INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 6 maja 2010 r. (data wpływu 10 maja 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustanowienia hipotek – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustanowienia hipotek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Dnia x 2010 roku Wnioskodawca podpisał umowę kredytową. Bank podejmując decyzję w sprawie przyznania kredytu inwestycyjnego w kwocie X PLN ustalił następujące zabezpieczenie spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi należnościami:

1. hipoteka zwykła w kwocie X PLN na zabezpieczenie należności głównej oraz hipoteka kaucyjna do kwoty Y PLN na zabezpieczenie odsetek i innych należności ubocznych z tytułu udzielonego kredytu ustanowiona na nieruchomości położonej w x, dla której sąd rejonowy prowadzi księgę wieczystą.
2. hipoteka łączna zwykła w kwocie X PLN na zabezpieczenie należności głównej oraz hipoteka łączna kaucyjna do kwoty Y PLN na zabezpieczenie odsetek i innych należności ubocznych z tytułu udzielonego kredytu ustanowiona na nieruchomości położonej w x, dla której sąd rejonowy prowadzi 2 księgi wieczyste, będącej własnością Sp. z o.o.
   
   

W związku z tym, że odrębnie zabezpieczono spłatę należności głównej kredytu - hipoteką zwykłą w kwocie X PLN oraz wierzytelność wynikającą z odsetek i innych należności ubocznych od kredytu hipoteką kaucyjną do kwoty Y PLN na dwóch różnych nieruchomościach, spółka złożyła i opłaciła PCC z tyt. obydwu ustanowionych hipotek odrębnie dla każdej z nieruchomości tj.:

1. hipoteki zwykłej 0,1 % kwoty kredytu tj. XX PLN, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, od zabezpieczenia należności głównej na nieruchomości położonej w x, będącej własnością kredytobiorcy,
2. hipoteki zwykłej 0,1 % kwoty kredytu, tj. XX PLN od zabezpieczenia należności głównej na nieruchomości położonej w Z., będącej własnością Sp. z o.o.,
3. hipoteki kaucyjnej w kwocie 19 PLN na zabezpieczenie odsetek i innych należności z tyt. udzielonego kredytu ustanowionej na nieruchomości położonej w x, będącej własnością kredytobiorcy.
4. hipoteki kaucyjnej w kwocie 19 PLN, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych na zabezpieczenie odsetek i innych należności z tyt. udzielonego kredytu ustanowionej na nieruchomości położonej w x, będącej własnością Sp. z o.o.
   
   

Zarówno deklaracje, jak i stosowne opłaty PCC Zainteresowany skierował do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę podatnika, czyli kredytobiorcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy Zainteresowany postąpił właściwie opłacając PCC podwójnie z tytułu zabezpieczenia kredytu hipoteką zwykłą na każdej z nieruchomości osobno po 10.900 zł i podobnie z tytułu zabezpieczenia odsetek i innych zobowiązań kredytowych hipoteką kaucyjną na dwóch różnych nieruchomościach odrębnie po 19 zł na każdej...
2. Czy deklaracje i opłaty PCC Wnioskodawca skierował do właściwego urzędu skarbowego, tj. do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę podatnika – kredytobiorcy...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku, z tym, że odrębnie zabezpieczono spłatę należności głównej kredytu - hipoteką zwykłą w kwocie X PLN oraz wierzytelność wynikającą z odsetek i innych należności ubocznych od kredytu hipoteką kaucyjną do kwoty Y PLN oddzielnie na dwóch różnych nieruchomościach, spółka złożyła i opłaciła PCC z tyt. obydwu hipotek odrębnie dla każdej nieruchomości tj.:

1. hipoteka zwykła 0,1 % XX PLN,
2. hipoteka zwykła 0,1 % XX PLN,
3. hipoteka kaucyjna 19 PLN,
4. hipoteka kaucyjna 19 PLN.

Zarówno deklaracje, jak i stosowne opłaty PCC Zainteresowany skierował do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę podatnika, czyli kredytobiorcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi temu podlega ustanowienie hipoteki.

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym uregulowanym w przepisach ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.).

Zabezpiecza jedynie wierzytelności pieniężne i może być wyrażona tylko w oznaczonej sumie pieniężnej. Istotą hipoteki jest zabezpieczenie realizacji wierzytelności, a nie dochodzenie wierzytelności. Hipoteką można obciążyć nieruchomość, część ułamkową nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelność zabezpieczoną hipoteką.

Wyróżnia się następujące rodzaje hipotek:

• hipoteka łączna, która obciąża wszystkie nieruchomości utworzone w wyniku jej podziału; podobnie części składowe nieruchomości po ich odłączeniu są objęte hipoteką,
• hipoteka kaucyjna, która zabezpiecza wierzytelność o wysokości nie ustalonej; zabezpiecza wierzytelność tylko do oznaczonej sumy najwyższej (nie można żądać więcej np. z tytułu odsetek ponad oznaczoną sumę najwyższą). Hipoteka ta może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjęte z mocy ustawy hipoteką zwykłą,
• hipoteka przymusowa, która może zostać wpisana na wszystkich nieruchomościach dłużnika, jeśli wierzytelność została stwierdzona tytułem wykonawczym, np. prawomocnym wyrokiem sądowym; powstaje ona z mocy prawa lub na podstawie orzeczenia sądu,
• hipoteka umowna (zwykła), która powstaje na podstawie umowy cywilnoprawnej (oraz wpisu do księgi wieczystej). Treścią takiej umowy jest ustanowienie hipoteki na nieruchomości w celu zabezpieczenia wierzytelności oznaczonej, tzn. wierzytelności konkretnej i wynikającej z określonego stosunku prawnego.
  
  

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że dnia x 2010 roku Wnioskodawca podpisał umowę kredytową. Bank ustalił następujące zabezpieczenie spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi należnościami:

1. hipoteka zwykła w kwocie X PLN na zabezpieczenie należności głównej oraz hipoteka kaucyjna do kwoty Y PLN na zabezpieczenie odsetek i innych należności ubocznych z tytułu udzielonego kredytu ustanowiona na nieruchomości położonej w R., dla której sąd rejonowy prowadzi księgę wieczystą.
2. hipoteka łączna zwykła w kwocie X PLN na zabezpieczenie należności głównej oraz hipoteka łączna kaucyjna do kwoty Y PLN na zabezpieczenie odsetek i innych należności ubocznych z tytułu udzielonego kredytu ustanowiona na nieruchomości położonej w x, dla której sąd rejonowy prowadzi 2 księgi wieczyste, będącej własnością Sp. z o.o.
   
   

Zgodnie z przepisem art. 102 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wierzytelności o wysokości nieustalonej mogą być zabezpieczone hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej (hipoteka kaucyjna).

Hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjęte z mocy ustawy hipoteką zwykłą.

Hipoteka kaucyjna zabezpiecza odsetki oraz koszty postępowania mieszczące się w sumie wymienionej we wpisie hipoteki (art. 104 ww. ustawy).

Podstawa opodatkowania w podatku od czynności cywilnoprawnych została ujęta wartościowo.

Jest nią wartość (kwota) przedmiotu opodatkowania.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ustawodawca przyjął jako podstawę opodatkowania podatkiem przy ustanowieniu hipoteki kwotę zabezpieczonej wierzytelności. Ujęcie wartościowo podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych skutkuje również ustaleniem procentowych stawek podatkowych (hipoteka zwykła). Jednakże w niektórych sytuacjach podstawa opodatkowania nie ma charaktery wartościowego, gdyż zgodnie z utrwalonym poglądem w doktrynie prawa cywilnego, wierzytelność o nie ustalonej wysokości cechuje stała zmiana wysokości wierzytelności w trakcie trwania stosunku zobowiązaniowego i w związku z tym podstawa opodatkowania ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie takiej wierzytelności nie może być ujęta wartościowo, skoro nie jest znana jej wysokość (hipoteka kaucyjna).

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych różnicuje stawkę podatku, ustalając stawkę procentową od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących -0,1% od kwoty zabezpieczonej wierzytelności (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a) ww. ustawy) oraz stawkę kwotową w wysokości 19 zł od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ww. ustawy).

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia hipoteki powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki (art. 3 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

W przypadku kredytu bankowego, w zależności od treści umowy wierzytelność może obejmować m. in.:

1. kwotę kredytu (suma kapitałowa), albo kwotę kredytu wraz z kwotą odsetek, których wysokość jest znana i wynika z harmonogramu wpłat, albo kwotę odsetek o znanej wysokości,
2. kwotę kredytu (suma kapitałowa) wraz z kwotą odsetek, której wysokość jest nieznana (np. odsetki o zmiennej stopie oprocentowania) i będzie określana sukcesywnie przy spłacie rat kapitału według określonych w umowie wskaźników, albo kwotę o nieustalonej wysokości.
   
   

Ustanowienie hipotek (zwykłych) na zabezpieczenie wierzytelności w wysokości odpowiadającej kwotom wymienionym w pkt 1 – podlega opodatkowaniu według stawki procentowej określonej w przepisie art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast ustanowienie hipotek kaucyjnych będzie opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych według stawki kwotowej, określonej w art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych tj. 19 zł. od każdej z hipotek.

Na podstawie art. 76 ust. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności można, w drodze czynności prawnej, obciążyć więcej niż jedną nieruchomość (hipoteka łączna umowna).

Prawo polskie nie przyjęło konstrukcji jednej hipoteki obciążającej kilka nieruchomości, lecz wielość hipotek, tj. tyle, ile jest nieruchomości obciążonych, zabezpieczających jedną wierzytelność.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, przedmiotem tego podatku jest ustanowienie hipoteki. Bezsporne jest, iż w przedstawionym przez Wnioskodawcę przypadku zostają ustanowione cztery hipoteki, czyli dokonane zostały cztery czynności podlegające podatkowi od czynności cywilnoprawnych, a więc zgodnie z art. 1 ww. ustawy występują cztery przedmioty podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

W efekcie, podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowić będzie, ustalona odrębnie dla każdego z tych przedmiotów, kwota wierzytelności zabezpieczonej ustanawianą hipoteką.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i prawny obowiązujący w ww. zakresie, stwierdzić należy, iż Zainteresowany postąpił właściwie płacąc podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu każdej z ww. czynności ustanowienia hipoteki we wskazanej we wniosku wysokości.

Natomiast ustalając właściwość urzędu skarbowego z tytułu ustanowienia hipoteki należy wskazać, iż zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane w kraju, jest od przeniesienia własności nieruchomości, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego i prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym lub prawa użytkowania wieczystego - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

Natomiast w myśl pkt 2 ww. przepisu, organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane w kraju od przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych, innych niż wymienione w pkt 1, oraz od pozostałych umów - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub adres siedziby podatnika, a w przypadku gdy obowiązek zapłaty ciąży solidarnie na kilku podmiotach - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub adres siedziby jednego z tych podmiotów.

Zatem w przedmiotowej sprawie organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od czynności ustanowienia hipoteki – zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu adres siedziby Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.