Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/415-887/08/10-S/MK
z 26 listopada 2010 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Interpretacje podatkowe
 

Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
ITPB2/415-887/08/10-S/MK
Data
2010.11.26



Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy


Temat
Podatek dochodowy od osób fizycznych --> Szczególne zasady ustalania dochodu --> Wykaz zasad

Podatek dochodowy od osób fizycznych --> Pobór podatku lub zaliczek na podatek przez płatników --> Zryczałtowane zaliczki


Słowa kluczowe
akcja
akcja
buy-back
buy-back
płatnik
płatnik
umorzenie
umorzenie
umorzenie akcji
umorzenie akcji
zbycie
zbycie
zbycie praw
zbycie praw
zbycie praw majątkowych
zbycie praw majątkowych


Istota interpretacji
1. Czy Wnioskodawca powinien pobrać, jako płatnik, podatek z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, dokonanego na giełdzie papierów wartościowych?
2. W jaki sposób Wnioskodawca powinien obliczyć, pobrać oraz wpłacić podatek z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, dokonanego na giełdzie papierów wartościowych?



Wniosek ORD-IN 2 MB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy: z dnia 24 czerwca 2009 r. sygn. akt I SA/Bd 251/09 i z dnia 23 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Bd 344/10 – stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 8 września 2008 r. (data wpływu – 10 września 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia obowiązków spółki-emitenta jako płatnika podatku z tytułu dokonanego na Giełdzie Papierów Wartościowych wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia (buy-back) – jest prawidłowe.


UZASADNIENIE


W dniu 10 września 2008 r. został złożony wniosek z dnia 8 września 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków spółki-emitenta jako płatnika podatku z tytułu dokonanego na Giełdzie Papierów Wartościowych wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia (buy-back).


W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.


Wnioskodawczyni jest spółką akcyjną (dalej: Spółka) notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych. Dnia 18 marca 2008 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki podjęło uchwałę o skupie do 3 milionów akcji w celu ich umorzenia (tzw. buy-back). Na mocy aneksu z dnia 7 kwietnia 2008 r. do umowy o świadczenie usług brokerskich dom maklerski zobowiązał się do nabywania w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy akcji własnych na okaziciela w celu ich umorzenia. Akcje miały być skupowane w cenie do 8 zł. Dom maklerski prowadził od 10 kwietnia 2008 r. do 30 czerwca 2008 r. na rynku regulowanym (Giełda Papierów Wartościowych) skup akcji. Wykupiono od akcjonariuszy korzystających z usług różnych biur maklerskich 659 847 akcji. Z uwagi na przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz Ordynacji podatkowej spółka, w przypadku nałożenia na nią obowiązków płatnika powinna obliczyć oraz pobrać podatek od podatnika oraz wpłacić go organowi podatkowemu.

W celu wykonania obowiązków płatnika nałożonych na spółkę w art. 42 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80 poz. 350 ze zm., dalej u.p.d.o.f.) oraz art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, dalej u.p.d.o.p.) Spółka zwróciła się telefonicznie do domu maklerskiego o możliwość wpłaty kwoty netto (pomniejszonej o podatek dochodowy) z tytułu wykupu akcji w celu ich umorzenia oraz o udzielenie potrzebnych spółce informacji dotyczących podatników, czyli byłych akcjonariuszy Spółki, od których wykupiono akcje. Spółka otrzymała odpowiedź, iż zgodnie z umową oraz regulaminem biura maklerskiego Spółka jest obowiązana dokonać wpłaty kwoty brutto z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia. Dom maklerski, z powodu braku możliwości wiarygodnego ustalenia akcjonariuszy, sprzedając akcje z tytułu buy-backu, potraktuje wypłacane kwoty jako przychody z odpłatnego zbycia akcji. Z tego powodu dom maklerski poinformuje o tym akcjonariusza, wystawiając mu PIT-8C. Dom maklerski poinformował także Spółkę o braku możliwości przekazania spółce danych potrzebnych do wypełnienia obowiązków płatnika podatku dochodowego z tytułu buy-backu. Powodem jest posiadanie przez dom maklerski informacji dotyczących wyłącznie własnych klientów oraz brak możliwości ich ujawnienia ze względu na tajemnicę zawodową.

Potrzebne Spółce informacje, zdaniem biura maklerskiego Spółka może uzyskać jedynie od Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (dalej KDPW). Zgodnie z § 100 Szczegółowych Zasad Działania KDPW jedyną możliwością uzyskania od KDPW potrzebnych informacji jest zawarcie oddzielnej umowy. Spółka pismem z dnia 29 sierpnia 2008 r. zwróciła się do KDPW o możliwość zawarcia umowy, na podstawie której dostarczono by potrzebne informacje. W odpowiedzi KDPW zaznaczył (pismo zostało załączone do niniejszego wniosku), iż umowy takie sprawdzają się i są stosowane jedynie w takich przypadkach, w których istnieje możliwość ustalenia w sposób niewątpliwy grona akcjonariuszy będących podatnikami. Na podstawie ww. umowy Krajowy Depozyt występuje do uczestników prowadzących rachunki papierów wartościowych inwestorów o przekazania emitentowi informacji o podatnikach i uzyskanych przez nich dochodach do opodatkowania, wskazując jednocześnie, w jaki sposób uczestnicy powinni ustalić tę informację. W praktyce umowy te zawierane są w przypadku takich zobowiązań podatkowych emitenta, które są realizowane w oparciu o stan własności akcji w określonym dniu (np. w związku z dokonywaniem dopłat przy połączeniu spółek albo w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego ze środków własnych). Wykup własnych akcji w celu ich umorzenia jest jednak takim procesem, który organizowany jest indywidualnie przez emitenta, i w którym podatnikami są wyłącznie osoby zbywające akcje na rzecz emitenta, a nie wszyscy uprawnieni z akcji według stanu na dzień. Tworzy to zasadniczą trudność w dokonaniu identyfikacji osób będących podatnikami nawet na poziomie uczestników prowadzących indywidualne rachunki papierów wartościowych.

Krajowy Depozyt nie jest w stanie dokonać wyodrębnienia transakcji dokonywanych na rynku giełdowym w ramach wykupu akcji przez emitenta od innych transakcji zawieranych na tym rynku w tym samym dniu czy dniach w akcjach oznaczonych tym samym kodem. Co więcej, także uczestnicy KDPW prowadzący rachunki papierów wartościowych zbywcom mogą nie być w stanie dokonać bezbłędnej identyfikacji osób, które dokonały zbycia akcji na rzecz emitenta, a w szczególności odróżnić je od osób, które w danym dniu (dniach) dokonały zbycia takich samych akcji na rynku regulowanym na rzecz innych osób niż emitent. Z uwagi bowiem na zasadę anonimowości stron transakcji, obowiązującą w obrocie giełdowym, firma inwestycyjna, poprzez którą emitent złożył zlecenie kupna akcji na giełdzie, nie posiada wiedzy o tym, kto jest drugą stroną transakcji, zaś firma inwestycyjna pośrednicząca w realizacji zleceń sprzedaży tych akcji nie może mieć pewności, że kupującym był na pewno emitent (nie tylko emitent może być podmiotem nabywającym akcje na giełdzie w dniu, czy w dniach, w których realizowany jest wykup akcji przez emitenta).

Zawarcie umowy, o której mowa w § 100 Szczegółowych Zasad Działania KDPW, jest uzależnione od możliwości ustalenia sposobu pozwalającego na bezbłędną identyfikację podatnika, którego dane mogłyby zostać przekazane emitentowi w celu wykonania przez niego obowiązków płatnika podatku. Należy bowiem podkreślić, że zarówno Krajowy Depozyt, jak i uczestnicy KDPW są zobowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej, o której mowa w art. 147 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przekazanie zaś Wnioskodawcy informacji o wszystkich osobach sprzedających w danym dniu lub dniach na rynku giełdowym akcje spółki bez uprzedniego upewnienia się, że są to wyłącznie osoby zbywające akcje na rzecz Wnioskodawcy, stanowiłoby naruszenie obowiązku zachowania tej tajemnicy. W związku z powyższym Wnioskodawca nie może obliczyć oraz pobrać podatku od podatnika, gdyż nie jest w stanie zdobyć informacji, kto jest podatnikiem oraz jaka jest podstawa opodatkowania. Nie może także wpłacić podatku organowi podatkowemu, gdyż zgodnie z art. 26 ust. 3 u.p.d.o.p. właściwym jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby podatnika. Tego, jak już wcześniej wskazano, ustalić nie można.


W związku z powyższym zadano następujące pytania.


  1. Czy Wnioskodawca powinien pobrać, jako płatnik, podatek z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, dokonanego na giełdzie papierów wartościowych...
  2. W jaki sposób Wnioskodawca powinien obliczyć, pobrać oraz wpłacić podatek z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, dokonanego na giełdzie papierów wartościowych...


Przedmiotem interpretacji była odpowiedź na pytanie dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych. W kwestii pytania z zakresu podatku dochodowego od osób prawnych została wydana odrębna interpretacja indywidualna.

Zdaniem Spółki – art. 42 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nakłada na podmioty dokonujące wypłaty z tytułu udziału w zyskach osób prawnych obowiązki płatnika. Natomiast zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie z tego udziału uzyskany, w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji). Wykładnia prowadząca do przyjęcia, iż to właśnie emitent akcji jest płatnikiem podatku, budzi uzasadnione wątpliwości. Nie uwzględnia bowiem specyfiki obrotu akcjami na GPW. Obrót ten jest co do zasady anonimowy. Zasadą jest także obowiązek pośrednictwa maklerskiego. Zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 ze zm.; dalej u.o.i.f.) dokonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oferty publicznej albo obrotu papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi na rynku regulowanym wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej. Faktycznej wypłaty dokonuje więc zawsze firma inwestycyjna, w opisywanym przypadku dom maklerski, który jest obowiązkowym pośrednikiem między stronami obrotu akcjami na rynku regulowanym.

Ponadto, zgodnie z art. 147 u.o.i.f. (i następne) wymienione podmioty (m.in. maklerzy) uczestniczące w obrocie instrumentami finansowymi są obowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej. Natomiast wśród podmiotów uprawnionych do pozyskania informacji objętych tajemnicą zawodową powyższa ustawa nie wymienia emitenta. Uprawnień takich nie przyznają Spółce jako płatnikowi podatku również inne ustawy.

Z uwagi na powyższe Wnioskodawca jako spółka, na rzecz której dokonywany jest wykup akcji w celu ich umorzenia, nie może uzyskać informacji potrzebnych do zidentyfikowania podatników oraz do prawidłowego obliczenia podstawy opodatkowania od odpowiednich podmiotów. Stanowisko takie zostało potwierdzone w piśmie KDPW z dnia 3 września 2008 r., stanowiącym załącznik do niniejszego wniosku. Zgodnie z uzyskanymi informacjami, niezależnie od wpłaty kwoty podatku na rachunek bankowy organu podatkowego (niewłaściwego z uwagi na brak identyfikacji podatnika) biura maklerskie, ze względu na brak możliwości rozgraniczenia transakcji nabycia akcji oraz nabycia akcji w celu ich umorzenia, potraktują dochód z buy-backu jako dochód z odpłatnego zbycia akcji oraz rozliczą go w odpowiedni sposób. Sytuacja taka w połączeniu z wymogiem wpłaty na konto biura maklerskiego kwoty brutto z tytułu obrotu akcjami doprowadza de facto do podwójnego opodatkowania opisywanej transakcji. Mając na uwadze powyższe, należy – zdaniem Wnioskodawcy – przyjąć pogląd doktryny, zgodnie z którym nie można zaakceptować nawet jednoznacznych wyników wykładni językowej w sytuacji, gdy prowadzą one do rezultatów absurdalnych bądź też w sposób oczywisty naruszają podstawowe wartości systemu prawa. W omawianej sytuacji ustawa nakłada na spółkę dokonującą wykupu akcji w celu ich umorzenia obowiązki, których w obowiązującym stanie prawnym wykonać nie może. Natomiast wpłata zryczałtowanego podatku od wartości skupionych akcji bez uwzględniania ich kosztów zakupu na konto organu podatkowego, bez wskazywania podatników tego podatku powodowałoby w istocie podwójne opodatkowanie.

Odejście od wykładni językowej powoduje konieczność zastosowania innych metod wykładni, przy jednoczesnym uwzględnieniu zasady in dubio pro tributario. Najbardziej odpowiednią w omawianej sytuacji wydaje się być niedawno wskazana w doktrynie metoda wykładni gospodarczej (m.in. Prof. B. Brzeziński, Podstawy wykładni prawa podatkowego, Gdańsk 2007, str. 148 i nast.). Zakłada ona iż, przy ustalaniu znaczenia przepisów prawa podatkowego należy preferować takie ich rozumienie, które nie prowadzi do nieadekwatnego dla danej sytuacji gospodarczej obciążenia podatkowego, przy równoczesnym uwzględnieniu specyfiki danej sytuacji gospodarczej. Nieadekwatnym w omawianej sytuacji jest rozwiązanie prowadzące do podwójnego opodatkowania skupu akcji w celu ich umorzenia na GPW oraz nałożenie niemożliwych do wykonania obowiązków powodujących powstanie zaległości podatkowej. Dlatego też uwzględniając specyfikę obrotu giełdowego dochód z buy-backu osiągnięty na GPW powinien być potraktowany, jako dochód z odpłatnego zbycia akcji. Rozliczyć taki dochód powinien sam podatnik na podstawie deklaracji PIT-8C dostarczonej przez biuro maklerskie, z którego usług korzysta. Zdaniem Wnioskodawcy przyjęcie takiego rozwiązania zapobiegnie podwójnemu opodatkowaniu, przy jednoczesnym zachowaniu adekwatnych wpływów z tytułu podatku dochodowego oraz zapobiegnie nakładaniu na spółki niemożliwych do zrealizowania obowiązków podatkowych.

W dniu 4 grudnia 2008 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wydał interpretację indywidualną Nr ITPB2/415-887/08/MK stwierdzając, iż stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 września 2007 r. jest nieprawidłowe. Natomiast w dniu 22 grudnia 2008 r. złożone zostało wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w przedmiotowej interpretacji. Odpowiedź na ww. wezwanie została udzielona pismem z dnia 10 lutego 2009 r. znak: ITPB2/415W-64/08/IB. W skardze do WSA z dnia 16 marca 2009 r. na ww. interpretację, wniesiono o uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości, przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie od tutejszego organu kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2009 r. sygn. akt I SA/Bd 251/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uchylił zaskarżoną interpretację i stwierdził, że nie może być wykonana w całości oraz zasądził od Ministra Finansów na rzecz Spółki jako Strony Skarżącej kwotę 440 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu przytoczonego orzeczenia Sąd wskazał na potrzebę uwzględnienia podczas interpretacji przepisów prawa podatkowego regulacji prawnych, które normują stosunki z zakresu obrotu gospodarczego. W przeciwnym wypadku ograniczenie się do sfery podatkowej narusza przepisy regulujące wydawanie indywidualnych interpretacji. Uzasadnienie interpretacji ma szczególne znaczenie w przypadku negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy. Musi ono bowiem stanowić rzetelną informację, dlaczego w jego sprawie ww. przepisy znajdują zastosowanie, a także dlaczego wyrażony przez niego podgląd nie zasługuje na uwzględnienie.

Tym samym – w opinii Sądu – tutejszy organ, kwestionując wyrażone przez Wnioskodawcę stanowisko, nie wyjaśnił zgodnie z art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej, w jaki sposób Spółka, będąca – w świetle wyrażonego w zaskarżonej interpretacji poglądu – płatnikiem z tytułu wykupu własnych akcji celem ich umorzenia (buy-back), powinna obliczyć, pobrać oraz wpłacić podatek z tego tytułu. Ma to istotne znaczenie, szczególnie w świetle postawionego odrębnie pytania wynikającego z zakwestionowania prawnej czy też faktycznej możliwości uzyskania niezbędnych danych służących wykonaniu obowiązków płatnika. Równocześnie Sąd stwierdził brak odpowiedzi, dlaczego zajęte przez Spółkę stanowisko nie zasługuje na uwzględnienie.

Nadto, aby ustalić, że dany podmiot posiada status płatnika niezbędne jest, według Sądu, wskazanie regulacji prawnych umożliwiających wykonanie obowiązków wynikających z tego tytułu. Płatnik musi mieć zatem dostęp do informacji, które pozwolą na wykonanie nałożonych nań obowiązków.

Niezasadną, w ocenie Sądu, była sugestia tutejszego organu, że wybierając metodę skupu własnych akcji w celu umorzenia Wnioskodawca powinien przewidywać możliwość realizacji obowiązków płatnika (tj. wybrać inny sposób wykupu), gdyż podkreślił, ze Spółka wybrała dopuszczalną prawem drogę realizacji swoich uprawnień a obiektywna niemożność zrealizowania obowiązków podatkowych nie może jej w tym ograniczać. Jak zaznaczył przy tym Sąd, prawo podatkowe winno dostosowywać się do skomplikowanych czynności obrotu gospodarczego, uwzględniać skutki podejmowanych przez podmioty działań, nie zaś wyznaczać ich działania.

Jednocześnie Sąd zauważył („na marginesie sprawy”), że tutejszy organ winien także rozważyć przy udzielaniu odpowiedzi na wskazane pytania, możliwości realizacji własnych obowiązków w kontekście treści art. 30 Ordynacji podatkowej, który to przepis nakłada na organy podatkowe obowiązek wydania decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika za niepobrany i niewpłacony podatek.

Końcowo, Sąd przychylił się do stanowiska tutejszego organu co do postawionego przez Spółkę zarzutu wydania dwóch zamiast jednej interpretacji. Zdaniem składu orzekającego uprawnione było dokonanie podziału wniosku na dwie części, co skutkowało wydaniem dwóch interpretacji przepisów prawa podatkowego. Usprawiedliwieniem takiego działania było zaistnienie dwóch rodzajów zdarzeń, które regulowane są dwoma odrębnymi aktami prawnymi, tj. ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych.

W wydanej na skutek ww. wyroku interpretacji indywidualnej z dnia 9 grudnia 2009 r. znak: ITPB2/415-887/08/09-S/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, również nie podzielił stanowiska Spółki stwierdzając, iż w świetle dokonanych ustaleń powinna była Ona jako płatnik z tytułu wykupu własnych akcji celem ich umorzenia (buy-back) obliczyć i pobrać od podatnika podatek, a następnie wpłacić go we właściwym terminie organowi podatkowemu, a także miała możliwość wywiązania się z obowiązków określonych w art. 42 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie zgadzając się z powyższym stanowiskiem, Spółka wniosła pismem z dnia 23 grudnia 2009 r. (data wpływu – 28 grudnia 2009 r.) wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, w którym stwierdziła, iż zaskarżona interpretacja jest niezgodna z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183 poz. 1538 ze zm.), ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.) i ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 3 lutego 2010 r. znak: ITPB2/415W-68/09/IB Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Wobec braku zmiany stanowiska Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy Spółka wniosła w dniu 10 marca 2010 r. (data wpływu) za pośrednictwem Izby Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy na indywidualną interpretację z dnia 9 grudnia 2009 r.

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Bd 344/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. W wydanym orzeczeniu Sąd w pierwszej kolejności zwrócił uwagę, że sprawa była już przedmiotem rozstrzygnięcia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, który wyrokiem z dnia 24 czerwca 2009 r. sygn. akt I SA/Bd 251/09 uchylił indywidualną interpretację z dnia 4 grudnia 2008 r.

Ponadto w Jego ocenie zalecenia zawarte w tymże wyroku nie zostały wykonane, w szczególności tutejszy organ, wydając interpretację indywidualną z dnia 9 grudnia 2009 r., nadal nie podał w jaki sposób Spółka jest zobowiązana obliczyć, pobrać i wpłacić podatek z tytułu dokonanego na Giełdzie Papierów Wartościowych wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia (buy-back), w sytuacji w której KDPW udzielił odpowiedzi wskazującej dość jednoznacznie na trudności z ustaleniem danych podatników, które to dane są niezbędne do wykonania obowiązków płatnika. Jest to o tyle istotne, że Spółka powoływała się także na nieobowiązywujący już § 100 Szczegółowych Zasad Działania Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Jednocześnie Sąd wyjaśnił, że nie chodzi tutaj o konkretne kwotowe wyliczenie podatku, lecz o zasady, mechanizm, wg którego Spółka ma postępować w sytuacji przez nią wskazanej i popartej pismem KDPW z dnia 3 września 2008 r.

Ponadto WSA, przytaczając reprezentowane przez orzecznictwo i doktrynę stanowisko w zakresie mocy wiążącej orzeczeń sądów administracyjnych, podkreślił, że wyrok z dnia 24 czerwca 2009 r. nie został zaskarżony do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wobec czego stał się prawomocny, a konsekwencji nie tylko tutejszy organ jest związany oceną prawną wyrażoną przez Sąd w tym wyroku, ale również Sąd rozpatrujący sprawę po ponownym wydaniu indywidualnej interpretacji.

Powyższe jest, zdaniem Sądu, o tyle istotne, że zasługuje na akceptację stanowisko organu zaprezentowane w interpretacji, zgodnie z którym brak jest podstaw prawnych do przypisania biuru maklerskiemu statusu płatnika w rozumieniu art. 41 ust. 4 i art. 42 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 8 Ordynacji podatkowej. Natomiast brzmienie art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że osobą prawną, z rachunku której dokonuje się wypłat należności za akcje nabyte w celu ich umorzenia jest w każdym przypadku spółka, której akcje są skupowane. Potwierdza to użyty przez ustawodawcę zwrot „dokonywać wypłaty”, który w opinii WSA stanowi, że ustawodawca miał na myśli podmiot, który realizuje ciążące na nim zobowiązanie z tytułu zakupu akcji własnych w celu ich umorzenia, nie zaś podmiot pośredniczący, fizycznie tylko przekazujący należności zbywcy akcji, czyli w rozpatrywanej sprawie podmiot maklerski dokonujący wypłaty na rachunek Spółki (to nie on wykupuje akcje własne w celu ich umorzenia).

Biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyrokach WSA z dnia 24 czerwca 2009 r. sygn. akt I SA/Bd 251/09 (wpływ prawomocnego wyroku – 15 września 2009 r.) i z dnia 23 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Bd 344/10 (wpływ prawomocnego wyroku – 9 września 2010 r.) – po ponownej analizie wniosku z dnia 10 września 2008 r. stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się – w świetle obowiązującego stanu prawnego – za prawidłowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż spółka-emitent – na skutek uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy – nabyła własne akcje (celem umorzenia) notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych. Pomimo generalnego zakazu nabywania własnych akcji przez spółkę akcyjną przepis art. 362 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) zezwala spółce na nabycie takich akcji w celu ich umorzenia.

Nadto wykup akcji dokonywany był za pośrednictwem domu maklerskiego, bowiem zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 21 października 2009 r., obrót papierami wartościowymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na rynku regulowanym (w tym giełdowym) wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej (w rozumieniu art. 3 pkt 33 jest nią również dom maklerski). Stosownie do treści art. 69 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 1 ustawy działalność maklerska, z zastrzeżeniem art. 70 i 71, obejmuje wykonywanie czynności polegających m.in. na: przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych, wykonywaniu zleceń, o których mowa w pkt 1, na rachunek dającego zlecenie oraz prowadzeniu rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi, z wyłączeniem rachunków prowadzonych przez bank powierniczy. Z kolei zgodnie z art. 73 ust. 1 ww. ustawy firma inwestycyjna (m.in. dom maklerski) wykonuje zlecenia nabycia lub zbycia papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego na podstawie umowy o świadczenie usług brokerskich, przy czym przyjmowanie i wykonywanie, na warunkach określonych w tej umowie, zleceń nabycia lub zbycia dokonuje ona we własnym imieniu na rachunek dającego zlecenie papierów wartościowych (ust. 2 pkt 1). W myśl art. 73 ust. 3 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, firma inwestycyjna przyjmując do wykonania zlecenie nabycia lub zbycia papierów wartościowych, zobowiązuje się wobec dającego zlecenie do nabycia lub zbycia oznaczonych papierów wartościowych w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie. Natomiast stronami transakcji giełdowych są wyłącznie firmy inwestycyjne oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych w przypadku wykorzystania zarządzanego przez niego systemu gwarantującego prawidłowe wykonanie zobowiązań wynikających z transakcji (art. 31 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 3 ustawy). Do zadań wspomnianego Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych należy zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi prowadzenie depozytu papierów wartościowych, prowadzenie rozliczeń i rozrachunku transakcji w papierach wartościowych, prowadzenie systemu zabezpieczania płynności rozliczeń oraz wykonywanie czynności w zakresie prowadzenia systemu rejestracji, rozliczeń i rozrachunku instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi.

Zatem, obrót akcjami na rynku regulowanym cechuje zasada przymusu rynku regulowanego przy obrocie wtórnym akcjami dopuszczonymi do publicznego obrotu oraz zasada obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego. Powyższe zasady skutkują anonimowością stron transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz brakiem bezpośredniego rozliczenia przedmiotowych transakcji pomiędzy stronami tych transakcji. Nadto należy wskazać, iż w myśl art. 147 ustawy maklerzy i doradcy uczestniczący w obrocie instrumentami finansowymi są obowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej, która obejmuje informację uzyskaną w związku z podejmowanymi czynnościami służbowymi w ramach zatrudnienia, stosunku zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze, dotyczącą chronionych prawem interesów podmiotów dokonujących czynności związanych z obrotem instrumentami finansowymi, lub innych czynności w ramach regulowanej ustawą działalności objętej nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego lub zagranicznego organu nadzoru, jak również dotyczącą czynności podejmowanych w ramach wykonywania tego nadzoru, w szczególności informację zawierającą:


  1. dane osobowe strony umowy lub innej czynności prawnej;
  2. treść umowy lub przedmiot czynności prawnej;
  3. dane o sytuacji majątkowej strony umowy, w tym oznaczenie rachunku papierów wartościowych, innego rachunku, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi, lub rachunku pieniężnego służącego do obsługi tych rachunków, liczbę i oznaczenie instrumentów finansowych, oraz wartość środków zgromadzonych na tych rachunkach.


Na gruncie przepisów podatkowych, zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).


Przy czym na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 i pkt 6 lit. a) ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:


  • dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni (pkt 4),
  • należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych (pkt 6 lit. a).


Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji. Dochód uzyskany z tej sprzedaży podlega opodatkowaniu 19 % zryczałtowanym podatkiem dochodowym, o którym mowa w art. 30a ust 1 pkt 4 ustawy. Dotyczy to przypadków, gdy podatnik odpowiada na wezwanie spółki i zbywa akcje bezpośrednio spółce.

Stosownie zaś do zapisu art. 41 ust. 4 ww. ustawy, płatnicy, o których mowa w ust. 1 (t. j. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej), są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 5.

Brzmienie przytoczonego przepisu wskazuje, że osobą prawną, z rachunku której dokonuje się wypłat należności za akcje nabyte w celu ich umorzenia jest w każdym przypadku spółka, której akcje są skupowane. Potwierdza to użyty przez ustawodawcę zwrot „dokonywać wypłaty”, który w opinii Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy stanowi, że ustawodawca miał na myśli podmiot, który realizuje ciążące na nim zobowiązanie z tytułu zakupu akcji własnych w celu ich umorzenia, nie zaś podmiot pośredniczący, fizycznie tylko przekazujący należności zbywcy akcji, czyli w rozpatrywanej sprawie podmiot maklerski dokonujący wypłaty na rachunek Spółki (to nie on wykupuje akcje własne w celu ich umorzenia).

Z kolei na podstawie art. 42 ust. 1 ustawy płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) – na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby.

Zgodnie z art. 42 ust. 1a ustawy w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w art. 41, są obowiązani przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, roczne deklaracje, według ustalonego wzoru.

Natomiast w przypadku gdy akcje sprzedawane są na giełdzie nie można zidentyfikować bezpośrednio stron transakcji. Tym samym nie można stwierdzić, że akcje zbywane przez konkretnego podatnika nabyła spółka w celu ich umorzenia. Zatem uzyskany w ten sposób przychód należy traktować jako przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, który podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19 % uzyskanego dochodu. Przy czym na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 cytowanej ustawy, dochodem z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica pomiędzy przychodami z tego zbycia a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 – osiągnięta w roku podatkowym.

W przypadku zatem gdy akcje sprzedawane są na giełdzie na spółce nabywającej akcje w celu ich umorzenia nie ciążą obowiązki płatnika, o których mowa w art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku biuro maklerskie, za pośrednictwem którego odbywa się obrót papierami wartościowymi na giełdzie, zobowiązane jest na podstawie art. 39 ust. 3 ww. ustawy do sporządzenia imiennej informacji o wysokości uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym dochodu (PIT-8C). Albowiem zgodnie z dyspozycją ust. 3 art. 39 cytowanej ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru.


Mając na uwadze powyższe przyjąć należy, że opodatkowanie ww. rodzaju przychodu zależy od sposobu dokonania zbycia akcji. Stąd należy rozróżnić dwa przypadki:


  1. akcje są zbywane przez podatnika w odpowiedzi na wezwanie spółki w celu umorzenia, gdzie podatnik deklaruje chęć zbycia spółce konkretnych papierów,
  2. odpłatne zbycie akcji następuje na giełdzie papierów wartościowych.


W sytuacji zatem gdy akcje sprzedawane były na Giełdzie Papierów Wartościowych uzyskany przez sprzedającego przychód powinien zostać zakwalifikowany jako przychód osiągnięty z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji powyższego w przypadku przeprowadzenia na Giełdzie Papierów Wartościowych operacji wykupu akcji własnych celem umorzenia na Spółce nie ciążą obowiązki płatnika wynikające z art. 41 ust. 4 ww. ustawy.

Mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w sentencji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).


Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.



doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj