2019.07.17 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT1-1.4012.284.2019.6.DM
z 17 lipca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 kwietnia 2019 r. (data wpływu 26 kwietnia 2019 r.), uzupełnionym w dniach 5 czerwca i 2 lipca 2019 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu realizowanych czynności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek uzupełniony w dniu 5 czerwca i 2 lipca 2019 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu realizowanych czynności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest radcą prawnym i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność prawnicza (69.10.Z). Wnioskodawca posiada również status czynnego podatnika podatku od towarów i usług i prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Przychody z działalności gospodarczej opodatkowane są podatkiem liniowym.

Wnioskodawca świadczy usługi zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz usługi zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym. Wnioskodawca reprezentuje klientów na podstawie umowy lub udzielonego mu pełnomocnictwa. Zgodnie z § 3 ust. 2 umowy z klientem „Za prowadzenie spraw sądowych Kancelarii przysługiwać będzie wynagrodzenie dodatkowe w wysokości i na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804 z późn. zm.) w wysokości stawki minimalnej, a w sprawach o wysokim stopniu zawiłości oraz gdy uzasadnione to będzie nakładem pracy, po uprzednim ustaleniu pomiędzy stronami, w wysokości do sześciokrotności stawki minimalnej.”

Ponadto zgodnie z § 3 ust. 3 umowy z klientem „Wynagrodzenie dodatkowe, o którym mowa w ust. 2 przysługiwać będzie Kancelarii w wysokości zasądzonych na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego, po zakończeniu postępowania i po wpłynięciu tych kosztów na rachunek klienta na skutek egzekucji lub dobrowolnej zapłaty.”

W dodatku w zakresie świadczenia usług zastępstwa procesowego Wnioskodawca pokrywa opłaty administracyjne, opłaty sądowe, egzekucyjne oraz koszty zastępstwa procesowego określone Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Odnosząc się do powyższego postępowanie egzekucyjne, które prowadzi komornik następuje po zakończeniu postępowania sądowego. Zatem z dniem wydania klauzuli wykonalności następuje przejście z postępowania sądowego na drogę postępowania egzekucyjnego.

W przypadku Wnioskodawcy data wydania orzeczenia zasądzającego na rzecz radcy prawnego kwoty kosztów zastępstwa procesowego nie jest ani dniem wydania rzeczy, ani dniem zbycia prawa majątkowego, ani dniem wykonania usługi lub częściowego wykonania usługi, ponieważ Wnioskodawca nadal prowadzi sprawę klienta w ramach postępowania sądowo-egzekucyjnego, aż do czasu faktycznej wypłaty kosztów zastępstwa procesowego Wnioskodawcy. Aby więc Wnioskodawcy zostały wypłacone koszty zastępstwa procesowego, muszą zostać wyegzekwowane przez komornika od strony przeciwnej.

Wobec powyższego w przypadku nieskutecznej egzekucji lub jej umorzenia zasądzone koszty zastępstwa procesowego nigdy nie będą przedmiotem realnego zobowiązania, zatem Wnioskodawca nie będzie mógł się ich domagać.

Ponadto należy zauważyć, że Wnioskodawca występując jako pełnomocnik klienta nie jest stroną w postępowaniu, lecz jedynie zastępcą procesowym swojego klienta. W związku z tym Wnioskodawca nie ma możliwości wystąpienia do strony przeciwnej klienta we własnym imieniu i na swój rachunek o zwrot zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego. Kwota kosztów zastępstwa procesowego zostanie wypłacona Wnioskodawcy po ich wyegzekwowaniu przez komornika.

Wypłacone kwoty z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz wypłacone kwoty z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym komornik bądź klient przekazuje Wnioskodawcy po ich wyegzekwowaniu. Wynagrodzenie te wypłaca komornik bądź klient na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Z przelewu na rachunek bankowy Wnioskodawcy jednoznacznie wynika jakiej konkretnie czynności dotyczy wypłacona kwota.

Należy również powiedzieć, że powyższe wynagrodzenie jest wynagrodzeniem dodatkowym, a konkretnie wynagrodzeniem za sukces. Oznacza to, że zakończenie wszelkich czynności przez Wnioskodawcę następuje dopiero po wypłacie wynagrodzenia Wnioskodawcy.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że w zakresie zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym:

Przedmiotem umowy jest świadczenie usług prawniczych w szerokim tego słowa znaczeniu w tym m.in. świadczenie usług zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz postępowaniu egzekucyjnym.
Przedmiotem umowy jest m.in. reprezentacja w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami egzekucyjnymi, przed Sądem Najwyższym oraz przed sądami polubownymi. Ponadto Wnioskodawca może m.in. prowadzić negocjacje, zawierać ugody zarówno przed ww. sądami, jak też na etapie postępowania przedsądowego, czy na etapie prowadzonych między stronami rozmów i negocjacji w sprawach zgłaszanych roszczeń.

Podmiotem będącym świadczeniobiorcą są m.in. osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w tym m.in. uczelnie, jednostki samorządu terytorialnego.
W ramach zastępstwa procesowego Wnioskodawca wykonuje szeroko rozumianą obsługę prawną w ramach zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnych m.in. reprezentuje w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami egzekucyjnymi, przed Sądem Najwyższym oraz przed sądami polubownymi, podejmuje wszelkie czynności mające na celu pomyślne zakończenie sprawy dla klienta, w tym informuje klienta o podejmowanych czynnościach.
Przedmiot umowy obejmuje nie tylko czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym, gdyż obok powyższych czynności mogą być wykonywane również inne usługi prawnicze w szerokim tego słowa znaczeniu polegające m.in. na sporządzaniu projektów pism, umów, doradztwo prawne. Nie są zawierane odrębne umowy o zastępstwo procesowe w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym. Umowa i pełnomocnictwo regulują również inne czynności np. prowadzenie negocjacji, zawieranie ugód zarówno przed sądami, jak też na etapie postępowania przedsądowego, czy na etapie prowadzonych między stronami rozmów i negocjacji w sprawach zgłaszanych roszczeń.
Wynagrodzenie w umowie określane jest w różny sposób m.in. ryczałtowo, godzinowo, procentowo. Umowa przewiduje również wynagrodzenie dodatkowe o czym mowa w lit. e.
Umowa przewiduje wynagrodzenie podstawowe określone w sposób wskazany w lit. d. Obok wynagrodzenia podstawowego „za prowadzenie spraw sądowych Wnioskodawcy przysługiwać będzie wynagrodzenie dodatkowe w wysokości i na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości stawki minimalnej, a w sprawach o wysokim stopniu zawiłości oraz gdy uzasadnione to będzie nakładem pracy, po uprzednim ustaleniu pomiędzy stronami, w wysokości do sześciokrotności stawki minimalnej.” Powyższe rozporządzenie określa dodatkowe wynagrodzenie Wnioskodawcy, które uzależnione jest m.in. od wartości przedmiotu sporu, charakteru wykonanych czynności.

Kwoty przyznane tytułem pokrycia kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym są inne niż kwoty zasądzone wyrokiem w postępowaniu sądowym.
Pojęcia „wynagrodzenie dodatkowe” oraz „wynagrodzenie za sukces” - oznaczają wysokość zasądzonych na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego, które zgodnie z umową de facto przypadną Kancelarii. Z tym, że Kancelaria uzyska powyższe wynagrodzenie tylko w sytuacji, gdy postępowanie sądowe bądź postępowanie egzekucyjne zostanie zakończone sukcesem. W przypadku, gdy sąd nie zasądzi na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego wynagrodzenie Kancelarii w ogóle nie będzie przysługiwało. Wynagrodzenie Kancelarii również nie będzie przysługiwało w sytuacji, gdy egzekucja okaże się bezskuteczna lub postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone.
Z pisemnej umowy nie wynika kiedy Strony przyjmują, że usługa została wykonana. Jednakże Strony w formie dorozumianej przyjmują, że okoliczność wypłaty kosztów zastępstwa procesowego Wnioskodawcy stanowi moment wykonania usługi w danej konkretnej sprawie, gdyż do czasu wypłaty środków Wnioskodawcy, Wnioskodawca stale monitoruje sprawę danego klienta. Ponadto do czasu wypłaty kosztów zastępstwa procesowego Wnioskodawca pozostaje w kontakcie z klientem i jest gotowy udzielić mu wszelkich odpowiedzi na zadane pytania odnośnie danej sprawy.
Usługa zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym jest wykonywana do czasu wypłaty kosztów, gdyż do momentu wypłaty kosztów Wnioskodawcy, Wnioskodawca stale monitoruje sprawę. Nie można jednoznacznie wskazać daty faktycznego wykonania usługi zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.
Usługa zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym jest wykonywana do czasu wypłaty środków, gdyż do momentu wypłaty środków Wnioskodawca stale monitoruje sprawę. Nie można jednoznacznie wskazać daty faktycznego wykonania usługi zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.
Nie można jednoznacznie wskazać kiedy orzeczenia uprawomocnią się, ponadto nie można wskazać konkretnej daty zaopatrzenia orzeczenia w klauzule wykonalności ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Należy jednak przyjąć, że wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy sytuacji, kiedy dane orzeczenie uprawomocniło się oraz została uzyskana klauzula wykonalności.
Nie można wskazać jednoznacznie momentu przekazania kwot z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz egzekucyjnym ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Kwoty te jednak będą przekazane przez komornika bądź klienta na rachunek bankowy Wnioskodawcy niezwłocznie po ich wyegzekwowaniu od strony przeciwnej klienta.
Wnioskodawca będzie dokumentował otrzymane wynagrodzenie w tym koszty zastępstwa procesowego m.in. potwierdzeniem przelewu (który będzie potwierdzał zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym). Z potwierdzenia przelewu będzie wynikało jakiej czynności dotyczy wypłacona kwota oraz kiedy została ona wypłacona Wnioskodawcy.
Nieskuteczna egzekucja lub jej umorzenie dotyczy sytuacji, gdy komornikowi nie uda się wyegzekwować kwot z tytułu zastępstwa procesowego np. w przypadku niewypłacalności danego podmiotu. Dlatego też nie zawsze zostaną wypłacone Wnioskodawcy kwoty z tytułu zastępstwa procesowego. Kwoty z tytułu zastępstwa zostaną wypłacone Wnioskodawcy na rachunek bankowy tylko w przypadku wyegzekwowaniu ich przez komornika.
Wnioskodawca po wydaniu orzeczenia zasądzającego na jego rzecz koszty zastępstwa procesowego prowadzi sprawę do czasu faktycznej wypłaty kosztów. W przypadku zakończenia postępowania sądowego Wnioskodawca podejmuje czynności mające na celu przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego. Do czasu faktycznej wypłaty kosztów z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz wypłaty kosztów z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym Wnioskodawca monitoruje sprawę danego klienta m.in. pozostaje w stałym kontakcie z klientem, komornikiem.

W zakresie zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym.

Przedmiotem umowy jest świadczenie usług prawniczych w szerokim tego słowa znaczeniu w tym m.in. świadczenie usług zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz postępowaniu egzekucyjnym. Przedmiotem umowy jest m.in. reprezentacja w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami egzekucyjnymi, przed Sądem Najwyższym oraz przed sądami polubownymi. Ponadto Wnioskodawca może m.in. prowadzić negocjacje, zawierać ugody zarówno przed ww. sądami, jak też na etapie postępowania przedsądowego, czy na etapie prowadzonych między stronami rozmów i negocjacji w sprawach zgłaszanych roszczeń.

Podmiotem będącym świadczeniobiorcą są m.in. osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w tym m.in. uczelnie, jednostki samorządu terytorialnego.
W ramach zastępstwa procesowego Wnioskodawca wykonuje szeroko rozumianą obsługę prawną w ramach zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnych m.in. reprezentuje w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami egzekucyjnymi, przed Sądem Najwyższym oraz przed sądami polubownymi, podejmuje wszelkie czynności mające na celu pomyślne zakończenie sprawy dla klienta, w tym informuje klienta o podejmowanych czynnościach.
Przedmiot umowy obejmuje nie tylko czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym, gdyż obok powyższych czynności mogą być wykonywane również inne usługi prawnicze w szerokim tego słowa znaczeniu polegające m.in. na sporządzaniu projektów pism, umów, doradztwo prawne. Nie są zawierane odrębne umowy o zastępstwo procesowe w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym. Umowa i pełnomocnictwo regulują również inne czynności np. prowadzenie negocjacji, zawieranie ugód zarówno przed sądami, jak też na etapie postępowania przedsądowego, czy na etapie prowadzonych między stronami rozmów i negocjacji w sprawach zgłaszanych roszczeń.
Wynagrodzenie w umowie określane jest w różny sposób m.in. ryczałtowo, godzinowo, procentowo. Umowa przewiduje również wynagrodzenie dodatkowe o czym mowa w lit. e.
Umowa przewiduje wynagrodzenie podstawowe określone w sposób wskazany w lit. d. Obok wynagrodzenia podstawowego „za prowadzenie spraw sądowych Wnioskodawcy przysługiwać będzie wynagrodzenie dodatkowe w wysokości i na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości stawki minimalnej, a w sprawach o wysokim stopniu zawiłości oraz gdy uzasadnione to będzie nakładem pracy, po uprzednim ustaleniu pomiędzy stronami, w wysokości do sześciokrotności stawki minimalnej.” Powyższe rozporządzenie określa dodatkowe wynagrodzenie Wnioskodawcy, które uzależnione jest m.in. od wartości przedmiotu sporu, charakteru wykonanych czynności.

Kwoty przyznane tytułem pokrycia kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym są inne niż kwoty zasądzone wyrokiem w postępowaniu sądowym.
Pojęcia „wynagrodzenie dodatkowe” oraz „wynagrodzenie za sukces” - oznaczają wysokość zasądzonych na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego, które zgodnie z umową de facto przypadną Kancelarii. Z tym, że Kancelaria uzyska powyższe wynagrodzenie tylko w sytuacji, gdy postępowanie sądowe bądź postępowanie egzekucyjne zostanie zakończone sukcesem. W przypadku, gdy sąd nie zasądzi na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego wynagrodzenie Kancelarii w ogóle nie będzie przysługiwało. Wynagrodzenie Kancelarii również nie będzie przysługiwało w sytuacji, gdy egzekucja okaże się bezskuteczna lub postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone.
Z pisemnej umowy nie wynika kiedy Strony przyjmują, że usługa została wykonana. Jednakże Strony w formie dorozumianej przyjmują, że okoliczność wypłaty kosztów zastępstwa procesowego Wnioskodawcy stanowi moment wykonania usługi w danej konkretnej sprawie, gdyż do czasu wypłaty środków Wnioskodawcy, Wnioskodawca stale monitoruje sprawę danego klienta. Ponadto do czasu wypłaty kosztów zastępstwa procesowego Wnioskodawca pozostaje w kontakcie z klientem i jest gotowy udzielić mu wszelkich odpowiedzi na zadane pytania odnośnie danej sprawy.
Usługa zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym jest wykonywana do czasu wypłaty kosztów, gdyż do momentu wypłaty kosztów Wnioskodawcy, Wnioskodawca stale monitoruje sprawę. Nie można jednoznacznie wskazać daty faktycznego wykonania usługi zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.
Usługa zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym jest wykonywana do czasu wypłaty środków, gdyż do momentu wypłaty środków Wnioskodawca stale monitoruje sprawę. Nie można jednoznacznie wskazać daty faktycznego wykonania usługi zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.
Nie można jednoznacznie wskazać kiedy orzeczenia uprawomocnią się, ponadto nie można wskazać konkretnej daty zaopatrzenia orzeczenia w klauzule wykonalności ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Należy jednak przyjąć, że wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy sytuacji, kiedy dane orzeczenie uprawomocniło się oraz została uzyskana klauzula wykonalności.
Nie można wskazać jednoznacznie momentu przekazania kwot z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz egzekucyjnym ze względu na zdarzenie przyszłe wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Kwoty te jednak będą przekazane przez komornika bądź klienta na rachunek bankowy Wnioskodawcy niezwłocznie po ich wyegzekwowaniu od strony przeciwnej klienta.
Wnioskodawca będzie dokumentował otrzymane wynagrodzenie w tym koszty zastępstwa procesowego m.in. potwierdzeniem przelewu (który będzie potwierdzał zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym). Z potwierdzenia przelewu będzie wynikało jakiej czynności dotyczy wypłacona kwota oraz kiedy została ona wypłacona Wnioskodawcy.
Nieskuteczna egzekucja lub jej umorzenie dotyczy sytuacji, gdy komornikowi nie uda się wyegzekwować kwot z tytułu zastępstwa procesowego np. w przypadku niewypłacalności danego podmiotu. Dlatego też nie zawsze zostaną wypłacone Wnioskodawcy kwoty z tytułu zastępstwa procesowego. Kwoty z tytułu zastępstwa zostaną wypłacone Wnioskodawcy na rachunek bankowy tylko w przypadku wyegzekwowaniu ich przez komornika.
Wnioskodawca po wydaniu orzeczenia zasądzającego na jego rzecz koszty zastępstwa procesowego prowadzi sprawę do czasu faktycznej wypłaty kosztów. W przypadku zakończenia postępowania sądowego Wnioskodawca podejmuje czynności mające na celu przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego. Do czasu faktycznej wypłaty kosztów z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz wypłaty kosztów z tytułu zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym Wnioskodawca monitoruje sprawę danego klienta m.in. pozostaje w stałym kontakcie z klientem, komornikiem.

Z kolei w uzupełnieniu z dnia 2 lipca 2019 r. wskazano, że przedmiot umowy obok czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym może wskazywać na inne usługi prawnicze w szerokim tego słowa znaczeniu polegające m.in. na sporządzaniu projektów pism, umów, doradztwo prawne, prowadzenie negocjacji, zawieranie ugód zarówno przed sądami, jak też na etapie postępowania przedsądowego, czy na etapie prowadzonych między stronami rozmów i negocjacji w sprawach zgłaszanych roszczeń.

Nawiązując do powyższego Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał wszystkie czynności, które Wnioskodawca może wykonać na rzecz klienta na podstawie umowy o świadczenie usług prawniczych odnoszące się do całokształtu działalności prawniczej Wnioskodawcy. Powyższe czynności być może nie mają znaczenia dla wydania interpretacji indywidualnej, zostały one wskazane z myślą, że organowi podatkowemu chodzi o wskazanie pobocznych czynności mogących być przedmiotem umowy o świadczenie usług prawniczych. Jednakże Wnioskodawca chce uzyskać interpretację indywidualną tylko i wyłącznie w zakresie czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym.

W związku z powyższym wskazuje się, iż przedmiotem wydania interpretacji indywidualnej mają być tylko i wyłącznie czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym.

Ad. 1. Czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym będą realizowane na podstawie umowy o świadczenie usług prawniczych. Zapisy umowy o świadczenie usług prawniczych wskazują, że przedmiotem umowy mogą być m.in. czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz egzekucyjnym.

W przypadku konieczności dokonania czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym nie będzie zawierana odrębna umowa wyłącznie obejmująca czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym.

Szerokorozumiana umowa o świadczenie usług prawniczych pozwala na przeprowadzenie czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym.

Pomimo zawartej umowy na stałą szeroko rozumianą obsługę prawną oraz udzielonego pełnomocnictwa czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym będą wykonywane w razie potrzeby, na życzenie klienta.

Ad. 2. Jeżeli chodzi konkretnie o czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym Wnioskodawca m.in. będzie reprezentował klienta w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami egzekucyjnymi, przed Sądem Najwyższym oraz przed sądami polubownymi, podejmował wszelkie czynności mające na celu pomyślne zakończenie sprawy dla klienta, w tym informował klienta o podejmowanych czynnościach.

Ad. 3. Pomimo zawartej umowy na stałą szeroko rozumianą stałą obsługę prawną, czy też pomimo udzielonego pełnomocnictwa czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym będą wykonywane w razie potrzeby, na życzenie i przy współudziale klienta.

Umowa na obsługę prawną (w tym zastępstwo procesowe) będzie zawierana z klientem na czas określony, w zależności od ustaleń stron. Na życzenie klienta umowa będzie mogła być zawarta na czas nieokreślony. Z reguły jednak umowa będzie zawierana na czas określony.

Termin płatności (tzw. wynagrodzenie podstawowe) dla świadczonych czynności będzie określony w zależności od ustaleń Wnioskodawcy z klientem. Z reguły będzie to wynagrodzenie miesięczne. Ponadto termin płatności będzie wskazany na fakturze.

Zaś dodatkowe wynagrodzenie będzie przysługiwało Kancelarii na zasadach określonych w § 3 ust. 2 i 3 umowy.

§ 3 ust. 2 umowy: „Za prowadzenie spraw sądowych w Kancelarii przysługiwać będzie wynagrodzenie dodatkowe w wysokości i na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości stawki minimalnej, a w sprawach o wysokim stopniu zawiłości oraz gdy uzasadnione to będzie nakładem pracy, po uprzednim ustaleniu pomiędzy stronami, w wysokości do sześciokrotności stawki minimalnej”.

§ 3 ust. 3 umowy: „Wynagrodzenie dodatkowe, o którym mowa w ust. 2 przysługiwać będzie Kancelarii w wysokości zasądzonych na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego, po zakończeniu postępowania i wpłynięciu tych kosztów na rachunek klienta na skutek egzekucji lub dobrowolnej zapłaty”.

Wypłata wynagrodzenia dodatkowego będzie uzależniona od tego czy postępowanie sądowe bądź postępowanie egzekucyjne zostanie zakończone sukcesem. W sytuacji zakończenia postępowania sukcesem terminu wypłaty wynagrodzenia nie da się jednoznacznie ustalić. Termin wypłaty wynagrodzenia dodatkowego będzie uzależniony m.in. od woli strony przeciwnej (przegranej), od czasu trwania egzekucji oraz od tego czy egzekucja okaże się skuteczna. Kwoty te jednak będą przekazane przez komornika bądź klienta na rachunek bankowy Wnioskodawcy niezwłocznie po ich wyegzekwowaniu od strony przeciwnej klienta.

Wnioskodawca będący czynnym podatnikiem VAT będzie dokumentował zrealizowaną usługę fakturą za tzw. „wynagrodzenie dodatkowe”. Z momentem otrzymania dodatkowego wynagrodzenia Wnioskodawca wystawi fakturę na rzecz klienta. Ponadto Wnioskodawca będzie dokumentował otrzymane wynagrodzenie w tym koszty zastępstwa procesowego m.in. potwierdzeniem przelewu (który będzie potwierdzał zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym). Z potwierdzenia przelewu będzie wynikało jakiej czynności dotyczy wypłacona kwota oraz kiedy została ona wypłacona Wnioskodawcy.

Kwestia wystawienia faktury oraz termin jej wystawienia za wyświadczoną usługę z tytułu tzw. „wynagrodzenia dodatkowego” nie będzie uregulowany w umowie.

Zgodnie ze wskazaniem Wnioskodawcy ze względu na to, iż przedmiotem interpretacji indywidualnej mają być tylko i wyłącznie czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym Wnioskodawca nie widzi konieczności przeformułowania pytań będących przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Pytania będące przedmiotem wniosku z dnia 1 kwietnia 2019 r. w ocenie Wnioskodawcy pozostają nadal aktualne.

Z uwagi na to, że przedmiotem wydania interpretacji indywidualnej mają być tylko i wyłącznie czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatku od towarów i usług w związku z zadanymi pytaniami, zdaniem Wnioskodawcy własne stanowisko w sprawie we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 1 kwietnia 2019 r. zostało przedstawione w sposób wyczerpujący i jednoznaczny.

W odniesieniu do przedstawionego pytania i własnego stanowiska Wnioskodawca wskazał, że nie chodzi o sam transfer (wypłatę) środków, gdyż tzw. „dodatkowe wynagrodzenie” stanowi dla Wnioskodawcy „dodatków” przychód z działalności. Tym samym Wnioskodawca świadczy odpłatnie usługi (oprócz wynagrodzenia podstawowego może uzyskać wynagrodzenie dodatkowe).

W związku z powyższym Wnioskodawca chce uzyskać interpretacje indywidualną w zakresie zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku oraz uzupełnieniach, ograniczając się do podanych okoliczności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Jaki jest moment powstania obowiązku podatkowego dla celów podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)?
Jaki jest moment powstania obowiązku podatkowego dla celów podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad.1. Za moment postania obowiązku podatkowego VAT w zakresie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym należy uznać moment wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Otrzymane kwoty stanowią wynagrodzenie dodatkowe czy też wynagrodzenie za sukces. Odzyskanie należności od dłużnika na rzecz Wnioskodawcy należy, więc uznać za moment wypłaty wynagrodzenia na konto Wnioskodawcy (pełnomocnika).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT „Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.”

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.”

Należy powiedzieć również, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT „Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności”.

W dodatku zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT „Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”.

Ponadto zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT „Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa”.

Powyższe potwierdza również teza wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2017 r. o sygn. III SA/Wa 1881/16 „Zasądzone koszty zastępstwa procesowego są elementem wynagrodzenia za świadczenie usług prawnych, o których mowa jest w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221)”.

Odnosząc się do powyższego należy również powiedzieć, że Wnioskodawca uzyska środki pieniężne dopiero w momencie wypłaty środków pieniężnych przez komornika bądź klienta na konto Wnioskodawcy. Wypłata środków pieniężnych na konto Wnioskodawcy jest swoistym odzyskaniem należności. Ponadto należy zgodzić się z tym, że otrzymane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie należy traktować jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Ponadto zgodnie z interpretacją indywidualną z dnia 21 kwietnia 2016 r. o sygn. 1061- IPTPP3.4512.79.2016.2.ALN „o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter.” Ponadto zgodnie z powyższą interpretacją należy przyjąć, że „momentem wykonania usługi jest moment faktycznego wykonania wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę. Wykonanie usługi następuje w momencie faktycznego zakończenia wszystkich czynności, do których zobowiązany był świadczyć usługę prawną.”

Podsumowując należy powiedzieć, że Wnioskodawca finalnie uzyskuje korzyść w momencie otrzymania wynagrodzenia za zastępstwo procesowe w postępowaniu sądowym. W związku z tym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zakończenie wykonania usługi następuje w momencie otrzymania wynagrodzenia za zastępstwo procesowe, ponieważ Wnioskodawca nadal prowadzi sprawę klienta w ramach postępowania sądowo-egzekucyjnego (aż do czasu otrzymania wynagrodzenia od komornika lub klienta). Aby więc Wnioskodawcy zostały wypłacone koszty zastępstwa procesowego, muszą zostać wyegzekwowane od strony przeciwnej.

Tym samym za moment powstania obowiązku podatkowego dla celów podatku od towarów i usług z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym, należy uznać moment otrzymania, tj. wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy Wnioskodawcy (pełnomocnika) zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT.

Ad. 2. Za moment postania obowiązku podatkowego VAT w zakresie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym należy uznać moment wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Otrzymane kwoty stanowią wynagrodzenie dodatkowe czy też wynagrodzenie za sukces. Odzyskanie należności od dłużnika na rzecz Wnioskodawcy należy, więc uznać za moment wypłaty wynagrodzenia na konto Wnioskodawcy (pełnomocnika).

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.”

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa”.

Ponadto kluczowy w niniejszej sprawie jest art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że „Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1 a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1”. Ponadto zgodnie z interpretacją indywidualną z dnia 21 kwietnia 2016 r. o sygn. 1061- IPTPP3.4512.79.2016.2.ALN „o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter.” Ponadto zgodnie z powyższą interpretacją należy przyjąć, że „momentem wykonania usługi jest moment faktycznego wykonania wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę. Wykonanie usługi następuje w momencie faktycznego zakończenia wszystkich czynności, do których zobowiązany był świadczyć usługę prawną.”

Podsumowując należy powiedzieć, że Wnioskodawca finalnie uzyskuje korzyść w momencie otrzymania wynagrodzenia za zastępstwo procesowe w postępowaniu egzekucyjnym. W związku z tym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zakończenie wykonania usługi następuje w momencie otrzymania wynagrodzenia za zastępstwo procesowe, ponieważ Wnioskodawca nadal prowadzi sprawę klienta w ramach postępowania sądowo-egzekucyjnego (aż do czasu otrzymania wynagrodzenia od komornika lub klienta). Aby więc Wnioskodawcy zostały wypłacone koszty zastępstwa procesowego, muszą zostać wyegzekwowane od strony przeciwnej.

Tym samym za moment powstania obowiązku podatkowego dla celów podatku od towarów i usług z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym, należy uznać moment otrzymania, tj. wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy Wnioskodawcy (pełnomocnika) zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Istotą stosunku świadczenia jest każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Świadczenie jest zatem dwustronnym stosunkiem prawnym i wymaga podmiotu pełniącego rolę odbiorcy (konsumenta świadczenia, nabywcy usługi) oraz podmiotu świadczącego (wykonującego czynności, świadczącego usługę). Tak więc określone ustawą o podatku od towarów i usług „świadczenie na rzecz” obejmuje świadczenie na rzecz skonkretyzowanych, a nawet zindywidualizowanych podmiotów (ostatecznych konsumentów).

W powyższym przepisie przyjęto zatem generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem „usługi” w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Stosownie do art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Przepis art. 19a ust. 1 ww. ustawy formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres. Unormowanie zawarte w cyt. art. 19a ust. 1 ustawy pozostaje w zgodzie z art. 63 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. serii L Nr 347 str. 1 ze zm.), zgodnie z którym zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a VAT staje się wymagalny w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług.

Przepisy wskazują również liczne grupy usług, co do których obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych.

Jednym z rodzajów usług, w stosunku do których przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nakazują stosowanie szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego są usługi stałej obsługi prawnej i biurowej.

Na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b tiret piąty, w stosunku do tych usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu ich świadczenia.

Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu stałej obsługi prawnej i biurowej, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Z art. 19a ust. 7 ustawy wynika, że w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

Z kolei – jak stanowi art. 19a ust. 8 ww. ustawy – jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4.

W związku z tym, że w świetle art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b tiret piąty ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy dla usług stałej obsługi prawnej powstaje z chwilą wystawienia faktury, należy uwzględnić regulacje dotyczące wystawiania faktur przewidziane w powołanej ustawie.

W myśl art. 106b ust. 1 ww. ustawy podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

W myśl art. 106i ust. 1 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-9.

Zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

Na mocy art. 106i ust. 7 ustawy, faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed:

dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;
otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Treść art. 106i ust. 8 ustawy wskazuje, że przepis ust. 7 pkt 1 nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

Powołane przepisy wskazują, że w przypadku świadczenia usług stałej obsługi prawnej faktura powinna być wystawiona nie później, niż z upływem terminu płatności. Jednocześnie, faktura na te usługi nie może być wystawiona wcześniej, niż 30. dnia przed wykonaniem takiej usługi. W przypadku natomiast, gdy faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy, nie ma żadnych ograniczeń co terminu ich wystawienia przed wykonaniem usług. Jednocześnie otrzymanie zaliczki z tytułu świadczenia ww. usług nie rodzi po stronie otrzymującego ją podatnika obowiązku podatkowego (art. 19a ust. 8 ustawy).

Z opisu całokształtu okoliczności sprawy przedstawionych we wniosku oraz jego uzupełnieniach wynika, że Wnioskodawca ma zawartą umowę o stałą obsługę prawną. Przedmiotem umowy jest wykonywanie usług prawniczych w szerokim słowa tego znaczeniu, polegających na sporządzaniu projektów pism, umów, doradztwo prawna, jak również reprezentacja w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami egzekucyjnymi, przed Sądem Najwyższym oraz przed sądami polubownymi. Ponadto Wnioskodawca może prowadzić negocjacje, zawierać ugody zarówno przed ww. sądami, jak też na etapie postępowania przedsądowego, czy na etapie prowadzonych między stronami rozmów i negocjacji w sprawach zgłaszanych roszczeń. A zatem na podstawie umowy o stałą obsługę prawną będą realizowane również czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym oraz egzekucyjnym, które „będą wykonywane w razie potrzeby, na życzenie klienta”. Umowa przewiduje wynagrodzenie podstawowe oraz dodatkowe. Wynagrodzenie dodatkowe przysługiwać będzie „w wysokości i na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości stawki minimalnej, a w sprawach o wysokim stopniu zawiłości oraz gdy uzasadnione to będzie nakładem pracy, po uprzednim ustaleniu pomiędzy stronami, w wysokości do sześciokrotności stawki minimalnej”. Wynagrodzenie dodatkowe przysługiwać będzie w wysokości zasądzonych na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego, po zakończeniu postępowania i wpłynięciu tych kosztów na rachunek klienta na skutek egzekucji lub dobrowolnej zapłaty. Wnioskodawca będący czynnym podatnikiem VAT będzie dokumentował zrealizowaną usługę fakturą za tzw. „wynagrodzenie dodatkowe”. Z momentem otrzymania dodatkowego wynagrodzenia Wnioskodawca wystawi fakturę na rzecz klienta.

Na wstępie należy zauważyć, że opodatkowaniu nie podlega „przepływ” pieniędzy pomiędzy podmiotami w tym „wypłata kosztów zastępstwa procesowego”, lecz realizowane czynności, co do zasady za wynagrodzeniem. W przypadku czynności podlegających opodatkowaniu, kwestia odpłatności (określenia wynagrodzenia) ogrywa rolę przy określeniu podstawy opodatkowania, o czym stanowi art. 29a ustawy o podatku od towarów i usług. A zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność, tj. w niniejszej sprawie wykonana usługa, a nie zapłata za nią. Tym samym nie sposób podzielić wyrażonego we wniosku poglądu, zgodnie z którym „otrzymane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie należy traktować jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT”.

Przechodząc do analizy opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wskazać należy, że czynności świadczone na rzecz klienta, w tym zastępstwo w postępowaniu sądowym jak i egzekucyjnym będą świadczone w oparciu o umowę na stałą obsługę prawną. Zatem czynności w zakresie zastępstwa w postępowaniu sądowym, jak i zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym nie należy interpretować oddzielnie, lecz jako wykonane w ramach ww. usługi.

Zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak i inne przepisy podatkowe, nie definiują pojęcia usług stałej obsługi prawnej, a ustawodawca nie odwołał się w wyżej powołanym przepisie art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy do symboli klasyfikacyjnych dla wymienionych w nim usług, w tym stałej obsługi prawnej. Zatem w zrozumieniu tego pojęcia należy odnieść się do jego znaczenia potocznego. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl/):

„stały” to „trwający bez przerwy”, „odbywający się regularnie”,
„obsługa” to „obsługiwanie ludzi lub jakichś urządzeń; też: grupa ludzi, którzy się tym zajmują”.

Na podstawie przytoczonych definicji słownikowych można uznać, że usługi stałej obsługi prawnej polegają na regularnym wykonywaniu czynności dotyczących spraw prawnych obsługiwanego podmiotu.

Zatem za stałą obsługę prawną należy uznać usługę polegającą na udzielaniu porad prawnych, wyjaśnień interpretacyjnych, wydawaniu opinii prawnych, konsultacyjnych w okolicznościach wskazujących na ich trwałość w jakimś okresie czasu. Pomoc prawna ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów, na których rzecz jest wykonywana. Istotny jest też element stałości i trwałości obsługi prawnej danego klienta a nie jednorazowe czy okresowe (krótkotrwałe) świadczenie usług pomocy prawnej.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczonych usług, należy zauważyć, że przepisy o podatku od towarów i usług przewidują szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla usług świadczonych przez Wnioskodawcę, tj. usług stałej obsługi prawnej. Oznacza to, że zastosowanie w takim przypadku będzie miała zasada wskazana w art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem obowiązek podatkowy z tytułu usług zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym, powstanie na tych samych zasadach, na których powstanie obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usługi głównej. W przypadku, gdy – jak wynika z wniosku – Wnioskodawca wykonywał będzie usługi stałej obsługi prawnej obowiązek podatkowy powstanie na zasadach szczególnych wynikających z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ww. ustawy, tj. z chwilą wystawienia faktury.

Co do zasady, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych, dotyczących między innymi czynności takich jak w analizowanej sprawie, tj. usług stałej obsługi prawnej. W przypadku bowiem świadczenia usług stałej obsługi prawnej, fakturę należy wystawić nie później niż z upływem terminu płatności. Natomiast, jeśli Wnioskodawca wystawi fakturę za świadczone usługi przed upływem terminu płatności, wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury dokumentującej te usługi.

Wobec powyższego w omawianej kwestii moment powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do czynności zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym i postępowaniu egzekucyjnym, które to usługi świadczone będą w ramach usług stałej obsługi prawnej, powstawać będzie zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług z chwilą wystawienia faktury dokumentującej tę usługę. Zatem w przypadku gdy Wnioskodawca będzie dokumentować świadczoną usługę przez wystawienie faktury, z zachowaniem terminów określonych przepisami art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy – obowiązek podatkowy powstanie z dniem wystawienia faktury.

W tym miejscu należy nadmienić, że w sytuacji natomiast, gdy Wnioskodawca nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy uznać należało za nieprawidłowe.

Jednocześnie należy wskazać, że w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Należy także zauważyć, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, z którego wynika że Wnioskodawca realizuje czynności na podstawie umowy o świadczenie usług stałej obsługi prawnej oraz będzie dokumentował usługi fakturą, w związku z tym okoliczności te przyjęto jako element przedstawionego zdarzenia przyszłego. Oznacza to, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, to interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Ponadto wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawcy. Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin