Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-1.4012.715.2017.1.KOM
z 14 lutego 2018 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 14 grudnia 2017 r. (data wpływu 27 grudnia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania nieodpłatnej dostawy nieruchomości gruntowej w przypadku zrzeczenia się przez Skarb Państwa odszkodowania za wywłaszczenie - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 27 grudnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania nieodpłatnej dostawy nieruchomości gruntowej w przypadku zrzeczenia się przez Skarb Państwa odszkodowania za wywłaszczenie.


We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca realizuje zadania należące do właściwości samorządu gminnego i powiatowego. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1875) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.


W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

  1. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
  2. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.

W myśl treści art. 4 ust. 1 pkt 6 i pkt 10 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1868) powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie transportu zbiorowego i dróg publicznych oraz gospodarki nieruchomościami.


Biorąc to pod uwagę zauważyć należy, iż stosownie do treści art. 4 pkt 9b1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147, z późn. zm, dalej: ustawa o gospodarce nieruchomościami), ilekroć w ustawie jest mowa o staroście, należy przez to rozumieć również prezydenta miasta na prawach powiatu.

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.


W świetle art. 11 a ustawy o gospodarce nieruchomościami, przepis art. 11 ust. 1 stosuje się do czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.


Uwzględniając powyższe wskazać należy, iż decyzją Prezydenta miasta z dnia 17 września 2013 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej cz. 1 przejęta została z mocy prawa na rzecz Wnioskodawcy nieruchomość stanowiąca działkę nr 2/9 o pow. 10173 m2.


Decyzją z dnia 31 stycznia 2014 r. Wojewoda utrzymał w mocy ww. decyzję. Przedmiotowa nieruchomość została przeznaczona na rozbudowę infrastruktury drogowej dla potrzeb publicznych.

W dniu wydania wskazanej decyzji nieruchomość stanowiła własność Skarbu Państwa. Skarb Państwa stał się właścicielem przedmiotowej nieruchomości na mocy decyzji wywłaszczeniowej Naczelnika Dzielnicy z dnia 30 marca 1988 r. oraz Postanowienia Sądu Rejowego Wydział Cywilny z dnia 7 listopada 1994 r. (o nabyciu spadku po Janinie W. przez Skarb Państwa).

Na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej z dnia 17 września 2013 r. na nieruchomości znajdowały się urządzenia drogowe, tj. jezdnia asfaltowa, chodniki, urządzenia infrastruktury technicznej itp. W ramach przebiegającej przez przedmiotową nieruchomość ulicę Światowida (będącą drogą powiatową), nie znajdowały się naniesienia budowlane stanowiące własność Skarbu Państwa. Natomiast obecnie na nieruchomości znajdują się oprócz powyżej opisanych urządzeń drogowych tory tramwajowe wraz z infrastrukturą towarzyszącą, zrealizowane w ramach przedmiotowej inwestycji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

W dniu 23 sierpnia 2017 r. do Prezydenta miasta działającego w imieniu Skarbu Państwa złożony został wniosek o zrzeczenie się całości odszkodowania należnego Skarbowi Państwa. Podstawą prawną do wystąpienia z przedmiotowym wnioskiem była treść art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1496), zgodnie, z którym jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie to składa się do organu, o którym mowa w ust. 4a.

Wskazać również należy, iż Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przy czym zastrzec należy, iż w rozliczeniach podatkowych Wnioskodawcy ujawniane są czynności podlegające opodatkowaniu wykonywane przez Wnioskodawcę (jako jednostkę samorządu terytorialnego), jak również Skarb Państwa (w przypadkach, gdy jako reprezentant Skarbu Państwa występuje Prezydent miasta).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:


Czy czynność nieodpłatnej dostawy nieruchomości przez Skarb Państwa, stanowiącej działkę ewidencyjną nr 2/9 o pow. 10173 m2 z obr. 4-01-22 podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?


Stanowisko Wnioskodawcy:

Stosownie do treści przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm., dalej: ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.


Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 ustawy o VAT - rozumie się przeniesie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

  1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
  2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
  3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
  4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
  5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
  6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
  7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Zgodnie z treścią przepisu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.


Z treści omawianego przepisu wynika zatem, że dla opodatkowania danej czynności nieodpłatnego przekazania istotne jest to, czy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych towarów w całości lub części. Zatem nieodpłatne czynności, o których mowa w tym przepisie, tylko wówczas są uznawane za odpłatną dostawę towarów, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego.

W świetle wyżej cytowanych przepisów stwierdzić należy, iż aby wywłaszczenie nieruchomości pod budowę drogi stanowiło dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek wynikających z treści ww. przepisów prawa podatkowego. Pierwszą z nich jest przeniesienie własności nieruchomości z nakazu organu władzy publicznej, drugą - otrzymanie w zamian odszkodowania.

A zatem uznać należy, że w przypadku zrzeczenia się przez Skarb Państwa odszkodowania za nieruchomość przejętą z mocy prawa na rzecz Wnioskodawcy na mocy decyzji Prezydenta miasta z dnia 17 września 2013 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej oraz utrzymującej ją w mocy decyzji Wojewody z dnia 31 stycznia 2014 r. nie dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie ww. artykułu, albowiem przekazanie przez Skarb Państwa na rzecz Wnioskodawcy nieruchomości (gruntów) nastąpi nieodpłatnie.

Z uwagi na fakt, iż przedmiotowa nieruchomość stała się własnością Skarbu Państwa na mocy decyzji wywłaszczeniowej Naczelnika Dzielnicy z dnia 30 marca 1988 r. oraz Postanowienia Sądu Rejowego Wydział Cywilny z dnia 7 listopada 1994 r. (o nabyciu spadku po Janinie W. przez Skarb Państwa), Skarbowi Państwa nie przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.


Zatem uznać należy, że czynność przekazania bez odszkodowania nieruchomości przez Skarb Państwa na rzecz Wnioskodawcy nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.


Podobne stanowisko zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej Nr 1061-IPTPP1.4512.163.2016.2.MW z dnia 31 maja 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi.


Uwzględniając całość przedstawionego stanowiska, według oceny Wnioskodawcy zrzeczenie się przez Skarb Państwa odszkodowania za nieruchomość przejętą z mocy prawa na rzecz Wnioskodawcy na mocy decyzji Prezydenta miasta z dnia 17 września 2013 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej cz. 1 oraz utrzymującej ją w mocy decyzji Wojewody z dnia 31 stycznia 2014 r. nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji Skarb Państwa nie będzie zobligowany do zapłaty podatku VAT należnego z tego tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (…).


Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.


W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.


Z powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.


Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z przywołanego przepisu, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.


Ponadto zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.


Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.


Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Art. 15 ust. 6 ustawy stanowi implementację art. 13 Dyrektywy, zgodnie z którym, krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.


Z przepisów cytowanych wyżej wynika, że organy władzy publicznej są co do zasady podatnikami podatku VAT w zakresie czynności wykonywanych przez te podmioty w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. sprzedaży nieruchomości, zamiany, wynajmu, dzierżawy.


Tym samym należy zaznaczyć, że ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta) ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Jednocześnie Gmina w przedmiotowym zakresie nie występuje jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Jego sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości przeznaczonej pod budowę drogi jest taka sama jak innych podmiotów, których dotknąć może decyzja lokalizacyjna.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 121), z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze. Jednocześnie, w świetle art. 11a ustawy o gospodarce nieruchomościami, przepis art. 11 ust. 1 stosuje się do czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.


Jak wynika z art. 4 pkt 9b¹ ustawy o gospodarce nieruchomościami, ilekroć w ustawie jest mowa o staroście, należy przez to rozumieć również prezydenta miasta na prawach powiatu.


Zgodnie z art. 21 ustawy o gospodarce nieruchomościami, do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa.


Na gruncie przepisów o gospodarce nieruchomościami (która reguluje w zasadzie relacje o charakterze publicznoprawnym) ściśle określono prerogatywy starosty (w tym prezydenta miasta na prawach powiatu) wobec majątku Skarbu Państwa.


Z art. 23 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują, z zastrzeżeniem art. 43 ust. 2 i 4, art. 51, art. 57 ust. 1, art. 58-60 oraz art. 60a, starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej (…).


W myśl art. 25 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.


W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1875, z późn. zm.), organami gminy są:

  1. rada gminy,
  2. wójt (burmistrz, prezydent miasta).


Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1868), powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.


W myśl art. 92 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym funkcje organów powiatu w miastach na prawach powiatu sprawuje:

  1. rada miasta,
  2. prezydent miasta.

Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie (art. 92 ust. 2). Ustrój i działanie organów miasta na prawach powiatu, w tym nazwę, skład, liczebność oraz ich powoływanie i odwoływanie, a także zasady sprawowania nadzoru określa ustawa o samorządzie gminnym (art. 92 ust. 3 powołanej ustawy).

W świetle powyższego miasto na prawach powiatu jest gminą, której ustawodawca dodatkowo przypisał wykonywanie zadań powiatu.


Z uwagi na powyższe należy wskazać, że organ jednostki samorządu terytorialnego (tu Prezydent miasta) działa jako organ tej jednostki, a zatem wszelkie podejmowane przez niego działania są w istocie działaniami podejmowanymi przez jednostkę samorządu terytorialnego. Jednocześnie Prezydent – w określonych przewidzianych przepisami prawa okolicznościach – działa jako reprezentant Skarbu Państwa (kwestie nabywania nieruchomości na rzecz skarbu Państwa).

W tym miejscu należy wskazać, że zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1496, z późn. zm.).

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.


Na podstawie art. 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ww. ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

  1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
  2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.


Na mocy art. 12 ust. 4f ww. ustawy, odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.


Jednocześnie z art. 12 ust. 7 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, że jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie to składa się do organu, o którym mowa w ust. 4a.


Natomiast ust. 8 ww. art. 12 stanowi, że w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4:

  1. przed wszczęciem postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowania nie wszczyna się
  2. w trakcie postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowanie umarza się;
  3. po wydaniu decyzji ustalającej wysokość odszkodowania – decyzję wygasza się.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub przebudowy dróg publicznych w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym jest wojewoda (na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami i ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych), dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organy dokonujące wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości.

W myśl art. 98 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (art. 98 ust. 3 ww. ustawy).


Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.


Z opisu sprawy wynika, że Miasto jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu i realizuje zadania należące do właściwości samorządu gminnego i powiatowego. Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie transportu zbiorowego i dróg publicznych oraz gospodarki nieruchomościami. Miasto jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Decyzją Prezydenta miasta z dnia 17 września 2013 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej „budowa linii tramwajowej na Tarchomin wraz z układem drogowym ulic Światowida i Projektowanej” cz. 1 przejęta została z mocy prawa na rzecz Miasta nieruchomość stanowiąca działkę nr 2/9 o pow. 10173 m2. Decyzją z dnia 31 stycznia 2014 r. Wojewoda utrzymał w mocy ww. decyzję. Przedmiotowa nieruchomość została przeznaczona na rozbudowę infrastruktury drogowej dla potrzeb publicznych.


W dniu wydania wskazanej decyzji nieruchomość stanowiła własność Skarbu Państwa, który z kolei stał się właścicielem przedmiotowej nieruchomości na mocy decyzji wywłaszczeniowej z 1988 r. oraz Postanowienia Sądu Rejonowego z listopada 1994 r.


Na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na nieruchomości znajdowały się urządzenia drogowe, tj. jezdnia asfaltowa, chodniki, urządzenia infrastruktury technicznej itp., nie było tam natomiast żadnych naniesień budowlanych stanowiących własność Skarbu Państwa. Obecnie na nieruchomości znajdują się oprócz powyżej opisanych urządzeń drogowych tory tramwajowe wraz z infrastrukturą towarzyszącą, zrealizowane w ramach przedmiotowej inwestycji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

W dniu 23 sierpnia 2017 r. do Prezydenta miasta działającego w imieniu Skarbu Państwa złożony został wniosek o zrzeczenie się całości odszkodowania należnego Skarbowi Państwa. Z tytułu nabycia nieruchomości, będących przedmiotem wniosku Miastu nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.


Odnosząc się do okoliczności sprawy oraz mając na uwadze obowiązujące przepisy, należy podnieść, że jak wskazano wcześniej, określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług obejmuje odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług.


W opisanym stanie sprawy mamy do czynienia z przeniesieniem własności gruntu ze Skarbu Państwa na rzecz Miasta w wyniku wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na tej nieruchomości, przy czym – jak wynika z wniosku – Skarb Państwa zrzekł się odszkodowania za działkę gruntu przejętą z mocy prawa przez Miasto. Zatem w sytuacji, gdy Skarb Państwa nie otrzyma ww. odszkodowania (wynagrodzenia), w przedmiotowej sprawie nie nastąpi odpłatna dostawa towarów (gruntów), o której mowa w przywołanych przepisach, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dlatego też – w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomość przejętą na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej – przekazanie nieruchomości nastąpi nieodpłatnie, zatem nie dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.


Tym samym czynność przeniesienia na rzecz Miasta nieruchomości Skarbu Państwa może stanowić jedynie nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, o ile zostaną spełnione warunki, o których mowa w tym przepisie.


Nieodpłatne przekazanie prawa własności nieruchomości stanowi dostawę towarów, wówczas, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jej nabyciu.


Jak wskazano we wniosku przedmiotowa nieruchomość należąca do osoby fizycznej stała się własnością Skarbu Państwa na mocy decyzji wywłaszczeniowej z 1988 r. oraz postanowienia Sądu Rejonowego z 1994 r. A zatem uznać należy, że z tytułu jej nabycia, Skarbowi Państwa nie przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Tym samym ww. czynność przekazania bez odszkodowania nieruchomości przez Skarb Państwa na rzecz Miasta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, ponieważ przy nabyciu ww. nieruchomości nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego i w konsekwencji Skarb Państwa nie będzie zobligowany do zapłaty podatku VAT należnego z tego tytułu.

Tym samym należy stwierdzić, że stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj