INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 05 stycznia 2010r. (data wpływu do tut. Biura 11 stycznia 2010r.), uzupełnionym w dniu 16 lutego 2010r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m. in. w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zadatku - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 stycznia 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m. in. podatku dochodowego od osób fizycznych m. in. w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zadatku.

W związku z brakami formalnymi wniosku pismami z dnia 08 lutego 2010r. Znak: IBPBI/1/415-19/10/KB i IBPBI/1/415-20/10/KB oraz z dnia 31 marca 2010r. Znak: IBPB II/2/415-213/10/CJS, wezwano wnioskodawcę do ich uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano odpowiednio w dniach 16 lutego 2010r. oraz 08 kwietnia 2010r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca w dniu 03 lipca 2008r. podpisał przedwstępna umowę sprzedaży z osoba fizyczną (kupujący). Przedmiotem umowy była sprzedaż 4 działek objętych jedną decyzją o warunkach zabudowy. W momencie podpisywania tej mowy wnioskodawca był właścicielem 3 działek o nr: 34/5, 33/6, 33/4 z pośród 4. W umowie przedwstępnej wnioskodawca zobowiązał się do zakupu czwartej działki o Nr … od Gminy, przekazania i przepisania na kupującego warunków zabudowy na wszystkie 4 działki. Aby spełnić te warunki wnioskodawca był zmuszony zakupić działkę od firmy, która była jej właścicielem. Do podpisania umowy kupna miało dojść niezwłocznie po nabyciu działki nr … od Gminy, jednak nie później niż do 30 listopada 2008r. Warunkiem podpisania umowy kupna miała być łączna sprzedaż 4 działek. Z chwila podpisania umowy przedwstępnej wnioskodawca otrzymał zadatek w wysokości 150.000 zł. Na skutek opóźnień zakupu działki od Gminy, podpisanie umowy kupna w ustalonym terminie stało się niemożliwe. Kupujący był na bieżąco informowany o przyczynach zwłoki leżącej po stronie Gminy, a więc niezależnej od stron umowy. Mimo tego kupujący nie wyznaczył dodatkowego terminu, jednostronnie zerwał umowę i wystąpił do sądu okręgowego w grudniu 2008r. domagając się zwrotu podwójnego zadatku. W dniu 08 stycznia 2009r. wnioskodawca kupił działkę nr … od Gminy. Koszty związane z zakupem tej działki (cena działki i koszty notarialne) wnioskodawca pokrył w całości z zadatku. O gotowości przystąpienia do podpisania umowy finalnej wnioskodawca powiadomił kupującego i ustalony został termin na 06 lutego 2009r. W wyznaczonym terminie kupujący się nie stawił do podpisania aktu notarialnego oraz nie podał powodu nieobecności. Akt notarialny (umowa sprzedaży) został odczytany w dniu 06 lutego 2009r. W tym dniu został sporządzony protokół niestawiennictwa strony czynności, skutkujący zerwaniem umowy. Koszty związane z opisanymi czynnościami zostały pokryte również z pieniędzy otrzymanych jako zadatek. W dniu 18 czerwca 2009r. sąd okręgowy wydał wyrok potwierdzający prawidłowe zatrzymanie przez wnioskodawcę zadatku i oddalił roszczenia powoda o zapłatę podwójnego zadatku. Powód nie zgadzając się z wyrokiem zaskarżył go do sądu apelacyjnego, który wyrokiem z dnia 09 grudnia 2009r. podtrzymał wyrok sąd okręgowego. Powodowi przysługuje prawo wniesienia skargi kasacyjnej od tego wyroku, jednak w tej chwili wnioskodawca nie posiada wiedzy czy powód skorzystał z tego prawa z uwagi na krótki termin od rozprawy. Koszty (faktury) związane z postępowaniem sądowym tj. 2.200 zł za porady prawne oraz 12.617 zł - koszty zastępstwa procesowego w sądzie okręgowym i apelacyjnym zostały w całości pokryte z pieniędzy otrzymanych jako zadatek.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż kwota 12.617 zł została zasądzona na rzecz wnioskodawcy tytułem zwrotu kosztów sądowych. Pomimo prawomocnego wyroku sądu kwoty tej jeszcze nie otrzymał.

W związku z powyższym zadano m. in. następujące pytanie.

W którym roku podatkowym ma wykazać dochód i zapłacić podatek od ewentualnie zachowanego zadatku...

Zdaniem wnioskodawcy, obowiązek podatkowy powstanie za rok 2010r. z zapłatą w terminie do końca kwietnia 2011 roku w rozliczeniu rocznym PIT, gdyż ewentualnie ostateczne rozstrzygniecie sporu przed Sądem Najwyższym, nastąpi dopiero w roku 2010 i wówczas będzie wiadomo czy wnioskodawca zachowa prawo da zadatku czy sąd podejmie inna decyzję.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wyłącznie w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zadatku.

Ocena w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kosztów związanych z nabyciem działek została zawarta w odrębnej interpretacji.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. z 2010r. Nr 51, poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. mającego konkretny wymiar finansowy.

Zadatek jest instytucją prawa cywilnego związaną z wykonaniem zobowiązań umownych. Uiszczenie zadatku służyć ma zabezpieczeniu wykonania świadczenia umownego. Może również stanowić rodzaj świadczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania zobowiązania. Zastosowanie omawianej instytucji nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, lecz zależy od decyzji stron umowy.

Z przepisu art. 394 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wynika, iż w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Z art. 394 § 2 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony (art. 394 § 3 ww. Kodeksu cywilnego).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca zawarł umowę przedwstępną sprzedaży czterech działek po uprzednim nabyciu przez niego czwartej działki o nr .... Akt notarialny miał być podpisany do dnia 30 listopada 2008r. Strona Kupująca wpłaciła zadatek, jednak z uwagi na opóźnienie w zakupie czwartej działki o nr … przez wnioskodawcę, termin zawarcia umowy sprzedaży został przez niego przesunięty, natomiast strona kupująca nie wyznaczyła dodatkowego terminu zwarcia właściwej umowy sprzedaży jak i nie stawiła się w dodatkowym terminie wyznaczonym przez wnioskodawcę co w efekcie spowodowało spisanie protokołu niestawiennictwa strony czynności skutkującym zerwaniem umowy.

W związku z tym, że w przedmiotowej sprawie nie doszło do zawarcia umowy sprzedaży z winy wnioskodawcy lecz z winy leżącej po stronie kupującego, wnioskodawca zachował otrzymany zadatek.

Ponadto z treści wniosku wynika, że strona kupująca wniosła sprawę do sądu o zwrot zadatku w podwójnej wysokości, jednakże sąd okręgowy jak i apelacyjny wydał wyrok na korzyść wnioskodawcy. Jak podnosi wnioskodawca, stronie kupującej przysługuje jeszcze prawo wniesienia od ww. wyroku skargi kasacyjnej.

W związku z powyzszym wątpliwości wnioskodawcy budzi kwestia, momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z otrzymanym zadatkiem i prawem wniesienia kasacji prze stronę kupującą.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania „w szczególności”. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym.

W świetle powołanych powyżej przepisów oraz zaistniałego stanu faktycznego należy stwierdzić, iż kwota zachowanego zadatku stanowi przysporzenie majątkowe, skutkujące powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten mieści się w dyspozycji art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 i podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł. Bez znaczenia dla powstania po stronie wnioskodawcy przychodu z tytułu otrzymanego zadatku jest fakt toczących się postępowań przed sądami o zasadność zatrzymania przedmiotowego zadatku przez wnioskodawcę jak i fakt, że strona kupująca ma prawo wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku.

Bezsprzecznym zatem jest fakt, że przychód z tytułu otrzymania zadatku powstał w 2009r., kiedy to kupujący nie przystąpił do podpisania umowy przyrzeczonej, a sprzedający zachował otrzymany zadatek tj. w momencie, kiedy okazało się, że przyrzeczona umowa sprzedaży nieruchomości nie dojdzie do skutku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 cytowanej ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Do kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 22 ust. 1 ww. ustawy można zaliczyć wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1a powyższej ustawy, dochody z innych źródeł podlegają sumowaniu z innymi dochodami i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 tej ustawy, według skali podatkowej.

Na mocy przepisu art. 45 ust. 1 powołanej ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. Natomiast zgodnie z przepisem art. 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, w tym samym terminie należy wpłacić należny z tego tytułu podatek.

Reasumując należy stwierdzić, iż otrzymany zadatek stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za 2009 rok, podlegający zsumowaniu z innymi dochodami i opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 tejże ustawy.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.