Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4015.91.2018.1.PM
z 13 lipca 2018 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r., poz. 800, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 18 czerwca 2018 r. (data wpływu – 25 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej (mieszkania) – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 czerwca 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej (mieszkania).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Syn Wnioskodawczyni zamierza ustanowić na rzecz Wnioskodawczyni (matki) nieodpłatnie służebność mieszkania na podstawie art. 296 i nast. Kodeksu cywilnego. Wartość mieszkania to 230 000 zł ustalona na podstawie umowy kupna mieszkania z 2015 r. i przekracza kwotę wolną od podatku dla nabywcy z I grupy podatkowej określoną w art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Syn Wnioskodawczyni jest w związku małżeńskim, w którym obowiązuje wspólnota majątkowa. Syn i jego żona mają mieszkanie, na którym zostanie ustanowiona służebność osobista (służebność mieszkania) na rzecz Wnioskodawczyni. Służebność zostanie ustanowiona na podstawie umowy – w formie aktu notarialnego – zawartej wyłącznie pomiędzy Wnioskodawczynią i jej synem, na co żona syna wyrazi zgodę. Stronami umowy ustanawiającej służebność będą wyłącznie Wnioskodawczyni i jej syn. Żona syna Wnioskodawczyni zaakceptuje ustanowienie służebności i podpisze w formie pisemnej oświadczenie wyrażenia zgody na ustanowienie jej na rzecz Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy po ustanowieniu na rzecz Wnioskodawczyni służebności mieszkania przez jej syna pozostającego w związku małżeńskim z obowiązującą wspólnotą majątkową, Wnioskodawczyni będzie zwolniona w całości z obowiązku zapłaty podatku od nieodpłatnego nabycia prawa służebności mieszkania na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 oraz ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawczyni, ustanowienie na jej rzecz, tj. na rzecz osoby wymienionej w zamkniętym katalogu osób określonych w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, służebność mieszkania, którego wartość jest wyższa niż kwota zwolniona od podatku, przez syna pozostającego w związku małżeńskim, w którym obowiązuje wspólnota majątkowa, jest zwolniona w całości od podatku jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

  • prawo służebności mieszkania zostanie ustanowione na podstawie umowy w formie aktu notarialnego pomiędzy Wnioskodawczynią i jej synem,
  • żona syna wyrazi zgodę w formie aktu notarialnego na ustanowienie przez męża służebności mieszkania na rzecz Wnioskodawczyni.

Dla powyższego rozstrzygnięcia pozostaje bez wpływu fakt, że ww. prawo służebności zostanie ustanowione na mieszkaniu będącym majątkiem wspólnym syna Wnioskodawczym i jego żony. Okoliczność ta wywiera bowiem skutki jedynie w sferze prawa rodzinnego, gdyż stosownie do art. 37 § 1 pkt 1 ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do obciążenia nieruchomości. W art. 37 § 4 ww. Kodeksu ustawodawca postanowił, że jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna. Jednakże, co wynika z § 2 omawianego przepisu ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. Z zacytowanych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że zgoda małżonka niezbędna jest dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są środki objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umowy ustanowienia służebności mieszkania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2018 r., poz. 644), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 8 tejże ustawy, obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze nieodpłatnej służebności, renty oraz użytkowania – z chwilą ustanowienia tych praw.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Na podstawie art. 14 ust. 1 powyższej ustawy, wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Art. 14 ust. 2 ww. ustawy stanowi, że zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, do grupy I podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

W myśl art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika (ust. 2 ww. przepisu).

Stosownie do art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy, notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności.

Jak z powyższych przepisów wynika, ustanowienie nieodpłatnej służebności co do zasady podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. 2015, poz. 2060).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

  1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
  2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa. (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że syn Wnioskodawczyni zamierza ustanowić na rzecz Wnioskodawczyni (matki) nieodpłatnie służebność mieszkania na podstawie art. 296 i nast. Kodeksu cywilnego. Syn Wnioskodawczyni jest w związku małżeńskim, w którym obowiązuje wspólnota majątkowa. Syn i jego żona mają mieszkanie, na którym zostanie ustanowiona służebność osobista (służebność mieszkania) na rzecz Wnioskodawczyni. Służebność zostanie ustanowiona na podstawie umowy – w formie aktu notarialnego – zawartej wyłącznie pomiędzy Wnioskodawczynią i jej synem, na co żona syna wyrazi zgodę. Stronami umowy ustanawiającej służebność będą wyłącznie Wnioskodawczyni i jej syn. Żona syna Wnioskodawczyni zaakceptuje ustanowienie służebności i podpisze w formie pisemnej oświadczenie wyrażenia zgody na ustanowienie jej na rzecz Wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 244 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, ze zm.), służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym.

W myśl art. 245 § 1 ww. Kodeksu z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia (art. 245 § 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 296 Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).

W myśl art. 297 ww. Kodeksu do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego (tj. rozdziału II).

W świetle art. 285 § 1 cyt. Kodeksu nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Źródłem powstania służebności (ograniczonego prawa rzeczowego) jest co do zasady czynności prawna (umowa), stanowiąca wynik uzgodnień stron i w takim przypadku, jeżeli umowa ta jest zawierana w formie aktu notarialnego dla skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie ma wymogu złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Tak samo, takiego wymogu nie ma, gdy służebność ustanawiana jest na podstawie jednostronnego oświadczenia woli składanego w formie aktu notarialnego.

Z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, iż jednym z warunków skorzystania ze zwolnienia, jest zgłoszenie przez osoby objęte zwolnieniem właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron (art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że ustanowienie nieodpłatnej służebności osobistej (mieszkania) przez syna Wnioskodawczyni na jej rzecz, tj. osoby wymienionej w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, będzie korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy, jeżeli zostanie spełniony warunek wymieniony w powołanym wyżej przepisie.

Bez wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie pozostaje fakt, że zawierając przedmiotową umowę ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej (mieszkania) na rzecz Wnioskodawczyni (matki), syn pozostaje wraz z żoną we wspólności majątkowej małżeńskiej. Okoliczność ta wywiera bowiem skutki jedynie w sferze prawa rodzinnego, gdyż stosownie do art. 37 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r., poz. 682, ze zm.), zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

W art. 37 § 4 ww. Kodeksu ustawodawca postanowił, że jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna. Jednakże, co wynika z § 2 omawianego przepisu ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.

Z zacytowanych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że zgoda małżonka niezbędna jest dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności dokonanej przez drugiego małżonka, w przypadku gdy prowadzi ona do ustanowienia nieodpłatnej służebności mieszkania objętego wspólnością majątkową małżeńską. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną tej czynności.

Podsumowując, z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie nabycie ograniczonego prawa rzeczowego (nieodpłatnej służebności osobistej – mieszkania) nastąpi na podstawie umowy zawartej wyłącznie pomiędzy Wnioskodawczynią (nabywcą prawa) a jej synem, to w sytuacji gdy żona syna Wnioskodawczyni wyrazi zgodę, o której mowa w art. 37 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego na ustanowienie ww. służebności, nabycie to skorzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. W takim przypadku nie wystąpi zatem obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn w związku z zawarciem ww. umowy. Natomiast, w związku z faktem, iż opisana we wniosku umowa służebności zawarta zostanie w formie aktu notarialnego, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył również

– stosowanie do zapisów art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek zgłoszenia nabycia ww. prawa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj