2018.04.26 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.65.2018.1.AS
z 26 kwietnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 31 stycznia 2018 r. (data wpływu 2 lutego 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania Wnioskodawcy za podatnika podatku VAT z tytułu wynajmu/dzierżawy Nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 lutego 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania Wnioskodawcy za podatnika podatku VAT z tytułu wynajmu/dzierżawy Nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca czyli Uniwersytet - dalej: „Uniwersytet” jest akredytowaną instytucją szkolnictwa wyższego, która w świetle prawa Izraela dotyczącej szkolnictwa wyższego jest osobą prawną posiadającą statut uniwersytetu/uczelni wyższej. Został on otwarty w roku 1925 jako uczelnia publiczna. Studiowali oraz studiują na niej również Polacy, gdyż dostęp do niego jest otwarty.

Uniwersytet nie zatrudnia i nie będzie zatrudniał na terenie Polski żadnych pracowników. Nie prowadzi na terenie Polski stałych placówek informacyjnych, oddziałów, przedstawicielstw lub biur. Nie jest zarejestrowanym w Polsce podatnikiem VAT i nie posiada numeru NIP, ani nie został zgłoszony jako przedsiębiorca gdyż status Uniwersytetu wyklucza bycie przedsiębiorcą i prowadzenie działalności gospodarczej poza terytorium Izraela (zgodnie z ust. 5 pkt 17 Statutu Uniwersytetu jest on uprawniony jedynie do wykonywania wszelkich czynności dozwolonych dla podmiotów gospodarczych na terenie Izraela, pod warunkiem, że służą one celom Uniwersytetu, bądź też wspierają jego rozwój w inny sposób).

Uniwersytet w drodze spadku nabył m.in. własność 1/2 udziału w nieruchomości w Polsce w postaci ponad 100-letniego budynku (dalej: „Nieruchomość”), w którym jest kilkanaście lokali. Spadkodawca zmarł w dniu 1 kwietnia 1988 roku i od tego czasu spadek po nim nie był objęty. Sprawa spadkowa rozstrzygnęła się w 2017 roku (Uniwersytet otrzymał prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w grudniu 2017 roku) i w chwili występowania z wnioskiem o interpretację został już złożony wniosek o wpis Uniwersytetu do księgi wieczystej jako współwłaściciela.

Nieruchomość jest od wielu lat wynajęta dla wielu najemców (obecnie ośmiu), którymi są przedsiębiorcy. Ponieważ postępowanie spadkowe trwało ponad 17 lat to budynek był zarządzany przez kuratora spadku wyznaczonego przez sąd. Kurator ten zawierał umowy najmu, zbierał czynsze, zlecał naprawy i remonty oraz ponosił wydatki związane z administrowaniem budynkiem. Zbierane środki pieniężne były zgromadzone na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora i na początku 2018 roku zostały przekazane Uniwersytetowi w wysokości odpowiadającej odziedziczonemu udziałowi w Nieruchomości.

W przyszłości Uniwersytet będzie korzystał z usług administratora, który przejmie na siebie całość obowiązków związanych z budynkiem (obsługa umów z najemcami i ponoszenie wydatków związanych z budynkiem). Możliwe jest, że w przyszłości Uniwersytet odziedziczy także pozostały udział 1/2 w Nieruchomości (i zostanie wpisany do księgi wieczystej jako właściciel całej Nieruchomości) oraz będzie pobierał pożytki w postaci czynszu lub sprzeda Nieruchomość.

Ponieważ celem statutowym Uniwersytetu jest edukacja i szkolnictwo wyższe (a ściślej - kultywowanie judaistyki, dziedzin humanistycznych i sztuki, nauk przyrodniczych oraz wszelkich innych dziedzin nauki, rozwijanie ich oraz zajmowanie się ich badaniami i nauczaniem - ust. 3 statutu Uniwersytetu), przychody/dochody uzyskiwane z Nieruchomości będą przeznaczane wyłącznie na jego cele statutowe.

W związku z nabyciem udziału 1/2 w Nieruchomości Wnioskodawca nie odliczył podatku VAT gdyż nabycie nie podlegało takiemu podatkowi (spadek). Nieruchomość stanowi jedną działkę, która jest zabudowana jednym budynkiem, a w budynku nie są wydzielone lokale stanowiące w rozumieniu prawa odrębne nieruchomości.

Zakładane jest, że do dnia zbycia Wnioskodawca nie poniesie wydatków na modernizację/ulepszenie/przebudowę/rozbudowę budynku w kwocie przekraczającej 30% wartości początkowej budynku wchodzącego w skład Nieruchomości. Lokale w budynku są wynajmowane przez okres dłuży niż 2 lata licząc do dnia złożenia wniosku o interpretację przy czym kurator sądowy wynajmował Nieruchomość bez VAT, a w przeszłości przed przejęciem zarządzania przez kuratora sądowego Nieruchomość była zamieszkiwana przez wiele różnych ludzi i zajmowana przez różne instytucje - budynek ma ponad 100 lat zatem z uwagi na wiek budynku Wnioskodawca nie zna dokładnych losów Nieruchomości. Natomiast nie ma pewności czy i kiedy Wnioskodawca zbędzie Nieruchomość i czy pomiędzy nabyciem a zbyciem upłyną 2 lata.

Należy zaznaczyć, że możliwe jest że w przyszłości Uniwersytet nabędzie w podobny sposób inne nieruchomości na terenie Polski.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy z racji uzyskiwania przychodów z wynajmu / dzierżawy Nieruchomości Uniwersytet będzie podatnikiem podatku VAT w Polsce?

Zdaniem Wnioskodawcy, Uniwersytet stanie się podatnikiem podatku VAT od momentu gdy zacznie być stroną umowy najmu i w związku z tym zacznie korzystać z Nieruchomości w postaci czerpania pożytków poprzez pobieranie czynszu. W związku z tym w przypadku wynajmu Nieruchomości na mieszkaniowe będzie stosował zwolnienie z podatku VAT (zwolnienie przedmiotowe) natomiast w przypadku najmu Nieruchomości na cele niemieszkalne będzie to podlegało opodatkowaniu wg stawki podstawowej (aktualnie 23%).

W zakresie korzyści jakie Uniwersytet uzyskał lub uzyska od kuratora sądowego, który dopiero przekaże Uniwersytetowi władztwo nad Nieruchomością, Uniwersytet nie będzie występował w roli podatnika VAT, gdyż jest to tylko otrzymanie korzyści wynikających z otrzymania spadku a otrzymanie tego nie wynika z aktywności Uniwersytetu, ani również nie wynika z faktu posiadania (jak właściciel) Nieruchomości w przeszłości.

Uzasadnienie Wnioskodawcy

W związku z uzyskiwaniem przychodów z wynajmu Nieruchomości Uniwersytet zamierza płacić podatek VAT w Polsce gdyż jego roczna wysokość uniemożliwia korzystanie ze zwolnienia podatkowego. W związku z tym Uniwersytet zamierza zarejestrować się jako czynny podatnik VAT w Polsce.

Zgodnie z art. 15 Ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponieważ Uniwersytet może przez dłuższy czas pobierać pożytki (czynsz) z Nieruchomości to należy go uznać, że wykorzystuje on Nieruchomość (towar) w sposób ciągły, a pobieranie czynszu świadczy o celu zarobkowym.

Natomiast przejęcie przez Uniwersytet od kuratora pożytków z Nieruchomości zebranych (w tym czynszów) przez kuratora sądowego nie podlega opodatkowaniu, gdyż Uniwersytet jest tu w roli otrzymującego własność a nie dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługi w rozumieniu ustawy VAT. Uniwersytet dopiero od momentu przejęcia władztwa nad Nieruchomością jak właściciel stanie się stroną stosunków cywilnoprawnych, w tym umów najmu Nieruchomości. Do tej pory stroną tych umów pozostaje kurator sądowy działający na rzecz potencjalnych spadkobierców (znanych lub nie znanych) zatem tym samym Uniwersytet nie wykonywał i nie wykonuje żadnej aktywności na terenie Polski, w tym w szczególności zarobkowej w postaci pobierania czynszu. Zatem nie spełniona jest definicja działalności gospodarczej Uniwersytetu od czego uzależnione jest bycie podatnikiem podatku VAT od tak otrzymanej płatności. To kurator był i nadal jest dysponentem Nieruchomości i dzierżył nią jak właściciel w tym zawierał umowy najmu i pobierał czynsz na rzecz potencjalnych spadkobierców, nie wskazanych z imienia i nazwy.

W świetle przywołanych argumentów, Wnioskodawca zwraca się z wnioskiem o potwierdzenie, że przedstawione stanowisko jest prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
usługobiorcą jest:
- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
- w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Na podstawie art. 28e ustawy, miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.

Ww. artykuł wprowadza otwarty katalog usług związanych z nieruchomością. Do zakresu tych usług zaliczono nie tylko usługi ściśle dotyczące prac wykonywanych na nieruchomościach, ale także usługi, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości. W konsekwencji, wyliczenie usług związanych z nieruchomością wskazane w art. 28e ustawy ma charakter wyłącznie przykładowy.

Wskazać przy tym należy, że w kwestii usług związanych z nieruchomością została wprowadzona rozporządzeniem wykonawczym Rady (UE) nr 1042/2013 z dnia 7 października 2013 r. (Dz. Urz. UE L Nr 284 z 26.10.2013 r., s. 1) zmiana do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, z późn. zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem 282/2011 – dotycząca pojęcia „nieruchomość”, jak również zostało wyjaśnione, na czym polegają „usługi związane z nieruchomościami”. Zmiany w tym zakresie obowiązują od dnia 1 stycznia 2017 r., jednak również do czynności wykonywanych przed dniem 1 stycznia 2017 r. stanowią wskazówkę, jak powinny być rozumiane w ramach wykładni pro wspólnotowej przepisów ustawy pojęcia „nieruchomość” i „usługa związana z nieruchomością”.

Zgodnie z art. 13b rozporządzenia 282/2011 – do celów stosowania dyrektywy 2006/112/WE za „nieruchomość” uznaje się:

każdą określoną część ziemi, na jej powierzchni lub pod jej powierzchnią, która może stać się przedmiotem własności i posiadania;
każdy budynek lub każdą konstrukcję przytwierdzone do gruntu lub w nim osadzone powyżej lub poniżej poziomu morza, których nie można w łatwy sposób zdemontować lub przenieść;
każdy zainstalowany element stanowiący integralną część budynku lub konstrukcji, bez którego budynek lub konstrukcja są niepełne, taki jak drzwi, okna, dachy, schody i windy;
każdy element, sprzęt lub maszynę zainstalowane na stałe w budynku lub konstrukcji, które nie mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku lub konstrukcji.

W myśl art. 31a ust. 1 rozporządzenia 282/2011 – usługi związane z nieruchomościami, o których mowa w art. 47 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują jedynie te usługi, które mają wystarczająco bezpośredni związek z daną nieruchomością. Usługi uważa się za mające wystarczająco bezpośredni związek z nieruchomością w następujących przypadkach:

gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;
gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.

Stosownie do art. 31a ust. 2 lit. h) rozporządzenia 282/2011 – ustęp 1 obejmuje w szczególności wynajem lub wydzierżawianie nieruchomości inne niż opisane w ust. 3 lit. c), łącznie z przechowywaniem towarów w wyznaczonej do tego określonej części nieruchomości przeznaczonej do wyłącznego użytku przez usługobiorcę, tj. inne niż świadczenie usług reklamowych, nawet jeśli wiąże się z wykorzystaniem nieruchomości.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca jest akredytowaną instytucją szkolnictwa wyższego, która w świetle prawa Izraela dotyczącej szkolnictwa wyższego jest osobą prawną posiadającą statut uniwersytetu/uczelni wyższej. Został on otwarty w roku 1925 jako uczelnia publiczna. Uniwersytet nie zatrudnia i nie będzie zatrudniał na terenie Polski żadnych pracowników. Nie prowadzi na terenie Polski stałych placówek informacyjnych, oddziałów, przedstawicielstw lub biur. Nie jest zarejestrowanym w Polsce podatnikiem VAT i nie posiada numeru NIP, ani nie został zgłoszony jako przedsiębiorca gdyż status Uniwersytetu wyklucza bycie przedsiębiorcą i prowadzenie działalności gospodarczej poza terytorium Izraela.

Uniwersytet w drodze spadku nabył m.in. własność 1/2 udziału w nieruchomości w postaci ponad 100-letniego budynku, w którym jest kilkanaście lokali. Spadkodawca zmarł w dniu 1 kwietnia 1988 roku i od tego czasu spadek po nim nie był objęty. Sprawa spadkowa rozstrzygnęła się w 2017 roku (Uniwersytet otrzymał prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w grudniu 2017 roku) i w chwili występowania z wnioskiem o interpretację został już złożony wniosek o wpis Uniwersytetu do księgi wieczystej jako współwłaściciela.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą określenia, czy będzie podatnikiem podatku VAT w Polsce z tytułu uzyskiwania przychodów z wynajmu/dzierżawy w Polsce.

Wskazać należy, że umowa najmu jest umową cywilnoprawną nakładającą na strony – zarówno wynajmującego, jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

Jak wynika z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), zwanej dalej k.c., przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Stosownie do art. 693 § 1 kodeksu cywilnego przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. W myśl art. 694 Kodeksu cywilnego do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych.

Najem jest więc umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie lokalu przez jego najemcę.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, najem stanowi świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem świadczenie usług najmu wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy, definicję działalności gospodarczej, jeżeli jest wykonywane w sposób ciągły do celów zarobkowych.

W analizowanej sprawie Uniwersytet będzie pobierał pożytki z nieruchomości znajdującej się na terenie Polski w sposób ciągły i w celach zarobkowych (pobieranie czynszu). Tym samym świadczenie usług najmu przez Wnioskodawcę wypełnia definicję działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Ponadto, jak wynika z art. 28e ustawy miejscem świadczenia usług najmu w przypadku nieruchomości znajdującej się w Polsce, jest miejsce położenia nieruchomości, tj. Polska.

W konsekwencji należy wskazać, że w przedstawionym we wniosku zdarzeniu Wnioskodawca będzie podatnikiem podatku VAT z tytułu najmu/dzierżawy nieruchomości znajdujących się w Polsce, o ile nie zostaną spełnione przesłanki z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT do uznania usługobiorcy za podatnika VAT z tytułu świadczonej usługi najmu.

Nie można jednak zgodzić się z Wnioskodawcą, że „stanie się podatnikiem podatku VAT od momentu, gdy zacznie być stroną umowy najmu i w związku z tym zacznie korzystać z Nieruchomości w postaci czerpania pożytków poprzez pobieranie czynszu” oraz że korzyści jakie Wnioskodawca uzyskał lub uzyska od kuratora sądowego „to tylko korzyści wynikające z otrzymania spadku”.

Jak wynika z opisu sprawy Nieruchomość jest od wielu lat wynajęta dla wielu najemców (obecnie ośmiu), którymi są przedsiębiorcy. Ponieważ postępowanie spadkowe trwało ponad 17 lat to budynek był zarządzany przez kuratora spadku wyznaczonego przez sąd. Kurator ten zawierał umowy najmu, zbierał czynsze, zlecał naprawy i remonty oraz ponosił wydatki związane z administrowaniem budynkiem. Zbierane środki pieniężne były zgromadzone na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora i na początku 2018 roku zostały przekazane Uniwersytetowi w wysokości odpowiadającej odziedziczonemu udziałowi w Nieruchomości.

Zgodnie z art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.), podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Obowiązek podatkowy jest ściśle związany z konkretną osobą, która wkroczyła w zakres obowiązku określonego ustawą. Art. 4 Ordynacji podatkowej stanowi, że obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Śmierć osoby będącej podatnikiem podatku VAT powoduje określone konsekwencje, dla których przewidziane są szczególne formy postępowania.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Natomiast zgodnie z § 2 ww. przepisu – jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Powyższe przepisy zakładają zatem sukcesję majątkowych praw i obowiązków, czyli ich przejście na spadkobierców. Dlatego skutkiem śmierci podatnika w zakresie prawa podatkowego jest sukcesja prawna w dziedzinie opodatkowania tzn. przejęcie przez spadkobierców podatnika – podatkowych praw i obowiązków majątkowych, a także w określonych sytuacjach praw niemajątkowych.

Natomiast do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej).

Z kolei zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. W związku z tym, spadkobiercy od momentu śmierci spadkodawcy z mocy prawa stają się właścicielami.

Stosownie do art. 666 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 155 z późn. zm.), do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku.

Na podstawie art. 667 § 1 ww. ustawy, kurator spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą, i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku. W myśl art. 667 § 2 powołanej ustawy, kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku. Do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.

Stosownie do art. 935 § 1 ww. ustawy, zarządca zajętej nieruchomości obowiązany jest wykonywać czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki. Ma on prawo pobierać zamiast dłużnika wszelkie pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. W sprawach wynikających z zarządu nieruchomością zarządca może pozywać i być pozywany. Zarządcy wolno zaciągać tylko takie zobowiązania, które mogą być zaspokojone z dochodów z nieruchomości i są gospodarczo uzasadnione. (art. 935 § 2) Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu zarządca może wykonywać tylko za zgodą stron, a w jej braku - za zezwoleniem sądu, który przed wydaniem postanowienia wysłucha wierzyciela, dłużnika i zarządcę, chyba że zwłoka groziłaby szkodą. (art. 935 § 3)

Na podstawie art. 936 powołanej ustawy, zarząd nie ma wpływu na umowy najmu lub dzierżawy obowiązujące w chwili jego ustanowienia. Zarządcy wolno jednak wypowiadać tego rodzaju umowy z zachowaniem obowiązujących przepisów oraz zawierać umowy na czas przyjęty przez zwyczaj miejscowy. Do wydzierżawiania nieruchomości wymagana jest zgoda stron, a w jej braku - zezwolenie sądu.

Z powołanych regulacji wynika, że obowiązkiem kuratora jest poszukiwanie spadkobierców zarządzanego przez niego spadku, a także zarząd majątkiem spadkowym pod nadzorem sądowym. Nie będąc właścicielem majątku spadkowego, a jedynie jego zarządcą, kurator działa w interesie przyszłych (nie ustalonych jeszcze) spadkobierców. Dlatego też nie można uznać kuratora spadku za podatnika VAT w odniesieniu do czynności wykonywanych w ramach zarządu majątkiem spadkowym. Czynsz pobrany przez kuratora od najemców z tytułu najmu lokali wchodzących do majątku spadkowego jest gromadzony na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora na poczet masy spadkowej należnej spadkobiercom, a po ustaleniu kręgu spadkobierców kurator jest zobowiązany rozliczyć się z umów najmu ze spadkobiercami. Zatem ostatecznym beneficjentem czynszu uiszczanego przez najemców w czasie, kiedy spadek nie jest jeszcze objęty, jest spadkobierca, który uzyskuje z tego tytułu status podatnika VAT. Kurator nie otrzymuje więc bezpośrednio korzyści z umowy najmu/dzierżawy, jego działalność w tym zakresie nie ma charakteru zarobkowego. Kurator uzyskuje wynagrodzenie, ale w związku z wykonywanymi czynnościami w ramach zarządu majątkiem spadkowym.

Ponadto nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że środki pieniężne gromadzone na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora, a następnie przekazane Wnioskodawcy, stanowią jedynie „korzyści wynikające z otrzymania spadku”, środki te stanowią de facto należności z tytułu świadczenia usługi najmu/dzierżawy. Świadczone na rzecz najemców/dzierżawców usługi najmu/dzierżawy nieruchomości w rzeczywistości są stosunkiem prawnym - zobowiązaniowym pomiędzy spadkobiercą a najemcami. To spadkobierca świadczy ww. usługi, natomiast kurator spadku jest niejako „pośrednikiem” w ich świadczeniu. Nie ma znaczenia, że do momentu objęcia spadku przez spadkobiercę stroną umów najmu/dzierżawy jest kurator, gdyż działa on wprawdzie w imieniu własnym, lecz na rzecz spadkobierców, którzy nabywają spadek z chwilą otwarcia spadku, czyli z chwilą śmierci spadkodawcy.

Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy stwierdzić należy, że Wnioskodawca, jako następca prawny spadkodawcy, będzie podatnikiem VAT w Polsce z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku, zarówno z racji uzyskiwania bieżących przychodów z wynajmu/dzierżawy Nieruchomości, jak i korzyści uzyskanych z tego tytułu od kuratora sądowego w postaci czynszu pobieranego od najemców/dzierżawców w czasie, kiedy nie był ustalony krąg spadkobierców, a nieruchomość była zarządzana przez kuratora spadku.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem zapytania Wnioskodawcy, a inne kwestie przedstawione w uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej rozpatrzone.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Wskazać należy, że przedmiotowa interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie kwestii określenia, czy Wnioskodawca będzie podatnikiem podatku VAT w Polsce z tytułu uzyskiwania przychodów z wynajmu/dzierżawy w Polsce (pytanie nr 1 wniosku). W zakresie opodatkowania sprzedaży nieruchomości (pytanie nr 2 wniosku) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin