INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) po ponownym rozpatrzeniu, w związku z wyrokiem Naczelnego Sąd Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2011 r. Sygn. akt II FSK 74/10 oraz wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 01 lipca 2009 r. Sygn. akt I SA/Gl 164/09, wniosku z dnia 30 lipca 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 04 sierpnia 2008 r.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób prawnych w związku z wykupem notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych akcji własnych celem umorzenia - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 04 sierpnia 2008 r. wpłynął do tut. BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób prawnych w związku z wykupem notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych akcji własnych celem umorzenia.

W dniu 20 października 2008 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów wydał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego Znak IBPB3/423-648/08/AM, w której uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Pismem z dnia 04 listopada 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 13 listopada 2008 r.), wniesiono wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Pismem z dnia 08 grudnia 2008 r. Znak IBPBI/2/423W-103/08/AK Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów udzielił odpowiedzi na ww. wezwanie. Pismem z dnia 02 stycznia 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 09 stycznia 2009 r.) wniesiono skargę na ww. interpretację indywidualną. Pismem z dnia 05 lutego 2009 r. Znak IBPBI/2/4240-3/09/AM Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów udzielił odpowiedzi na skargę przesyłając ją, wraz z aktami sprawy, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. W wyniku rozpatrzenia skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 01 lipca 2009 r. Sygn. akt I SA/Gl 164/09 uchylił zaskarżoną interpretację. Od ww. wyroku Spółka wniosła skargę kasacyjną. W wyniku rozpatrzenia skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 maja 2011 r. Sygn. akt II FSK 74/10 oddalił skargę kasacyjną Spółki od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 01 lipca 2009 r. Sygn. akt I SA/Gl 164/09. Prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 01 lipca 2009 r. Sygn. akt I SA/Gl 164/09 wpłynął do tut. BKIP w dniu 13 lipca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki, z dnia 07 stycznia 2008 r. podjęło Uchwałę nr 4 w sprawie nabycia akcji własnych w celu ich umorzenia. Uchwałę podjęto na mocy art. 359 § 1 i 362 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. (Dz. U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), zwana dalej „KSH", oraz § 8a Statutu.

Zgodnie ze wskazaną powyżej Uchwałą nr 4:

• Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy upoważniło Zarząd do nabywania przez Spółkę akcji.
• w wyniku skupu ma zostać nabytych do 2.500.000 akcji,
• akcje zostaną nabyte za łączną kwotę nie wyższą niż 20.000.000 zł,
• Zarząd uzyskał upoważnienie do nabywania akcji na okres do 31 grudnia 2008 r.,
• Zarząd upoważniony został do wykorzystania środków z kapitału zapasowego do przeprowadzenia skupu akcji własnych do kwoty nie wyższej niż 2.500.000 zł,
• Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy upoważniło Zarząd do zawarcia z biurem maklerskim umowy w sprawie skupu akcji w drodze transakcji giełdowych.
  
  

Wykonując Uchwałę nr 4 Zarząd Spółki podjął uchwałę o przyjęciu „Programu nabywania akcji własnych Spółki z celu umorzenia". W przedmiotowej uchwale (Programie) wskazano między innymi, iż:

• Programem objęte są akcje notowane na GPW w Warszawie,
• W związku z niską płynnością akcji na właściwym rynku Spółka podczas jego realizacji będzie przekraczać próg 25% nabywanych akcji własnych, nie więcej jednak niż 50%,
• cena za akcje wynosić ma nie więcej 8 zł.
• nabywanie akcji odbędzie się za pośrednictwem wybranego przez Zarząd biura maklerskiego,
• po upływie terminu zakończenia skupu Zarząd zwoła niezwłocznie, nie później niż 14 dni od tego terminu, Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki celem podjęcia uchwał o umorzeniu akcji oraz obniżeniu kapitału zakładowego. W dniu 23 stycznia 2008 r. Spółka zawarła z S.A., zwanym dalej „Dl", Umowę świadczenia usług brokerskich i prowadzenia rachunku inwestycyjnego w obrocie zorganizowanym. Zgodnie z zapisami przedmiotowej umowy:
• Dl zobowiązuje się do zawierania umów zlecenia nabycia lub zbycia oznaczonych papierów wartościowych i prowadzenia rachunku inwestycyjnego oraz świadczenia innych usług brokerskich.
• Dl na podstawie zleceń Spółki wystawia i przekazuje do realizacji zlecenia brokerskie nabycia lub zbycia oznaczonych papierów wartościowych w imieniu własnym, lecz na rachunek Spółki.
• Na podstawie umowy Spółka w ramach określonych stosowną Uchwała Walnego Zgromadzenia może składać zlecenia skupowania akcji w celu umorzenia.
• Dl w odniesieniu do składanych zleceń nabywania akcji w celu umorzenia jest zobowiązany do przekazania Spółce zbiorczej, dziennej informacji o realizacji zleceń. Informacja ta zawierała będzie: ilość i średnią cenę nabytych instrumentów, wartość prowizji maklerskiej, datę zawarcia i rozliczenia transakcji w KDPW oraz aktualny stan konta Spółki.

W dniu 02 lipca 2008 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki podjęło Uchwałę nr 26, na mocy której dokonano zmian w Uchwale nr 4 z 07 stycznia 2008 r. w następującym zakresie:

• nabyciu podlegać ma do 410.000 akcji,
• kwota wydatkowana na nabycie wyniesie do 2.050.000 zł, przy wynagrodzeniu za akcję do 5,50 zł,
• upoważnienie do skupu akcji dane Zarządowi wygaśnie 31 lipca 2008 r.
  
  

W wykonaniu powyżej Uchwały Zarząd Spółki dokonał odpowiednich zmian w treści „Programu nabywania akcji własnych Spółki z celu umorzenia". W związku z powyższym stanem faktycznym sprawy oraz mając na uwadze charakter prawny transakcji w Spółce powstały wątpliwości dotyczące rozliczenia transakcji oraz funkcji Spółki w tym zakresie.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

1. Czy w związku ze wskazanym stanem faktycznym Spółka realizując program nabywania w obrocie zorganizowanym (w obrocie sesyjnym na GPW w Warszawie - na sesji giełdowej) akcji własnych - za pośrednictwem firmy inwestycyjnej Dl działającej we własnym imieniu, ale na rachunek emitenta czyli Spółki - celem ich umorzenia pełnić winien funkcję płatnika...
2. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 1: w jaki sposób Spółka winna dokonać obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu, jak też sporządzenia stosownych informacji podatkowych, mając na uwadze fakt, iż akcjonariuszami (podatnikami) mogą być osoby prawne, fundusze inwestycyjne i emerytalne oraz nierezydenci, jak też mając na uwadze anonimowość transakcji w obrocie zorganizowanym (w obrocie sesyjnym na GPW w Warszawie - na sesji giełdowej)...
   
   

Ad. 1

Zdaniem Spółki mając na uwadze specyfikę transakcji i warunki jej przeprowadzenia Spółka nie będzie pełnić funkcji płatnika, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. z 2005 r. Dz. U. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zwana dalej „Ordynacja", w związku z art. 26 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity z 2000 r. Dz. U. nr 54, poz. 654 z późn. zm, zwana dalej updop).

Przeprowadzając transakcję związaną z nabywaniem własnych akcji w celu ich umorzenia na rynku giełdowym za pośrednictwem firmy inwestycyjnej Dl, działającej w imieniu własnym, lecz na rachunek Wnioskodawcy, Spółka nie może wypełnić funkcji płatnika z następujących poniżej wskazanych przyczyn natury prawnej oraz obiektywnej i technicznej.

Obrót giełdowy (transakcje sesyjne), w którym dokonywano nabycia akcji własnych celem umorzenia stanowi specyficzny system rozliczeń zdefiniowany w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Stronami transakcji mogą być co do zasady firmy inwestycyjne oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, jak też uczestnicy Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.

W przypadku Spółki, jak też w toku zwykłych transakcji na rynku giełdowym (sesji giełdowych), inwestor, który chce dokonać transakcji, tj. sprzedać lub nabyć papiery wartościowe na sesji GPW w Warszawie, musi złożyć zlecenie kupna lub sprzedaży w domu maklerskim. Na podstawie zleceń inwestorów tworzone są zbiorcze zlecenia maklerskie, które w odpowiednim momencie trafiają do arkusza zleceń. Generalnie inwestor, tj. zarówno nabywca akcji jak i ich sprzedawca, działa cały czas anonimowo za pośrednictwem domu maklerskiego / dwóch niezależnych domów maklerskich; w związku z tym faktem strony transakcji nie są w żaden sposób identyfikowane.

Składając zlecenie kupna Spółka i dom maklerski Dl mają świadomość, iż nabycie to jest dokonywane celem umorzenia, jednakże składający z drugiej strony zlecenie (sprzedający) nie ma i nie może mieć z przyczyn technicznych tej świadomości, a dom maklerski pośredniczący w tej transakcji nie jest także w stanie wyodrębnić w składanym zbiorczym zleceniu sprzedaży papierów, czy zbycie dokonywane jest przez inwestora (akcjonariusza):

• jedynie w celu umożliwienia Spółce nabycia akcji własnych celem ich umorzenia i ich jednoczesnego spieniężenia;
• jedynie celem ich spieniężenia;
• zarówno w części w celu umożliwienia Spółce nabycia akcji własnych celem ich umorzenia i ich jednoczesnego spieniężenia, jak też w części jedynie w celu ich spieniężenia.
  
  

Poza świadomością sprzedającego akcje pozostaje bowiem ze względu na anonimowość obrotu giełdowego tryb (cel) ich zbycia. Brak możliwości identyfikowania sprzedającego i kupującego, który wynika ze specyfiki obrotu giełdowego nie może bowiem wpływać na zasady opodatkowania. Należy podnieść, iż przepisy podatkowe co do zasady regulują materialno-techniczne elementy poboru podatku przez płatnika poprzez odniesienie ich do konkretnych sytuacji, w których modelowo znajduje się podatnik i płatnik. Żaden przepis prawa podatkowego nie zabrania przeprowadzania transakcji dopuszczonej przez inne przepisy prawa, gdy materialno-techniczne elementy poboru podatku przez płatnika nie odpowiadają legalnie przeprowadzanej transakcji. Przeprowadzając transakcję nabywania akcji w celu umorzenia w opisany w stanie faktycznym sposób Spółka nie narusza w żaden sposób bezwzględnie obowiązujących przepisów tak prawa podatkowego, jak i prawa handlowego oraz prawa rynku kapitałowego. W tym zakresie istotnym jest, iż prawidłowe stosowanie prawa podatkowego wymaga uwzględnienia reguł wynikających z szeroko pojętego prawa cywilnego (w tym handlowego i rynku kapitałowego). Ustawa podatkowa nie z każdym elementem stanu faktycznego (czynnością prawa cywilnego) musi wiązać konkretne skutki podatkowe - np. w zakresie pełnienia funkcji płatnika, gdyż to zgodna z prawem treść czynności prawnej (stan faktyczny) ma decydujący wpływ na powstanie lub nie powstawanie obowiązków wynikających z prawa podatkowego. W sytuacji określonej w stanie faktycznym charakter czynności prawnej skutkuje brakiem obowiązków Spółki w zakresie pełnienia funkcji płatnika podatku.

Specyfika sesyjnego obrotu giełdowego oznacza pełny brak świadomości Spółki co do osoby sprzedającego akcje Spółki jak też celu sprzedaży oraz sprzedających akcje Spółki co do podmiotu nabywającego. Dodatkowo, biuro maklerskie i KDPW - a nie Spółka (nabywca akcji) - dokonują rozliczenia transakcji. Powyższe oznacza, iż z przyczyn stricte technicznych Spółka nie jest w stanie wypełnić potencjalnej funkcji płatnika w rozumieniu art. 8 Ordynacji podatkowej. Dl zgodnie z zawartą umową z przyczyn technicznych informuje Spółkę jedynie o: ilości i średniej cenie nabytych akcji, wartości prowizji maklerskiej, dacie zawarcia i rozliczenia transakcji w KDPW oraz aktualnym stanie konta Spółki. Dodatkowo, brak świadomości sprzedającego w zakresie trybu / celu nabycia akcji powoduje, iż rozlicza on tę transakcję na zasadach ogólnych, tak więc Skarb Państwa nie ma w tym zakresie żadnego uszczuplenia - podatek tak dla osób prawnych, jak i fizycznych wynosi bowiem 19% przy sprzedaży i umorzeniu. Obowiązek podatkowy spoczywa na zbywcy. Generalnie bowiem z literalnego brzmienia przepisów (art. 10 ust. 1 pkt 2 updop) wynika, że dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest: dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji. Istotny dla ustawodawcy jest więc cel odpłatnego zbycia. W przypadku dokonywania transakcji na GPW w Warszawie sprzedający nie ma i nie może mieć świadomości określonego w art. 10 ust. 1 pkt 2 updop, celu zbycia, tak więc nie można w jego przypadku mówić o uzyskaniu dochodu z udziału w zyskach osób prawnych. Na Spółce nie spoczywa więc w tym zakresie obowiązek płatnika, jako że oceniając transakcję ze strony sprzedającego nie można mówić o dochodzie z udziału w zyskach osób prawnych.

Spółka nie może wszystkich nabyć akcji własnych potraktować w ten sam sposób: tj. pobrać i odprowadzić podatek do właściwego urzędu skarbowego, wypłacając niższą kwotę sprzedającym o 19% kwoty należnej, albowiem byłoby to sprzeczne z zasadami obrotu giełdowego. Dodatkowo należy zważyć, iż jako sprzedawca może występować tak fundusz inwestycyjny lub emerytalny zwolnione z przedmiotowego podatku, jak też nierezydenci osoby prawne lub polskie spółki zwolnione z podatku na podstawie art. 22 updop. Z proceduralnego punktu widzenia może istnieć w określonych warunkach trudność w odzyskaniu niesłusznie pobranego przez płatnika i odprowadzonego do urzędu skarbowego podatku dochodowego.

Istotnym dla analizowanej sprawy jest ponadto zwrócenie uwagi, iż do opodatkowania zbycia akcji celem ich umorzenia - stosując literalną wykładnię przepisów prawa - mogą mieć zastosowanie jednocześnie dwa przepisy przewidujące odrębną procedurę opodatkowania i określające inną rolę Spółki jako płatnika:

• art. 30a ust. 1 pkt 4 updof (z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych). W tym przypadku Spółka byłaby zobowiązana do pobrania podatku w wysokości 19% od uzyskanych przez akcjonariusza dochodów i odprowadzenia go do właściwego dla swej siedziby urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia następnego miesiąca, o ile pobranie podatku byłoby technicznie możliwe;
• art. 30b ust. 1 updof (zbycie przez osobę fizyczną akcji, co nie wyklucza zbycia akcji celem ich umorzenia). W tym przypadku obowiązek rozliczenia podatkowego spoczywa na akcjonariuszu, a Spółka nie występuje w roli płatnika.
  
  

Należy wyraźnie zaznaczyć, iż ten niefortunny zbieg dwóch przepisów mogących mieć jednocześnie zastosowanie w analizowanym przedmiocie opodatkowania jest wynikiem nowelizacji updof, obowiązującej od 2005 r., a updof nie podlegała od tego czasu w tym zakresie doprecyzowaniu. W konkretnej sprawie nie można więc wykluczyć, iż rozstrzygnięcie winno mieć miejsce na korzyść stosowania przepisu art. 30b ust. 1 updof, co - uwzględniając skup akcji w drodze transakcji giełdowych na otwartym rynku, byłoby uzasadnione. Być może więc legislator zastosował w tym zakresie specjalny zabieg pozostawiając wybór płatnikom...

Z powyższych względów, mając na uwadze brak tak technicznej jak i prawnej możliwości konkretyzacji podatnika (sprzedającego) Spółka nie może spełnić funkcji płatnika podatku zgodnie z art. 8 Ordynacji podatkowej w związku z art. 26 ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych. Istotnym jest także wskazanie, że w tym duchu wypowiedział się także Podlaski Urząd Skarbowy w interpretacji z dnia 27 maja 2004 r. sygnatura P-I/423/40/MW/04.

Ad. 2

Mając na uwadze stanowisko własne zajęte przez Wnioskodawcę w związku z pytaniem nr 1, tj. fakt, iż ze względów technicznych Spółka nie może pełnić funkcji płatnika; na Spółce nie będzie ciążył obowiązek poboru podatku w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Stanowisko to wynika z braku tak technicznej jak i prawnej możliwości konkretyzacji podatnika (sprzedającego) w toku dokonywanej na rynku giełdowym (w trakcie sesji giełdowej) transakcji nabycia własnych akcji celem umorzenia za pośrednictwem domu maklerskiego.

W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 20 października 2008 r. Znak IBPB3/423-648/08/AM Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Wnioskodawca zaskarżył, po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, ww. interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. W wyniku rozpatrzenia skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 01 lipca 2009 r. Sygn. akt I SA/Gl 164/09 uchylił zaskarżoną interpretację. Od ww. wyroku Spółka wniosła skargę kasacyjną. W wyniku rozpatrzenia skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 maja 2011 r. Sygn. akt II FSK 74/10 oddalił skargę kasacyjną Spółki od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 01 lipca 2009 r. Sygn. akt I SA/Gl 164/09.

Mając na uwadze powyższe orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie jak również treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), który stanowi, iż ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, rozpatrując ponownie wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 10 czerwca 2009 r. stwierdza, co następuje:

Z zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż Spółka jako emitent – na skutek uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy – nabyła własne akcje (celem umorzenia) notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, przy czym wykup akcji dokonywany był za pośrednictwem domu maklerskiego.

Pomimo generalnego zakazu nabywania własnych akcji przez spółkę akcyjną, przepis art. 362 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, ze zm.) zezwala spółce na nabycie takich akcji w celu ich umorzenia. W myśl art. 359 § 1 Kodeksu akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Natomiast przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut. Ponadto, zgodnie z art. 359 § 3 w związku z art. 5 Kodeksu, uchwała walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki o skupie akcji w celu ich umorzenia podlega ogłoszeniu.

W przypadku zaś spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych regulacje zawarte w art. 56 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. Nr 184, poz. 1539, ze zm.) nakazują publikację programu skupu (nabycia) akcji własnych w celu ich umorzenia jeszcze przed rozpoczęciem skupu.

Z treści przytoczonych przepisów wynika, że w sytuacji, gdy Spółka nabywa akcje od akcjonariusza w celu ich dobrowolnego umorzenia należy przyjąć, że umorzenie to następuje za zgodą sprzedającego, a zatem akcjonariusz powinien mieć świadomość, w jakim celu Spółka dokonuje ich nabycia.

Z kolei w myśl art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, ze zm.), obrót papierami wartościowymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na rynku regulowanym (m.in. rynku giełdowym) wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej (w rozumieniu art. 3 pkt 33 jest nią również dom maklerski). Stosownie do treści art. 69 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 1 tej ustawy, działalność maklerska, z zastrzeżeniem art. 70 i 71, obejmuje wykonywanie czynności polegających m.in. na: przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych, wykonywaniu zleceń, o których mowa w pkt 1, na rachunek dającego zlecenie oraz prowadzeniu rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi, z wyłączeniem rachunków prowadzonych przez bank powierniczy.

Zgodnie z art. 73 ust. 1 ww. ustawy, firma inwestycyjna wykonuje zlecenia nabycia lub zbycia papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego na podstawie umowy o świadczenie usług brokerskich, przy czym przyjmowanie i wykonywanie, na warunkach określonych w tej umowie, zleceń nabycia lub zbycia dokonuje ona we własnym imieniu na rachunek dającego zlecenie papierów wartościowych (ust. 2 pkt 1). Natomiast stronami transakcji giełdowych są wyłącznie firmy inwestycyjne oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych w przypadku wykorzystania zarządzanego przez niego systemu gwarantującego prawidłowe wykonanie zobowiązań wynikających z transakcji (art. 31 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 3 ustawy). Do zadań wspomnianego Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych należy zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi prowadzenie depozytu papierów wartościowych, prowadzenie rozliczeń i rozrachunku transakcji w papierach wartościowych, prowadzenie systemu zabezpieczania płynności rozliczeń oraz wykonywanie czynności w zakresie prowadzenia systemu rejestracji, rozliczeń i rozrachunku instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi.

Tak więc obrót akcjami na rynku regulowanym cechuje zasada przymusu rynku regulowanego przy obrocie wtórnym akcjami dopuszczonymi do publicznego obrotu oraz zasada obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego. Powyższe zasady skutkują anonimowością stron transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz brakiem bezpośredniego rozliczenia przedmiotowych transakcji pomiędzy stronami tych transakcji.

Podkreślenia wymaga, iż podatnikiem jest podmiot zbywający papiery wartościowe, a zatem wszelkie następstwa podatkowe należy wywodzić z jego działania. Z istoty działania giełdy papierów wartościowych, zbycie papierów wartościowych następuje w odpowiedzi na zlecenie sprzedaży. Zlecenie takie jest zatem składane wyraźnie w celu dokonania odpłatnego zbycia papierów wartościowych (ze wskazaniem ceny i przedziału czasowego jego obowiązywania). Nie można sprzedającego narażać na ryzyko innego od zamierzonego efektu realizacji jego zlecenia, jakim jest uzyskanie dochodu z odpłatnego zbycia waloru będącego w posiadaniu podatnika. Sytuacja taka ma bez wątpienia miejsce, gdy zlecający składa zlecenie sprzedaży, z której oczekuje przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, a z przyczyn od niego niezależnych zawiera umowę sprzedaży o cechach skutkujących powstaniem przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych wraz z konsekwencjami podatkowymi takiej kwalifikacji przychodów. Trzeba zauważyć, iż składający zlecenie sprzedaży na giełdzie papierów wartościowych nie ma możliwości dokonania zastrzeżeń co do zakresu podmiotów z którymi będzie zawarta transakcja, a więc nie ma możliwości wyrażenia swojej woli, dotyczącej ograniczeń w zbyciu akcji spółce, która nabywa je w celu ich umorzenia.

Na gruncie przepisów podatkowych, zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm., dalej: updop), dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji).

Natomiast przepis art. 22 ust. 1 updop, stanowi, iż podatek dochodowy od dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu.

Stosownie do art. 26 ust. 1 updop, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Brzmienie przytoczonego art. 26 ust. 1 updop, wskazuje, iż osobą prawną, z rachunku której dokonuje się wypłat należności za akcje nabyte w celu ich umorzenia jest w każdym przypadku spółka, której akcje są skupowane. Potwierdza to użyty przez ustawodawcę zwrot „dokonywać wypłaty”, który wskazuje, że ustawodawca miał na myśli podmiot, który realizuje ciążące na nim zobowiązanie z tytułu zakupu akcji własnych w celu ich umorzenia, nie zaś np. podmiot pośredniczący, fizycznie tylko przekazujący należność zbywcy akcji.

Mając na uwadze powyższe regulacje przyjąć należy, iż opodatkowanie ww. rodzaju przychodu zależy od sposobu dokonania zbycia akcji. Stąd też rozróżnić trzeba dwa przypadki:

• odpłatne zbycie akcji przez podatnika następuje na giełdzie papierów wartościowych,
• akcje są zbywane przez podatnika w odpowiedzi na wezwanie Spółki w celu umorzenia, gdzie podatnik deklaruje chęć zbycia Spółce konkretnych papierów.
  
  

W przypadku uzyskania przychodu w związku z wykupem akcji przez Spółkę w celu ich umorzenia (wezwanie Spółki), dochód uzyskany przez podatnika z takiej transakcji należy zakwalifikować jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych, który podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 22 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 updop (w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku).

W sytuacji natomiast sprzedaży przez podatnika akcji na giełdzie, uzyskany przez sprzedającego przychód powinien zostać uwzględniony w łącznej sumie przychodów osiągniętych przez ten podmiot. Skutkiem tego nie będziemy mieli do czynienia z płatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

W konsekwencji powyższego, w sytuacji przeprowadzenia na Giełdzie Papierów Wartościowych operacji wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, na Spółce nie ciążą obowiązki płatnika z tego tytułu.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem, udzielenie odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku Nr 2 stało się bezprzedmiotowe.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w sytuacji nabycia akcji własnych na giełdzie (w celu umorzenia), na Spółce nie ciążą obowiązki płatnika, należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.