INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 17 czerwca 2011 r. (data wpływu 20 czerwca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 września 2011 r. (data wpływu 20 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT usługi z tytułu zastępstwa procesowego na rzecz współmałżonka – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 czerwca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT usługi z tytułu zastępstwa procesowego na rzecz współmałżonka. Przedmiotowy wniosek Wnioskodawczyni uzupełniła pismem z dnia 19 września 2011 r. o sformułowanie pytania przyporządkowanego do przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego oraz własne stanowisko w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego odnośnie treści tego zapytania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni będąc radcą prawnym prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą „A”, wpisaną do Ewidencji Działalności Gospodarczej prowadzonej przez Urząd Miasta. Jedynym przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej jest działalność prawnicza (69.10.Z).

W marcu 2010 r. wspólnie z mężem, działając jako małżonkowie w których małżeństwie obowiązuje ustrój ustawowej wspólności majątkowej, zawarli umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości oraz o roboty budowlane. W związku z zawartą umową został wpłacony zadatek. Druga strona umowy nie wywiązywała się z zobowiązań wynikających z powyższej umowy, dlatego w lipcu 2010 r. małżonkowie odstąpili od umowy wzywając jednocześnie o zapłatę wpłaconego zadatku w podwójnej wysokości oraz kary umownej wynikającej z umowy. Ponieważ druga strona umowy nie dokonała zapłaty zgodnie z wezwaniem, konieczne było wstąpienie na drogę sądową w celu dochodzenia usprawiedliwionych roszczeń małżonków. W związku z powyższym G. udzielił Wnioskodawczyni - jako radcy prawnemu - pełnomocnictwa procesowego w związku z dochodzeniem powyższych roszczeń. Ze względu na skomplikowaną sytuację prawną dłużnika, przekształcenia podmiotowe dotyczące posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy składników majątkowych, stanowiących zabezpieczenie roszczeń, konieczne było ustalenie możliwości dochodzenia roszczeń i ich zabezpieczenia, wszczęcie postępowania zabezpieczającego, postępowań związanych z wpisem roszczeń małżonków do ksiąg wieczystych pozwanego, wreszcie wniesienie pozwu o zapłatę. W sprawach powyższych Wnioskodawczyni występowała w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik procesowy swojego małżonka. Pisma procesowe, zgodnie z praktyką zawierały wnioski o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z normami przepisanymi. Tym samym - jako radca prawny - Zainteresowana świadczyła usługi prawnicze swojemu mężowi. W wyniku podjętych działań dłużnik zdecydował się zawrzeć z powodami ugodę pozasądową, w wyniku której wpłacił małżonkom określoną sumę pieniężną. Po zakończeniu dochodzenia roszczeń określonych w pełnomocnictwie procesowym (po zapłaceniu przez dłużnika kwoty określonej ugodą), Wnioskodawczyni wystawiła mężowi fakturę na usługi prawnicze, i otrzymała kwotę wynikającą z faktury przelewem, na rachunek bankowy związany z prowadzoną przez siebie działalnością. Otrzymane wynagrodzenie zaksięgowane zostało jako przychód z działalności gospodarczej i opodatkowane podatkiem dochodowym oraz podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (sformułowane w piśmie z dnia 19 września 2011 r.).

Czy w przedstawionym stanie faktycznym podatnik - radca prawny prowadzący działalność gospodarczą w formie kancelarii radcy prawnego - ma prawo wystawić fakturę z tytułu świadczonego zastępstwa procesowego swojemu mężowi...

Zdaniem Wnioskodawczyni (ostatecznie wyrażonym w uzupełnieniu z dnia 19 września 2011 r.), zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Ustawa nie wprowadza wyjątków w zakresie świadczenia usług między małżonkami. Ponieważ Wnioskodawczyni jest radcą prawnym, profesjonalnym pełnomocnikiem procesowym, wobec tego świadczenie przez nią usług zastępstwa procesowego na rzecz męża, jest jej zdaniem taką samą usługą, jak gdyby świadczyła ją na rzecz innych podmiotów. Nie ma tu znaczenia to, że dochodzone roszczenie było wierzytelnością przysługującą jej i jej mężowi solidarnie w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej, a wypłata wynagrodzenia nastąpiła z ich wspólnego rachunku bankowego na rachunek bankowy związany z prowadzoną przez Zainteresowaną działalnością. Sprawa była skomplikowana, zarówno ze względu na wysokość dochodzonych roszczeń, jak i na dokonywane przez dłużnika przekształcenia, które znacznie utrudniały ustalenie podmiotu odpowiedzialnego oraz majątku, z którego można by wyegzekwować dochodzone roszczenia. Gdyby sprawa zakończyła się wyrokiem sądowym, doszłoby do zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Wnioskodawczyni (przy założeniu korzystnego dla małżonków rozstrzygnięcia sądu). Przez ponad pół roku sprawa pochłaniała większość zasobów niewielkiej, prowadzonej przez Wnioskodawczynię kancelarii i w związku z tym Zainteresowana uważa, że uzyskanie przychodu za wykonaną przez nią pracę powinno mieć odzwierciedlenie w księgach rachunkowych prowadzonej przez nią działalności.

Mając powyższe na uwadze, wystawienie faktury było w świetle obowiązujących przepisów konieczne, mimo iż dotyczyło świadczenia usług na rzecz małżonka, pozostającego we wspólności majątkowej małżeńskiej z usługodawcą. Zdaniem Wnioskodawczyni ma ona prawo wystawić fakturę mężowi, ponieważ ustawa o podatku od towarów i usług nie różnicuje usług ze względu na to, na czyją rzecz były świadczone.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zasadą w podatku od towarów i usług jest, że małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy, bowiem Wnioskodawczyni wykonuje samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jest odrębnym podatnikiem tego podatku, stwierdzić należy, iż odpłatne przekazanie towaru przez jednego małżonka na rzecz drugiego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepis art. 106 ust. 1 stanowi, że podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 106 ust. 4 ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".

Z kolei stosownie do § 9 ust. 1 ww. rozporządzenia, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.

Z przedstawionych okoliczności faktycznych sprawy, wynika, że Wnioskodawczyni wykonuje zawód radcy prawnego. Jedynym przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej jest działalność prawnicza (69.10.Z). W marcu 2010 r. wspólnie z mężem, działając jako małżonkowie, w których małżeństwie obowiązuje ustrój ustawowej wspólności majątkowej, zawarli umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości oraz o roboty budowlane. W związku z zawartą umową został wpłacony zadatek. Druga strona umowy nie wywiązywała się z zobowiązań wynikających z powyższej umowy, dlatego w lipcu 2010 r. małżonkowie odstąpili od umowy wzywając jednocześnie o zapłatę wpłaconego zadatku w podwójnej wysokości oraz kary umownej wynikającej z umowy. Ponieważ druga strona umowy nie dokonała zapłaty zgodnie z wezwaniem, konieczne było wstąpienie na drogę sądową w celu dochodzenia usprawiedliwionych roszczeń małżonków. W związku z powyższym małżonek Wnioskodawczyni udzielił Zainteresowanej - jako radcy prawnemu - pełnomocnictwa procesowego w związku z dochodzeniem powyższych roszczeń. Ze względu na skomplikowaną sytuację prawną dłużnika, przekształcenia podmiotowe dotyczące posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy składników majątkowych, stanowiących zabezpieczenie roszczeń, konieczne było ustalenie możliwości dochodzenia roszczeń i ich zabezpieczenia, wszczęcie postępowania zabezpieczającego, postępowań związanych z wpisem roszczeń małżonków do ksiąg wieczystych pozwanego, wreszcie wniesienie pozwu o zapłatę. W sprawach powyższych Wnioskodawczyni występowała w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik procesowy swojego małżonka. Pisma procesowe, zgodnie z praktyką zawierały wnioski o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z normami przepisanymi. Tym samym - jako radca prawny - Zainteresowana świadczyła usługi prawnicze swojemu mężowi. W wyniku podjętych działań dłużnik zdecydował się zawrzeć z powodami ugodę pozasądową, w wyniku której wpłacił małżonkom określoną sumę pieniężną. Po zakończeniu dochodzenia roszczeń określonych w pełnomocnictwie procesowym (po zapłaceniu przez dłużnika kwoty określonej ugodą), Wnioskodawczyni wystawiła mężowi fakturę na usługi prawnicze, i otrzymała kwotę wynikającą z faktury przelewem, na rachunek bankowy związany z prowadzoną przez siebie działalnością. Otrzymane wynagrodzenie zaksięgowane zostało jako przychód z działalności gospodarczej i opodatkowane podatkiem dochodowym oraz podatkiem od towarów i usług.

A zatem w świetle przywołanych powyżej regulacji prawnych, czynność odpłatnego świadczenia usług w związku z prowadzoną kancelarią radcy prawnego, od których przysługiwało Wnioskodawczyni prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, w ramach występowania jako pełnomocnik procesowy swojego małżonka, jako dokonana pomiędzy dwoma odrębnymi podmiotami na gruncie podatku od towarów i usług, które to podmioty łączyła wspólność majątkowa wyłącznie na gruncie prawa rodzinnego, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy. Zatem ustawa ta - jak Wnioskodawczyni podkreśliła - nie różnicuje usług ze względu na to, na czyją rzecz były świadczone.

Reasumując, Wnioskodawczyni miała prawo wystawić fakturę z tytułu świadczonej usługi zastępstwa procesowego na rzecz swojego męża.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.