INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 23 października 2008 r. (data wpływu 27 października 2008r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank odsetek od kredytu jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27.10.2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank odsetek od kredytu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1999 r. Wnioskodawca zaciągnął kredyt gospodarczy w banku. Miał problemy ze spłatą kredytu. W 2003 r. zlikwidował działalność gospodarczą. W 2007 r. zawarł porozumienie z bankiem, na mocy którego umorzono mu pozostałe nie zapłacone odsetki, pod warunkiem jednorazowej spłaty całego pozostałego kredytu, co też uczynił. Odsetki nie zostały skapitalizowane. Bank wystawił wnioskodawcy PIT-8C, w którym zawarł kwotę umorzonych odsetek. Na tej podstawie złożył w obowiązującym terminie PIT-36 z wyliczonym podatkiem w kwocie 30.120,00 zł. Następnie z powodu tragicznej wręcz sytuacji materialnej zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego o umorzenie tego podatku. Otrzymał odpowiedź odmowną. Wnioskodawca ma 50 lat, jest bezrobotny, z wykształceniem zawodowym, bez prawa do zasiłku. Szanse na znalezienie pracy na tyle płatnej, aby mógł zapłacić podatek są żadne. Sprzedał jedyną rzecz którą posiadał (nieruchomość) i z uzyskanej kwoty spłacił kredyt w banku oraz wszystkie zadłużenia w stosunku do Skarbu Państwa (US, ZUS). Nie zostało mu nic. Biorąc pod uwagę wysokość odsetek ustawowych na dzień dzisiejszy, w wiek emerytalny wejdzie z zadłużeniem ponad 100.000,00 zł. Z jego punktu widzenia, jest w sytuacji beznadziejnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy biorąc pod uwagę, że sytuacja Wnioskodawcy jest nieomal identyczna co do umorzonych odsetek, jak opisana w decyzji Podkarpackiego Urzędu Skarbowego I/415/32-2/06 z dnia 31 stycznia 2007 r. oraz w orzeczeniu WSA w Poznaniu I SA/Po 646/08, Wnioskodawca może ją uznać za zasadną i zobowiązującą również w jego przypadku...

Zdaniem Wnioskodawcy, decyzja Podkarpackiego Urzędu Skarbowego jak i wyrok WSA w Poznaniu są jak najbardziej prawidłowe, nie tylko z punktu widzenia prawa, ale również logiki. Zgodnie z definicją przychodu zawartą w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, konieczne jest spełnienie alternatywnie jednej z dwóch przesłanek: otrzymania nieodpłatnych świadczeń lub postawienia do dyspozycji podatnika nieodpłatnych świadczeń. Wnioskodawca nie otrzymał kwoty umorzonych odsetek, jak również nie pozostawiono ich do jego dyspozycji. Brak więc podstaw do przyjęcia, iż wartość umorzonych odsetek stanowi przychód podatkowy. Znamiennym również jest stanowisko WSA w Poznaniu, że wątpliwości w interpretacji prawa podatkowego należy rozstrzygnąć na korzyść podatnika. Fakt zajęcia odmiennych stanowisk przez ograny podatkowe stanowi wystarczającą przesłankę do uznania, iż w niniejszym stanie faktycznym i prawnym takie wątpliwości występują.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są inne źródła. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14 do16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca zawarł z Bankiem porozumienie, na mocy którego zostały Wnioskodawcy umorzone pozostałe niespłacone odsetki, pod warunkiem jednorazowej spłaty całego pozostałego kredytu. Odsetki nie zostały skapitalizowane.

Z powyższego wynika, że Bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył odsetki od kredytu, które były wymagane. Okoliczność, że odsetki były nieskapitalizowane nie ma wpływu na powstanie przychodu. Jak już powyżej wyjaśniono umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności minął jest przysporzeniem skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych jak i odsetek wymagalnych, czyli takich których termin płatności minął. Zatem dokonanie przez Bank umorzenia odsetek, stanowić będzie dla Wnioskodawcy świadczenie nieodpłatne, gdyż na skutek jego otrzymania nie został uszczuplony jego majątek. Do uszczuplenia takiego doszłoby, gdyby nie umorzenie tych należności. W tej sytuacji przychodem będzie kwota naliczonych i umorzonych odsetek z tytułu kredytu. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest moment dokonania umorzenia.

Stosownie zaś do art. 42a ustawy, osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek – mają obowiązek sporządzić informację wg ustalonego wzoru PIT-8C o wysokości osiągniętego przychodu w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Kwoty przychodów wskazane w informacji PIT-8C należy wykazać w zeznaniu rocznym składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, zgodnie z art. 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, kwota umorzonych odsetek stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do powołanego we wniosku wyroku WSA należy wyjaśnić, że wyroki sądów nie stanowią źródeł prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których je wydano. Natomiast w odniesieniu do postanowienia Podkarpackiego Urzędu Skarbowego wyjaśnia się, że od dnia 1 lipca 2007 r. jedynym organem upoważnionym do wydania interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego jest Dyrektor Izby Skarbowej działający w imieniu Ministra Finansów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.