2018.07.09 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-1.4012.263.2018.3.KO
z 9 lipca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 6 kwietnia 2018 r. (data wpływu 11 kwietnia 2018 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zasad opodatkowania udzielonych przez Spółkę pracownikom nieodpłatnych pożyczek w związku z wprowadzonym Programem – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2018 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie zasad opodatkowania udzielonych przez Spółkę pracownikom nieodpłatnych pożyczek w związku z wprowadzonym Programem.

We wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Spółka (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) jest działającą na terytorium Polski spółką należącą do międzynarodowego koncernu produkującego między innymi paliwa i środki smarne: oleje i smary dla motoryzacji i przemysłu. Wnioskodawca jest dystrybutorem ww. produktów na rynku polskim. Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług (dalej: VAT).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka wprowadziła program, w oparciu o który pracownicy Wnioskodawcy (dalej: Pracownicy) są uprawnieni do nabycia akcji innej spółki wchodzącej w skład grupy kapitałowej, do której należy Wnioskodawca (dalej odpowiednio: Program i Akcje).

W związku z wprowadzonym przez Spółkę Programem, Wnioskodawca udziela i zamierza udzielać w przyszłości Pracownikom pożyczek (dalej: Pożyczki), z których Pracownicy mogą sfinansować zakup Akcji w ramach Programu. Z tytułu udzielenia Pożyczki Spółka nie pobiera i nie będzie pobierać od Pracowników żadnego wynagrodzenia, czy to w postaci prowizji, czy w postaci odsetek. Środki na wypłatę Pożyczek nie pochodzą z żadnego zgromadzonego na ten cel kapitału lub funduszu, ale są finansowane przez Wnioskodawcę ze środków obrotowych Spółki. Możliwość otrzymania Pożyczki oraz zasady i warunki ich udzielania są dostępne i jednolite dla wszystkich Pracowników, którzy zdecydują się na taką formę finansowania udziału w Programie.

W związku z powyższym opisem w przedmiocie podatku od towarów i usług zadano następujące pytania:

Czy udzielanie przez Spółkę Pożyczek na rzecz Pracowników podlega zakresowi opodatkowania VAT?
w razie pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 - czy do czynności udzielenia Pożyczek przez Wnioskodawcę Pracownikom powinno mieć zastosowanie zwolnienie z VAT?
kiedy powstanie po stronie Spółki obowiązek podatkowy w VAT z tytułu udzielanych Pracownikom Pożyczek?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Mając na względzie przedstawione okoliczności, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że:

udzielanie przez Spółkę Pożyczek na rzecz Pracowników podlega zakresowi opodatkowania VAT;
udzielenie Pożyczek przez Wnioskodawcę Pracownikom podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT;
obowiązek podatkowy w VAT po stronie Spółki z tytułu udzielanych Pracownikom Pożyczek powstanie z chwilą ich udzielenia.

Uzasadnienie Stanowiska Wnioskodawcy Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymywania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 ustawy VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Co do zasady, udzielanie pożyczek stanowi czynność, która może zostać uznana za świadczenie usług w rozumieniu ustawy VAT. Przy czym należy zaznaczyć, że czynność taka objęta jest VAT, o ile w związku z jej udzieleniem pożyczkodawca (tu: Spółka) występuje w charakterze podatnika, tj. podmiotu, który wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy VAT).

Działalność gospodarcza w myśl art. 15 ust. 2 ustawy VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługobiorców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W opinii Wnioskodawcy, czynności udzielania przez Spółkę Pożyczek na rzecz Pracowników powinny być traktowane jako czynności wykonywane w ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Przemawia za tym przede wszystkim okoliczność, iż udzielane Pożyczki są finansowane ze środków obrotowych Spółki, tj. pochodzą z majątku zgromadzonego w toku prowadzonej działalności, którym Spółka obecnie dysponuje i w konsekwencji powinny być traktowane jako forma udostępniania kapitału Spółki podmiotom trzecim. Ponadto Pożyczki są i będą udzielane systematycznie w ramach szerszego Programu będącego częścią prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej (realizowanego w jej ramach).

Okoliczność, iż Spółka nie jest podmiotem specjalizującym się w zakresie udzielania pożyczek/kredytów (tj. Spółka nie jest bankiem czy inną instytucją finansową), a udzielanie Pożyczek wykracza poza zakres czynności zgłoszonych obecnie przez Wnioskodawcę jako przedmiot jego działalności w KRS, nie powinno mieć w tym przypadku żadnego znaczenia. Przyjmuje się bowiem, że udzielenie pożyczki przez podatnika VAT nieprowadzącego działalności finansowej w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych, ze środków zgromadzonych w toku prowadzonej przez niego działalności gospodarczej powinno być uznawane za zdarzenie podlegające opodatkowaniu VAT, nawet w przypadku, gdy zdarzenie to ma charakter jednorazowy/incydentalny/sporadyczny (Przy czym, zdaniem Wnioskodawcy, w omawianych okolicznościach świadczone przez Spółkę usługi udzielania Pożyczek nie mają takiego charakteru) i dotyczy stosunków z podmiotami powiązanymi.

Powyższe znajduje potwierdzenie m.in. w wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zob. np. wyrok z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie EDM, C-77/01) oraz w wyrokach polskich sądów administracyjnych (zob. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego [dalej: NSA] z 4 czerwca 2013 r. sygn. akt I FSK 696/12), a także w aktualnych interpretacjach organów podatkowych. Tytułem przykładu można wskazać na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej [dalej: DIS] w Warszawie z 1 marca 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-137/16-2/EK), który uznał, że „(...) udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy czynności te nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym. Bez znaczenia pozostaje to, że tego rodzaju czynności nie są objęte ujawnionym w Krajowym Rejestrze Sądowym zakresem działalności prowadzonym na podstawie odrębnych przepisów.”

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, Spółka udzielając w ramach Programu Pożyczek na rzecz Pracowników, będzie działać w tym zakresie w charakterze podatnika VAT.

W dalszej kolejności należy wskazać, iż, co do zasady, opodatkowaniu VAT podlegają czynności (usługi) wykonywane za odpłatnością. Natomiast w niniejszych okolicznościach, Wnioskodawca udziela Pożyczek z tytułu których nie uzyskuje od Pracowników wynagrodzenia czy to w postaci odsetek, czy to w postaci prowizji. Stąd, należy uznać, iż udzielanie Pożyczki stanowi na gruncie VAT czynność nieodpłatną. Nieodpłatne świadczenie usług podlega zakresowi opodatkowania VAT tylko wtedy, gdy spełnione są przesłanki wskazane w art. 8 ust. 2 pkt 1 lub 2 ustawy VAT (vide: treść przepisu powyżej).

Zdaniem Wnioskodawcy, w niniejszych okolicznościach, należy uznać, iż Pożyczki udzielane są na cele osobiste Pracowników. Pracownicy otrzymują bowiem dzięki udzielonej Pożyczce możliwość sfinansowania zakupu Akcji w ramach Programu. Zatem, główną intencją zapewnienia świadczenia w postaci udzielania Pożyczek przez Wnioskodawcę jest zaspokojenie osobistych potrzeb Pracowników w postaci umożliwienia im nabycia Akcji oraz uzyskania przez Pracownika z tego tytułu określonych korzyści w przyszłości (nie powinno zatem budzić wątpliwości, iż Pożyczki mają służyć przede wszystkim celom osobistym Pracowników, a nie celom działalności gospodarczej Wnioskodawcy).

Wobec powyższego, należy wskazać, że udzielanie przez Wnioskodawcę nieodpłatnych (nieoprocentowanych) Pożyczek Pracownikom spełnia warunki wskazane w art. 8 ust. 2 ustawy VAT i w konsekwencji podlega zakresowi opodatkowania VAT.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż jego stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych organów podatkowych wydanych w analogicznych stanach faktycznych. Tytułem przykładu wskazać należy:

interpretację indywidualną DIS w Łodzi z dnia 12 lutego 2016 r. (sygn. IPTPP2/4512-625/15-2/SM), z której wynika, że: „Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, iż skoro Wnioskodawca z tytułu planowanego udzielania pożyczek swoim pracownikom nie uzyska wynagrodzenia w postaci odsetek, to tym samym czynność ta nie będzie stanowiła odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Jednocześnie treść wniosku wskazuje, że wykonana usługa nie będzie służyła celom działalności Wnioskodawcy, bowiem przeznaczona będzie na potrzeby osobiste pracowników (...) stwierdzić należy, iż planowana czynność udzielania nieoprocentowanych pożyczek będzie podlegała opodatkowaniu w związku z uznaniem ich za odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy”,
interpretację indywidualną DIS w Warszawie z dnia 1 marca 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-137/16-2/EK), w której stwierdzono, że „udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy.
Jednocześnie treść wniosku wskazuje, że wykonywana usługa nie służy celom działalności gospodarczej Wnioskodawcy, ponieważ pożyczki dla pracowników są udzielane w celu finansowania udziału w programie, a wiec służą celom osobistym pracowników. W konsekwencji, oznacza to. że czynność udzielania pracownikom nieoprocentowanych pożyczek podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w związku z uznaniem jej za świadczenie usług na mocy art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT”.

Zatem, z uwagi na okoliczność, iż (i) Spółka udzielając Pracownikom Pożyczek w ramach Programu działa w charakterze podatnika oraz (ii) środki finansowe przekazane przez Spółkę w związku z udzielanymi Pożyczkami mają na celu zaspokojenie potrzeb osobistych Pracowników, usługi świadczone przez Spółkę w postaci udzielania nieodpłatnych (nieoprocentowanych) Pożyczek na rzecz Pracowników powinny polegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy VAT.

Ad. 2

Zgodnie z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy VAT podstawowa stawka VAT wynosi obecnie 23%. Niemniej w ustawie VAT ustawodawca przewidział sytuacje, w których świadczenie określonych w przepisach usług podlega zwolnieniu z VAT.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT zwolnione z podatku VAT jest świadczenie usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Przy czym zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy VAT zwolnienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Przepisy ustawy VAT nie określają co należy rozumieć pod pojęciem „pożyczka”, stąd należy w tym zakresie odwołać się do regulacji ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) (dalej: KC). Zgodnie z art. 720 § 1 KC przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Ze wskazanej regulacji wynika, że w wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

W ocenie Wnioskodawcy powyższe zwolnienie powinno niewątpliwie zostać odniesione do świadczeń realizowanych przez Spółkę na rzecz Pracowników. Spółka wypłaca bowiem na rzecz Pracowników określone kwoty tytułem przyznanych Pożyczek, z których następnie Pracownicy finansują zakup Akcji w ramach Programu. Kwoty Pożyczek są wypłacane, a następnie zwracane przez Pracowników. Nie powinno zatem ulegać wątpliwości, iż Pożyczki udzielane Pracownikom stanowią pożyczki, o których mowa w przepisach KC.

Ponadto należy podkreślić, że powyższe zwolnienie ma charakter przedmiotowy, co oznacza, że możliwość jego zastosowania jest niezależna od statusu pożyczkodawcy czy pożyczkobiorcy. Niniejsze w szczególności oznacza, iż brak jest podstaw dla ograniczenia możliwości stosowania ww. zwolnienia jedynie do podmiotów prowadzących działalność finansową czy bankową, które w ramach prowadzonej działalności udzielają pożyczek lub kredytów.

Dodatkowo należy wskazać, że na możliwość zastosowania ww. zwolnienia z VAT nie powinna również wpływać okoliczność, iż Wnioskodawca udziela Pożyczek nieodpłatnie, tj. nie otrzymuje od Pracowników wynagrodzenia czy to w postaci odsetek od przyznanej kwoty Pożyczki czy prowizji za udzielenie Pożyczki. Brak jest bowiem w ustawie VAT przepisów, które stanowiłyby przeszkodę do stosowania zwolnień z opodatkowania VAT także do czynności nieodpłatnych.

W kontekście powyższych uwag, uznać należy za spełnione przesłanki warunkujące możliwość zastosowania zwolnienia z VAT dla usług udzielania przez Wnioskodawcę Pożyczek na rzecz Pracowników określone w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT. Jednocześnie z uwagi na to, iż w zakres świadczonych przez Wnioskodawcę usług nie wchodzą i nie będą wchodzić: (i) czynność ściągania długów, w tym factoringu, (ii) usługi doradztwa oraz (iii) usługi w zakresie leasingu, w omawianych okolicznościach nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 ustawy VAT wyłączający możliwość stosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

interpretację indywidualną DIS w Warszawie z 1 marca 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-137/16-2/EK), zgodnie z którą: „udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy.

Jednocześnie treść wniosku wskazuje, że wykonywana usługa nie służy celom działalności gospodarczej Wnioskodawcy, ponieważ pożyczki dla pracowników są udzielane w celu finansowania udziału w programie, a więc służą celom osobistym pracowników. W konsekwencji, oznacza to, że czynność udzielania pracownikom nieoprocentowanych pożyczek podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w związku z uznaniem jej za świadczenie usług na mocy art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

(...) zamierzona czynność udzielania pracownikom pożyczek w celu finansowania udziału w programie, stanowić będzie czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT. Jednakże z uwagi na spełnienie przesłanek wynikających z powołanego art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, czynność ta będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT”.

interpretację indywidualną DIS w Warszawie z 29 lutego 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-135/16- 2/AW), w której stwierdzono, że: „Z uwagi na przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że zamierzona czynność udzielania pracownikom pożyczek w celu finansowania udziału w programie, stanowić będzie czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Jednakże z uwagi na spełnienie przesłanek wynikających z powołanego art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, czynność ta będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT”.
interpretację indywidualną DIS w Katowicach z 8 października 2014 r. (sygn. IBPP2/443- 639/14/AB), z której wynika, że: „Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że zamierzona czynność udzielania pracownikom przez Wnioskodawcę nieoprocentowanych pożyczek ze środków obrotowych Spółki bez jakiegokolwiek wynagrodzenia z tytułu udzielenia pożyczki stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Jednocześnie z uwagi na spełnienie przesłanek wynikających z powojowego art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, czynność ta korzysta ze zwolnienia z opodatkowania”.

Zatem, biorąc pod uwagę, że (i) spełnione zostały warunki przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT oraz (ii) nie zachodzą okoliczności wyłączające możliwość stosowania ww. przepisu określone w art. 43 ust. 15 ustawy VAT, udzielanie Pracownikom Pożyczek stanowi nieodpłatne świadczenie usług, podlegające zwolnieniu z VAT.

Ad. 3

Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Przy czym jednocześnie w kolejnych ustępach art. 19a ustawy VAT ustawodawca wskazał przypadki, kiedy obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych. Jedna z nich została określona w art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy VAT, zgodnie z którym, z tytułu świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Biorąc pod uwagę fakt, iż świadczone przez Spółkę na rzecz Pracowników usługi udzielania Pożyczek podlegają, zdaniem Wnioskodawcy, zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT, moment powstania obowiązku podatkowego z ich tytułu powinien być ustalany, co do zasady, w oparciu o art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e, tj. według daty otrzymania przez Spółkę całości lub części zapłaty.

Przy czym, biorąc pod uwagę okoliczność, iż udzielane przez Spółkę Pożyczki są nieodpłatne (nieoprocentowane), Wnioskodawca nie otrzymuje i nie będzie otrzymywał w przyszłości od Pracowników wynagrodzenia z tytułu ich udzielania czy to w postaci odsetek, czy to prowizji. Skoro więc w niniejszych okolicznościach, Spółka nie otrzymuje zapłaty z tytułu świadczonych Pracownikom usług udzielania Pożyczek, niemożliwym jest określenie momentu powstania obowiązku podatkowego z powyższego tytułu w oparciu o art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy VAT. W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, w takiej sytuacji zastosowanie powinna znaleźć ogólna zasada określania momentu powstania obowiązku podatkowego, tj. obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wykonania usługi.

W orzecznictwie sądów administracyjnych i organów podatkowych przyjmuje się, iż określenie momentu wykonania usługi powinno następować na podstawie obiektywnych przesłanek, z uwzględnieniem specyfiki i charakteru danej usługi.

Ponadto wskazuje się, iż za moment wykonania usługi należy uznać moment faktycznego wykonania wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę, do wykonania których na rzecz usługobiorcy usługodawca zobowiązał się w umowie (tj. moment faktycznego zakończenia aktywności podatnika w związku ze świadczeniem danej usługi na rzecz usługobiorcy).

Zdaniem Wnioskodawcy, w omawianych okolicznościach za moment wykonania przedmiotowych usług uznać należy moment udzielenia przez Spółkę Pożyczki na rzecz Pracownika (tj. de facto moment jej wypłaty na rzecz Pracownika). Spółka wprowadzając Program, w ramach którego Pracownicy mają możliwość nabycia Akcji, zobowiązała się do udzielenia na ich rzecz Pożyczek, które umożliwią sfinansowanie zakupu Akcji. Zatem, biorąc pod uwagę, iż za moment wykonania usługi powinien być przyjęty moment, w którym usługodawca (tu: Wnioskodawca) wykona wszelkie ciążące na nim zobowiązania, w niniejszych okolicznościach należy przyjąć, że zobowiązania wynikające z łączącego strony stosunku prawnego zostaną zrealizowane przez Wnioskodawcę w momencie udzielenia Pracownikom Pożyczek. To właśnie w tym momencie, zdaniem Spółki, wykonane zostają wszystkie czynności składające się na określone świadczenie, a na Spółce nie ciążą już żadne dodatkowe zobowiązania względem Pracowników.

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu udzielania Pożyczek, jest moment udzielenia Pożyczki na rzecz Pracownika (w konsekwencji w rozliczeniu za ten okres Spółka powinna wykazać podstawę opodatkowania z niniejszego tytułu do celów VAT).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od towarów i usług w przedmiocie zasad opodatkowania udzielonych przez Spółkę pracownikom nieodpłatnych pożyczek w związku z wprowadzonym Programem jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak wynika z tych regulacji prawnych pośród czynności podlegających opodatkowaniu i uznawanych za sprzedaż zostały wymienione także dostawy towarów/świadczenie usług, które mają charakter odpłatny.

Jednakże ustawodawca w drodze wyjątku jako odstępstwo od wskazanej powyżej zasady, w art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy przewidział również przypadki, w których czynności o charakterze nieodpłatnym zrównane są z ww. czynnościami odpłatnymi.

Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższych przepisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych (warunki te muszą być spełnione łącznie),
w przypadku świadczenia usług – świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem, dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują. Określony w ustawie zakres opodatkowania wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Przepisy art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług stanowią implementację do polskiego systemu prawnego odpowiednio art. 16 oraz art. 26 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) - dalej „Dyrektywa 2006/112/WE”. Zgodnie z tymi regulacjami wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów. Z kolei, za odpłatne świadczenie usług uznaje się każdą z następujących czynności:

użycie towarów stanowiących część majątku przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników lub, bardziej ogólnie, do celów innych niż działalność jego przedsiębiorstwa, w przypadkach kiedy VAT od takich towarów podlegał w całości lub w części odliczeniu;
nieodpłatne świadczenie usług przez podatnika na prywatny użytek jego lub jego pracowników, lub bardziej ogólnie, do celów innych niż działalność jego przedsiębiorstwa.

Jednocześnie zgodnie z przepisem ust. 2 art. 26 Dyrektywy 2006/112/WE państwa członkowskie mogą odstąpić od stosowania przepisów ust. 1, pod warunkiem że takie odstępstwo nie będzie prowadzić do zakłóceń konkurencji.

Analiza powołanych przepisów Dyrektywy 2006/112/WE prowadzi zatem do wniosku, iż ratio legis tych regulacji stanowi zapobieżenie sytuacji, w której nieodpłatne świadczenie usług bądź dostawa towarów z uwagi na swój charakter – bez wynagrodzenia – stanowiłoby czynność pociągająca za sobą skutek w postaci naruszenia konkurencji, naruszenia zasady neutralności, naruszenia wynikającej z konstrukcji podatku VAT zasady faktycznego opodatkowania konsumpcji (podatek od wartości dodanej obciąża konsumpcję) oraz zasady powszechności opodatkowania.

Wyjaśnić również należy, że odpłatne świadczenie usług oraz zrównane z czynnościami odpłatnymi czynności o charakterze nieodpłatnym, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie w przypadku gdy wykonywane są przez podatnika działającego w takim charakterze.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Na tle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii opodatkowania i zwolnienia udzielonych przez Spółkę pracownikom nieodpłatnych pożyczek związku z wprowadzonym Programem oraz powstania obowiązku podatkowego z tego tytułu.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Z zasady czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy zauważyć, że udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy czynności te nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym. Bez znaczenia pozostaje to, że tego rodzaju czynności nie są objęte ujawnionym w Krajowym Rejestrze Sądowym zakresem działalności prowadzonym na podstawie odrębnych przepisów. Spółka jako osoba prawna nie wykonuje czynności należących do sfery prywatnej i nie zarządza majątkiem prywatnym. Wszystkie czynności Spółki (Wnioskodawcy) związane są z jej działalnością gospodarczą.

Zatem, odnosząc przedstawione we wniosku okoliczności sprawy do przywołanych powyżej przepisów, należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie Wnioskodawca (Spółka) z tytułu udzielenia pożyczek występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca ze środków obrotowych udziela i zamierza udzielać swoim pracownikom nieoprocentowanych pożyczek. Tym samym z tytułu udzielanych pożyczek pracownikom nie uzyska wynagrodzenia w postaci odsetek. Nie uzyska również wynagrodzenia w postaci prowizji. Zatem, czynność ta nie stanowi odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Jednocześnie treść wniosku wskazuje, że wykonywana usługa nie służy celom działalności gospodarczej Wnioskodawcy, ponieważ pożyczki dla pracowników są udzielane w celu finansowania udziału w programie (zakupu Akcji), a więc służą celom osobistym pracowników. W analizowanej sprawie osobiste cele i korzyści pracowników przystępujących do Programu mają znaczenie pierwszorzędne w stosunku do korzyści gospodarczych pracodawcy (Wnioskodawcy).

Jednakże w okolicznościach niniejszej sprawy istotne jest również, że ustawodawca w stosunku do czynności udzielanie pożyczek przewidział zwolnienie od podatku od towarów i usług. Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zatem w sytuacji odpłatnego świadczenia tych usług (podlegającego opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy) byłyby one zwolnione od podatku. Toteż ich świadczenie nie wiązałoby się z obowiązkiem uiszczenia kwoty podatku należnego.

Z uwagi na przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że realizowana przez Wnioskodawcę czynność udzielania pracownikom ze środków obrotowych Spółki nieodpłatnych pożyczek, z których pracownicy mogą sfinansować zakup Akcji w ramach Programu, co do zasady wpisuje się w regulację prawną art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy. Jednakże w okolicznościach analizowanej sprawy przepis art. 8 ust. 2 ustawy – odnoszących się do nieodpłatnego świadczenia usług – nie znajdzie zastosowania bowiem realizowane przez Wnioskodawcę czynności (nieodpłatne udzielanie pożyczek pracownikom ze środków obrotowych Spółki) w przypadku uznania ich za podlegające opodatkowaniu korzystałyby ze zwolnienia od podatku.

Odpowiadając zatem Wnioskodawcy na pytanie pierwsze, należy stwierdzić że w okolicznościach przedstawionych we wniosku udzielanie przez Spółkę pożyczek na rzecz pracowników nie podlega opodatkowaniu VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania pierwszego jest w związku z tym nieprawidłowe.

Jednocześnie nie udziela się odpowiedzi na pytania drugie i trzecie, bowiem Wnioskodawca oczekiwał na nie odpowiedzi wyłącznie w sytuacji pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze.

Ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca podatku od czynności cywilnoprawnych (pytanie czwarte) zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego co do zasady wydawane są w indywidualnych sprawach zatem nie mogą przesądzać o niniejszym rozstrzygnięciu.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy:

zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia;
zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin