INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 30 czerwca 2009 roku (data wpływu 6 lipca 2009 roku) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lipca 2009 roku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Prowadzi Pani kancelarię notarialną. Artykuł 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nakłada na notariuszy obowiązek pobierania i odprowadzania podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. W dniu 26 maja 2009 roku jedna ze stron czynności cywilnoprawnej wygrała przetarg o ustalenie pierwszeństwa do zawarcia umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu i umowy przeniesienia własności lokalu mieszkalnego. Przetarg został ogłoszony na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 roku, Nr 119, poz. 1116 ze zm.). Uchwałą z dnia 16 czerwca 2009 roku zarządu spółdzielni mieszkaniowej w związku ze spełnieniem warunków przetargu zwycięzca przetargu został przyjęty w poczet członków spółdzielni.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia odrębnej własności tego lokalu, zawarta w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych pomiędzy spółdzielnią mieszkaniową a członkiem spółdzielni, któremu przysługuje pierwszeństwo w nabyciu lokalu podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ppkt a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia odrębnej własności tego lokalu, zawarta w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych pomiędzy spółdzielnią mieszkaniową a członkiem spółdzielni, któremu przysługuje pierwszeństwo w nabyciu lokalu podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ppkt a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przeniesienie odrębnej własności lokalu na członka, który nabył w wyniku przetargu pierwszeństwo nabycia tego lokalu, jako odpłatne przeniesienie własności rzeczy jest w swojej istocie sprzedażą. Należy zwrócić uwagę, iż warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu jest wpłata wartości rynkowej lokalu. Samo wygranie przetargu determinuje wyłącznie pierwszeństwo w nabyciu prawa własności. Choć ustawodawca w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych posługuje się zwrotem „umowa o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności lokalu” nie powinno budzić wątpliwości, iż umowa taka, polegająca na odpłatnym zbyciu nieruchomości jest umową sprzedaży. Art. 535 Kodeksu cywilnego określa umowę sprzedaży jako umowę zobowiązującą sprzedającego do przeniesienia na kupującego własności rzeczy i wydania mu rzeczy, a kupującego zobowiązuje do odebrania rzeczy i zapłaty sprzedawcy ceny. Skoro zatem warunkiem sine qua non przeniesienia własności lokalu jest wpłata na rzecz spółdzielni mieszkaniowej wartości rynkowej lokalu (stanowiącej de facto cenę) a po zawarciu umowy lokal zostaje wydany nabywcy na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych to umowa zawiera wszystkie essencialia negoti umowy sprzedaży a zatem pomimo odmiennej nazwy powinna być opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jak umowa sprzedaży lokalu mieszkalnego. Pogląd taki jest szczególnie uzasadniony w świetle normy interpretacyjnej wyrażonej w art. 65 § 2, która nakazuje w umowach badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (w tym nazwie).

Na marginesie należy zwrócić uwagę na odmienność tej umowy od umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności tego lokalu na podstawie art. 17 ¹⁴ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych – niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W takim przypadku mamy do czynienia z przekształceniem już istniejącego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Członek spółdzielni pokrywa wyłącznie koszty przekształcenia lokalu. Natomiast w umowie o której mowa w art. 11 ust. 2 lokatorskie prawo do lokalu wygasło, a zwycięzca przetargu nie posiada żadnego tytułu prawnego do lokalu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki,
3. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
4. umowy dożywocia,
5. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
6. ustanowienie hipoteki,
7. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
8. umowy depozytu nieprawidłowego,
9. umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt. 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.), w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

W świetle powyższego, jeżeli ustanowienie i przeniesienie własności lokali następuje w trybie i na zasadach określonych w art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, to umowa ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego nie będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Umowa taka nie jest bowiem umową sprzedaży ani inną umową wymienioną w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, jako nie wymieniona w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.