INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 7 lipca 2009 r. (data wpływu 6 sierpnia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty umorzonych należności bankowych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 sierpnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty umorzonych należności bankowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu x grudnia 1999 r. Wnioskodawca zawarł z bankiem umowę bezgotówkowego kredytu konsumpcyjnego na zakup samochodu w kwocie 64 362,00 zł. Współkredytobiorcą tego kredytu była małżonka Zainteresowanego. Od ustalonego kredytu bank pobrał prowizję w wysokości 321,81 zł. Oprocentowanie kredytu wg zmiennej stopy w dniu podpisania umowy wynosiło 19,5%.

Zgodnie z treścią § 5 pkt 2 umowy zmiana stopy procentowej zależna była od sytuacji gospodarczej, zmian na rynku pieniężnym, a zwłaszcza od zmian stopy procentowej pełniącej funkcję regulatora polityki pieniężnej i zmian stopy rezerw obowiązkowych banków. Spłata miała nastąpić w 84 ratach miesięcznych począwszy od dnia xx grudnia 1999 r.

Zgodnie z § 6 pkt 2 umowy zmiana planu spłaty nie pociąga za sobą konieczności zmiany umowy.

Na pojeździe ustanowiono zastaw rejestrowy zabezpieczający spłatę kredytu.

W związku z kradzieżą pojazdu w dniu 25 lutego 2008 r. została zawarta ugoda z bankiem. Przedmiotem tej ugody była spłata zadłużenia wynikającego z ww. umowy o kredyt, które na dzień zawarcia ugody wynosiło 34 425,37 zł, w tym:

• należność główna 11 447,75 zł,
• odsetki od zadłużenia przeterminowanego 22 977,62 zł.
  
  

Ponadto Wnioskodawca wyjaśnił, iż bank zwolnił Jego i żonę ze spłaty odsetek pod warunkiem spłaty kwoty 11 447,75 zł w terminie do dnia xx lutego 2008 r., z którego się wywiązali.

Zainteresowany poinformował również, że bank dokonał redukcji zadłużenia z tytułu naliczonych odsetek i wystawił Mu PIT-8C, w którym został wykazany przychód w wysokości 11 488,81 zł, obejmujący połowę umorzonej kwoty. Natomiast na drugą połowę wystawiono PIT-8C dla Jego małżonki.

Wnioskodawca przychodu wykazanego w PIT-8C nie uwzględnił w zeznaniu rocznym w PIT-36 za 2008 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy w takiej sytuacji bank prawidłowo postąpił wystawiając Wnioskodawcy informację o przychodach PIT-8C...
2. Czy redukcję zadłużenia z tytułu odsetek Zainteresowany powinienem zaliczyć do przychodów osiągniętych z innych źródeł i opodatkować je według skali podatkowej obowiązującej w 2008 r....
3. Czy obecnie Wnioskodawca powinien dokonać korekty deklaracji PIT-36 za 2008 r. i wykazać w niej ten przychód...

Zdaniem Wnioskodawcy, zwolnienie kredytobiorcy z długu w wyniku umorzenia odsetek przez bank skutkuje wygaśnięciem obowiązku zapłaty tych należności. Ministerstwo Finansów odniosło się do tego zagadnienia w piśmie z dnia 13 stycznia 1999 r., nr PB3/5912-722-604/HS/98 wyjaśniając, że umorzenie odsetek, podobnie jak ich naliczenie, jest zdarzeniem neutralnym podatkowo i dla wierzyciela, i dla dłużnika. W ocenie resortu finansów: „(...) podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie odsetek niezapłaconych o ich umorzeniu, odroczeniu terminów płatności odsetek (prolongowaniu), obniżeniu oprocentowania, całkowitym lub częściowym zaniechaniu naliczania odsetek zarówno u wierzyciela, jak i dłużnika, są podatkowo obojętne".

Również organy podatkowe przyjmowały, że osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej nie mają obowiązku ustalenia i opodatkowania przychodu z tego tytułu. Uzasadniając takie stanowisko Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku, w decyzji z dnia 6 marca 2006 r., nr BI/4117-0003/06 wyjaśnił, że: „ (...) umorzone odsetki i koszty windykacji kredytu nie stanowią jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego dla kredytobiorcy (...), a jedynie zmniejszają lub likwidują zobowiązanie pieniężne wobec kredytodawcy. Skutkiem takiej sytuacji jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści. Ustawodawca wskazał wprawdzie w treści art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (t. j. updof - przyp. red.) jako źródło przychodów wartość innych nieodpłatnych świadczeń, jednak orzecznictwo NSA potwierdza, że z tego, iż dłużnik nie wywiązuje się ze swojego zobowiązania, nie można wyciągnąć wniosku, iż fakt ten stanowi równocześnie nieodpłatne świadczenie wierzyciela na rzecz dłużnika. Aby mówić o otrzymaniu świadczenia przez świadczeniobiorcę, świadczeniodawca musi wyrazić pozytywną wolę świadczenia, tzn., że chce przekazać nieodpłatnie świadczenie na rzecz świadczeniobiorcy; działanie polegające na przekazaniu świadczenia nie może być bezwolne. (...) W świetle powyższego (...) należy uznać, iż korzyści jakie osiąga dłużnik z tytułu umorzenia odsetek od kredytu (pożyczki) oraz kosztów jego windykacji są podatkowo obojętne, nie stanowią bowiem dla niego realnego przysporzenia majątkowego". Podobnie uważał Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie (postanowienie z dnia 8 sierpnia 2007 r., nr 1471/DPF/415/37/07/MJ).

W tej sytuacji Wnioskodawca uznał, że umorzenie odsetek nie podlega opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) zmieniono brzmienie ust. 1 artykułu 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl nowych zasad, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 1 ust. 1 pkt 5 lit. a) przywołanej ustawy).

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Z kolei tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Jeżeli zaś umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów – wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, że przychód z tytułu umorzonej należności bankowej jest przychodem z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku bank obowiązany jest do sporządzenia informacji (PIT-8C), o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru, czyli PIT-8C o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Natomiast w kwestii złożenia korekty deklaracji zeznania rocznego za 2008 r. tut. Organ informuje, że zgodnie z treścią art. 81 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

W myśl art. 81 § 2 ww. ustawy skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu i może dotyczyć każdej jej pozycji - o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że bank zawarł umowę ugody, której przedmiotem była spłata zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt na zakup samochodu, które na dzień zawarcia ugody wynosiło 34 425,37 zł (należność główna 11 447,75 zł, odsetki od zadłużenia przeterminowanego 22 977,62 zł). Bank zwolnił Wnioskodawcę i małżonkę (współkredytobiorcę) ze spłaty odsetek pod warunkiem spłaty kwoty 11 447,75 zł w terminie do dnia xx lutego 2008 r., z którego się wywiązali.

Zatem, bank dokonał redukcji zadłużenia z tytułu naliczonych odsetek i wystawił Zainteresowanemu PIT-8C, w którym został wykazany przychód w wysokości 11 488,81 zł, obejmujący połowę umorzonej kwoty. Natomiast na drugą połowę wystawiono PIT-8C dla Jego małżonki.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i obowiązujące uregulowania prawne w tym zakresie, stwierdzić należy, iż w następstwie umorzenia przez bank odsetek, doszło po stronie Wnioskodawcy do powstania, podlegającego opodatkowaniu, przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sytuacji bank jako płatnik postąpił prawidłowo wystawiając informację o przychodach PIT-8C.

Zatem, umorzoną przez bank kwotę Wnioskodawca powinien zaliczyć do przychodów osiągniętych z innych źródeł i opodatkować ją według skali podatkowej obowiązującej w 2008 r.

W związku z powyższym jest On zobowiązany dokonać korektę deklaracji PIT-36 za 2008 r. i wykazać w niej przedmiotowy przychód z tytułu umorzenia zadłużenia (połowy kwoty umorzenia bankowego) .

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę pism organów podatkowych oraz orzeczeń sądów administracyjnych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Z uwagi na to, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), został złożony przez jednego z małżonków (współkredytobiorców) zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego z nich, tj. żony Zainteresowanego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skarg do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.