zatem w rachunku podatkowym uwzględniać należy tylko i wyłącznie zrealizowane różnice kursowe. Wobec powyższego, gdy wartość kosztu poniesionego w walucie obcej jest niższa / wyższa niż jego wartość w dniu faktycznej zapłaty, to wówczas powstają dodatnie / ujemne różnice kursowe, które stanowią – w myśl art. 15a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – odpowiednio przychody lub koszty podatkowe.
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno. Referencje
|
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.