Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-1020/12-2/SJ
z 27 grudnia 2012 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 27 września 2012 r. (data wpływu do Izby Skarbowej w Poznaniu 2 października 2012 r., do Biura KIP w Lesznie 4 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego od dłużnika zasądzonego przez sąd zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 października 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego od dłużnika zasądzonego przez sąd zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej Spółka) jest płatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka prowadzi działalność gospodarczą między innymi w zakresie windykacji należności. Spółka nabywa od wierzycieli pierwotnych wierzytelności od dłużników celem ich realizacji. Zgodnie z zawieranymi z klientami umowami w razie konieczności wszczęcia postępowania sądowego to Spółka ponosi koszty zastępstwa procesowego w postaci wynagrodzenia reprezentującego go profesjonalnego pełnomocnika. Wnioskodawca korzysta stale z usług radcy prawnego, który reprezentuję Spółkę w trakcie postępowania sądowego za co każdorazowo pobiera stosowne wynagrodzenie – wystawia odpowiednią fakturę VAT. Natomiast w wydawanych na skutek wniesionych pozwów orzeczeniach (nakazach zapłaty, wyrokach) sądy orzekają o zwrocie kosztów zastępstwa procesowego oraz o ich wysokości obciążając nimi pozwanego, który przegrał sprawę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymany przez Spółkę od dłużnika, a zasądzony przez sąd od dłużnika zwrot kosztów zastępstwa procesowego, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej VAT)?

Zdaniem Wnioskodawcy, zwrot kosztów zastępstwa prawnego zasądzony przez sąd nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi (w szczególności art. 5 i 8 ustawy o VAT) oraz przepisami wspólnotowymi (w szczególności Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 26 listopada 2006 r.), opodatkowaniu podatkiem VAT podlega: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Przy odpowiedzi na zadane pytanie pozostaje jedynie wątpliwość, czy w przypadku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego można mówić o świadczeniu usług (pozostałe przedmioty opodatkowania nie budzą bowiem wątpliwości). Zgodnie z art. 8 ustawy o VAT wskazano, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy, w tym również; przeniesienie praw do wartości materialnych i prawnych bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie z nakazem władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Sposób rozumienia przymiotu odpłatności świadczonych usług przybliża natomiast bogate orzecznictwo ETS w tym zakresie. W szczególności Trybunał uznał, że musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a otrzymywaną zapłatą co oznacza, że dana czynność będzie opodatkowana, jeżeli świadczenia wynikające z relacji wiążących obie strony są wzajemne i ekwiwalentne (orzeczenie w sprawie C-16/93 R.J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting, orzeczenie w sprawie 102/86 Apple&Pear).

Z analizy powyższego wynika, że zwrot kosztów zastępstwa prawnego nie stanowi odpłatnego świadczenia usług, które byłoby opodatkowane podatkiem VAT. Pomiędzy Spółką oraz podmiotem zobowiązanym do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (dłużnikiem) nie łączy żaden stosunek prawny, który można uznać za odpłatne świadczenie usług. Spółka nie wykonała na rzecz dłużnika żadnych czynności określonych w art. 5 ustawy o podatku VAT. Obowiązek zwrotu tychże kosztów wynika jedynie z orzeczenia sądu wydanego stosownie do brzmienia art. 98 kodeksu postępowania cywilnego. Ponieważ zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie będące dostawą towarów lub świadczeniem usług, zdaniem Wnioskodawcy, otrzymanie ich zwrotu na mocy prawomocnego orzeczenia sądu nie powoduje powstania obowiązku podatkowego a tym samym nie wymaga wystawienia faktury VAT. Przychód ten nie podlega ustawie o VAT. Podobne stanowisko przyjął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 12 marca 2010 r., sygn. IPPP1-443-12/10-4/MP, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 10 września 2009 r., sygn. ITPP2/443-535/09/AK, Urząd Skarbowy Kraków-Stare Miasto w interpretacji z dnia 25 marca 2005 r., sygn. PP1/443-2-50/05/143877/124/CzW.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
  2. eksport towarów;
  3. import towarów;
  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy dla uznania, iż świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Należy stwierdzić, iż czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

A zatem, pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.


Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą między innymi w zakresie windykacji należności. Spółka nabywa od wierzycieli pierwotnych wierzytelności od dłużników celem ich realizacji – zgodnie z zawieranymi z klientami umowami w razie konieczności wszczęcia postępowania sądowego to Zainteresowany ponosi koszty zastępstwa procesowego w postaci wynagrodzenia reprezentującego go profesjonalnego pełnomocnika. Wnioskodawca korzysta stale z usług radcy prawnego, który reprezentuje go w trakcie postępowania sądowego, za co każdorazowo pobiera stosowne wynagrodzenie – wystawia odpowiednią fakturę VAT. W wydawanych na skutek wniesionych pozwów orzeczeniach (nakazach zapłaty, wyrokach) sądy orzekają o zwrocie kosztów zastępstwa procesowego oraz o ich wysokości obciążając nimi pozwanego, który przegrał sprawę.

Stosownie do brzmienia art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Zgodnie z art. 98 § 2 ww. ustawy, do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 cyt. ustawy).

W myśl art. 98 § 4 powołanej ustawy, wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego na tle przedstawionych uregulowań prawnych prowadzi do wniosku, iż Spółka nie świadczy żadnej usługi na rzecz dłużnika, związanej z zasądzonym zwrotem kosztów postępowania sądowego, gdyż w tym zakresie pomiędzy Zainteresowanym i dłużnikiem nie istnieje żaden (nawet dorozumiany) stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane byłyby świadczenia wzajemne. Spółka bowiem w sądzie reprezentuje własne interesy i nie wykonuje na rzecz jej dłużnika żadnych czynności określonych w art. 5 ust. 1 ustawy.

A zatem kwota zwrotu kosztów postępowania sądowego, zasądzona wyrokiem sądu, nie jest w żaden sposób związana z uzyskaniem świadczenia wzajemnego.

Tym samym należy uznać, iż w tym konkretnym przypadku, Spółka otrzymując od dłużnika – wynikającą z orzeczenia sądu – kwotę zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, nie świadczy na rzecz dłużnika usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a zatem czynność ta nie podlega opodatkowaniu.

Reasumując, otrzymany przez Spółkę od dłużnika, a zasądzony przez sąd od dłużnika zwrot kosztów zastępstwa procesowego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W niniejszej interpretacji rozpatrzono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Pozostałe kwestie dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych zostaną rozpatrzone odrębnym rozstrzygnięciem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj