Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-1.4012.370.2018.2.RR
z 14 sierpnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1, art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 20 czerwca 2018 r. (data wpływu 27 czerwca 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 lipca 2018 r. (data wpływu 6 lipca 2018 r.) oraz pismem z dnia 1 sierpnia 2018 r. (data wpływu 3 sierpnia 2018 r.) w odpowiedzi na wezwanie tutejszego Organu z dnia 13 lipca 2018 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.370.2018.1.RR o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania kwoty odszkodowania, której celem jest pokrycie wszystkich roszczeń wynikających z katastrofy budowlanej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 czerwca 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania kwoty odszkodowania, której celem jest pokrycie wszystkich roszczeń wynikających z katastrofy budowlanej. Złożony wniosek został uzupełniony pismem z dnia 4 lipca 2018 r. (data wpływu 6 lipca 2018 r.) oraz pismem z dnia 1 sierpnia 2018 r. (data wpływu 3 sierpnia 2018 r.) w odpowiedzi na wezwanie tutejszego Organu z dnia 13 lipca 2018 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.370.2018.1.RR (skutecznie doręczone w dniu 25 lipca 2018 r.).

We wniosku wspólnym złożonym przez:

• Zainteresowanego będącego stroną postępowania:
  P. Sp. z o.o.;
• Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:
  V. Sp. z o.o.
  
  

Przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

P. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością [dalej: Spółka lub Zamawiający] jest spółką należącą do grupy P. S.A.

P. S.A. to grupa energetyczna składająca się z pionowo zintegrowanych spółek działających w obszarze wytwarzania energii z konwencjonalnych i odnawialnych źródeł oraz dystrybucji i obrotu energią elektryczną tj. zajmująca się działalność opodatkowaną VAT.

V. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która korzysta z pełnego prawa do odliczenia VAT [dalej: Wykonawca] jest częścią grupy kapitałowej, która działa na całym świecie. Wykonawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie dostaw, instalowania i uruchamiania turbin wiatrowych oraz serwisu elektrowni wiatrowych zarówno w Polsce jak i zagranicą. W ograniczonym zakresie Wykonawca prowadzi również sprzedaż do spółek z Grupy kapitałowej (mających siedziby w innych niż Polska krajach UE) niektórych elementów konstrukcyjnych turbin wiatrowych, które wytwarzane są w Polsce (głównie są to elementy cylindrycznych wież wsporniczych).

W dniu 9 lutego 2015 r. Strony podpisały umowę dotyczącą dostawy z montażem turbin wiatrowych [dalej: Umowa dostawy z montażem] oraz umowę serwisową dotyczącą serwisowania turbin wiatrowych [dalej: Umowa serwisowa]. Umowa dostawy z montażem jak też Umowa serwisowa dotyczyły projektu konstrukcji oraz utrzymania farmy wiatrowej Spółki pod nazwą M.

Na etapie eksploatacji M., jedna z turbin wiatrowych [dalej: Turbina] uległa katastrofie budowlanej w dniu 21 kwietnia 2017 r. [dalej: Katastrofa budowlana]. Po przeprowadzeniu badania ustalono, że przyczyną Katastrofy budowlanej były wadliwe elementy (śruby kołnierzowe), które zostały dostarczone i zamontowane w Turbinie przez Wykonawcę.

W związku z Katastrofą budowlaną, Wykonawca dokonał czynności związanych z zabezpieczeniem pozostałych turbin znajdujących się na M. Ponadto, Strony rozpoczęły również negocjacje w zakresie odszkodowania, jakie Wykonawca powinien wypłacić Spółce w związku z Katastrofą budowlaną. Na podstawie zawartej przez Strony Umowy dostawy z montażem, Wykonawca zobowiązał się do wypłaty odszkodowania oraz zobowiązał się do naprawy turbin, które ulegną zniszczeniu, a winę za to ponosi Wykonawca.

Jako odszkodowanie za utracone korzyści Zamawiającego wynikające z Katastrofy budowlanej, jakiej uległa Turbina, Wykonawca dokonał czterech płatności na rzecz Zamawiającego [dalej: Zaliczki].

Biorąc pod uwagę zmiany prawne jakie nastąpiły w ostatnim czasie (w szczególności wejście w życie ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych - tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 961 wraz z późn. zm.), istnieje istotne prawdopodobieństwo, że odbudowanie Turbiny będzie się wiązało z koniecznością uzyskania odpowiednich pozwoleń budowlanych w odniesieniu do budowy farmy wiatrowej na tym terenie. W związku z tym, istnieje ryzyko, że w świetle nowych wymogów stawianych przez prawo Zamawiający nie uzyska wymaganego pozwolenia budowlanego a w konsekwencji spełnienie świadczenia wynikającego z Umowy dostawy z montażem nie będzie możliwe.

W związku z powyższym, Strony zdecydowały zatem, że Wykonawca będzie zobowiązany do zapłaty pieniężnego odszkodowania zamiast do wykonania świadczenia wynikającego z Umowy o dostawę z montażem tj. do odbudowania zniszczonej Turbiny.

Dla potwierdzenia powyższych ustaleń, Strony zawarły ugodę w sprawie zgodnego i ostatecznego uregulowania wszystkich roszczeń Spółki wobec Wykonawcy, powstałych w związku z Katastrofą budowlaną [dalej: Ugoda].

Zgodnie z Ugodą, Wykonawca zobowiąże się zapłacić na rzecz Zamawiającego kwotę odszkodowania [dalej: Odszkodowanie], w celu zaspokojenia całości roszczeń Zamawiającego wobec Wykonawcy z tytułu Umowy dostawy z montażem (lub innej podstawy prawnej, w tym Umowy serwisowej), powstałych w związku z Katastrofą budowlaną.

Wykonawca zobowiązany będzie do zapłaty uzgodnionej kwoty Odszkodowania w ciągu 30 dni od otrzymania wezwania do zapłaty przez Zamawiającego. Zgodnie z Ugodą, zapłacona już kwota Zaliczek na rzecz Wykonawcy stanowi zaliczki na kary umowne z tytułu utraconej produkcji i nie ulega zaliczeniu na poczet Odszkodowania.

Spółka zrzeka się jakichkolwiek roszczeń Spółki wobec Wykonawcy wynikających z Umowy dostawy z montażem w zakresie obowiązku odbudowy Turbiny po Katastrofie budowlanej. Wszystkie roszczenia Spółki wobec Wykonawcy w związku z Katastrofą budowlaną zostaną w sposób ostateczny zaspokojone i zakończone wraz z zapłatą odszkodowania.

Zgodnie z Ugodą, Strony zobowiązane są do wystąpienia o wspólny wniosek o interpretację podatkową potwierdzającą, że Odszkodowanie pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT. Jednakże, w przypadku uzyskania interpretacji negatywnej, kwota Odszkodowania ma zostać powiększona o podatek VAT w obowiązującej wysokości i udokumentowana fakturą wystawioną przez Spółkę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy kwota Odszkodowania, której celem jest pokrycie wszystkich roszczeń Zamawiającego wobec Wykonawcy wynikających z Katastrofy budowlanej jest zapłatą za czynności nieobjęte zakresem podatku VAT i tym samym płatność ta nie podlega opodatkowaniu VAT?
   
2. W przypadku udzielenia przez organ odpowiedzi przeczącej na pierwsze pytanie, to czy Wykonawcy przysługuje/będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wypłaconego Odszkodowania?
   
   

Zdaniem Zainteresowanych,

1. Kwota Odszkodowania, której celem jest pokrycie wszystkich roszczeń Zamawiającego wobec Wykonawcy wynikających z Katastrofy budowlanej jest zapłatą za czynności nieobjęte zakresem podatku VAT i tym samym Odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu VAT.
   
2. W przypadku udzielenia przez organ odpowiedzi przeczącej na pierwsze pytanie, to zdaniem Zainteresowanych Wykonawcy przysługuje/będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wypłaconego Odszkodowania.
   
   

Uzasadnienie w zakresie pytania nr 1

1. Odpłatne świadczenie usług w rozumieniu Ustawy o VAT.
   
   

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel - art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT. Stosownie natomiast do treści art. 8 ust. 1 pkt 2 Ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Wskazać trzeba, że powyższa definicja jest bardzo szeroka, a jej celem jest zapewnienie realizacji zasady powszechności opodatkowania. Podczas prowadzenia działalności gospodarczej spotyka się wielorakie zdarzenia, które związane są z jakimś rodzajem zachowania, powstrzymania się lub tolerowania czegoś.

Interpretując powołane powyżej przepisy, można wskazać jednak, że do usług zalicza się zdarzenie (tj. zachowanie, powstrzymanie się od czynności lub tolerowanie czynności bądź sytuacji), które nie stanowi dostawy towarów, pod warunkiem, że jest ono odpłatne. Ponadto, niezbędne jest istnienie więzi prawnej pomiędzy świadczącym usługę a nabywcą tej usługi, oraz istnienie odbiorcy tej usługi, innego niż wykonujący tą usługę. Odbiorca usługi musi odnosić z tej usługi korzyść, choćby potencjalną. Zarówno świadczący usługę, jak i jej nabywca, muszą świadomie zaakceptować realizację tej usługi.

2. Odszkodowanie jako czynność niepodlegająca VAT
   
   

Zapłata za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty, jest w świetle regulacji Kodeksu cywilnego odszkodowaniem.

Kwestię odszkodowań regulują przepisy art. 361 - 363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 2017 poz. 459 wraz z późn. zm., dalej: Kodeks cywilny). Z ww. przepisów wynika, że:

• zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego);
  

• jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron (art. 362 Kodeksu cywilnego);
  

• naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.
  
  
  

Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili (art. 363 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego).

Należy również zauważyć, że w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odszkodowanie to wypłata określonej sumy pieniężnej, która uiszczana jest, gdy spełnią się przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, tj. powstanie szkoda, której przyczyną było działanie lub zaniechanie wypłacającego odszkodowanie, który np. naruszył obowiązki umowne lub wyrządził delikt. Rolą wypłacanej kwoty jest naprawienie poszkodowanemu szkody, poprzez zapłatę, a nie wynagrodzenie za jego świadczenie. Również wypłacający odszkodowanie nie jest beneficjentem z tytułu jakiegokolwiek świadczenia poszkodowanego względem niego.

Ryczałtową formą odszkodowania jest kara umowna, która należy się w umówionej wysokości bez względu na wielkość rzeczywistej szkody.

Ustawa o VAT została oparta na regulacjach mieszczących się w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (tj. Dz.U.UE.L. z 2006 r. poz. 347.1 wraz z późn. zm., dalej: Dyrektywa VAT). Wątpliwości dotyczące potraktowania na gruncie podatku od wartości dodanej zdarzeń, z którymi związane są przepływy pieniężne, przeznaczone na pokrycie szkód, lub pełniące funkcje odszkodowawcze, pojawiały się od początku funkcjonowania podatku od wartości dodanej na terenie Unii Europejskiej. Spowodowało to, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (działający pod wcześniejszą nazwą Europejski Trybunał Sprawiedliwości, dalej: TSUE, Trybunał lub Sąd) wydał szereg rozstrzygnięć odnoszących się do tej kwestii.

W kwestii konieczności istnienia związku odpłatności z wykonanym w zamian świadczeniem, Trybunał wypowiadał się wielokrotnie. Przykładowo, w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r., C-154/80, stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w przypadku, kiedy usługa jest odpłatna, pod warunkiem istnienia bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem. Jeszcze dobitniej TSUE podkreślił konieczność istnienia związku odpłatności z czynnością w wyroku z dnia 1 kwietnia 1982 r., C-89/81. W późniejszych wyrokach Trybunał, rozwinął to stanowisko, np. w wyroku z dnia 8 marca 1988 r., C-102/86, podkreślił, że świadczenie za wynagrodzeniem zakłada istnienie bezpośredniego związku między świadczoną usługą i uzyskanym wynagrodzeniem. Wynagrodzenie wypłacane dobrowolnie
i w sposób związany pośrednio z usługą nie jest podstawą opodatkowania VAT (za: Władysławem Vargą, Glosa do wyroku TS z dnia 3 marca 1994 r., C-16/93).

Niezbędność istnienia korzyści dla wypłacającego, należnej mu w zamian za wypłaconą kwotę, również była przedmiotem wielu rozstrzygnięć TSUE. Co najważniejsze, zdaniem Trybunału, korzyść ta powinna być ekwiwalentna wypłaconej kwocie. W wyroku z dnia 3 marca 1994 r., C-16/93, Trybunał wskazał, że usługi mogą być opodatkowane VAT, tylko jeżeli wynagrodzenie jest wprost uzależnione od wykonywania danych usług i jest ich bezpośrednim korelatem. W orzeczeniach z dnia 7 grudnia 2000 r., C-213/99, oraz z dnia 29 marca 2001 r., C-404/99 Sąd wskazał, że odpłatność jest elementem koniecznym do powstania obowiązku w podatku od towarów i usług, z zachowaniem bezpośredniego związku pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymaniem wynagrodzenia. Natomiast w wyroku z dnia z 21 marca 2002 r., C-174/00, podkreślono, że dana czynność będzie opodatkowana, jeżeli świadczenia wynikające z relacji wiążących obie strony są wzajemne i ekwiwalentne.

TSUE również odnosił się w swoich wyrokach bezpośrednio do kwestii związanej z przepływami pieniężnymi, mającymi na celu pokrycie szkody. W orzeczeniu z dnia 1 lipca 1982 r., C-222/81, wskazał, że odsetki za opóźnienie w płatności nie stanowią wynagrodzenia za transakcję handlową, lecz jedynie rekompensatę za opóźnienie w płatności niepodlegającą VAT (za: Jarosław Ziółkowski, Justyna Pułka „Odpowiedzialność odszkodowawcza i jej skutki na gruncie podatku od towarów i usług - wybrane zagadnienia”, Monitor Podatkowy nr 2/2014). Natomiast w wyroku z dnia 18 lipca 2007 r., C-277/05, Sąd podkreślił, że naprawienie szkody poprzez zapłatę odszkodowania, gdy poszkodowany dysponuje roszczeniem o naprawę szkody, nie jest wynagrodzeniem na gruncie podatku VAT i pozostaje poza regulacją tej ustawy. Zatem, odszkodowanie, zapłacone w celu naprawienia szkody nawet, jeśli wysokość odszkodowania jest określona w sposób ryczałtowy, jako pozostające bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując: Trybunał wielokrotnie wskazywał warunki konieczne do tego, aby dane świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT. Zdarzenie takie podlega opodatkowaniu, gdy łącznie charakteryzuje się następującymi cechami:

• istnieje stosunek prawny pomiędzy podmiotami, w ramach, którego dochodzi do wymiany wzajemnych świadczeń (np. z jednej strony - czynność, a z drugiej - płatność za czynność),
  

• istnieje możliwa do zdefiniowania czynność,
  

• wynagrodzenie przekazywane jest w zamian za czynność i jest ekwiwalentne do wartości tej czynności,
  

• odpłatność pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
  

• istnieje podmiot będący beneficjentem czynności, inny niż wykonujący czynność.
  
  
  

Zatem, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy wykonaniem czynności a uzyskiwanym wynagrodzeniem, a wypłacane wynagrodzenie musi pozostać w bezpośrednim związku z konkretną, wykonaną przez drugą stronę czynnością (ekwiwalentność wzajemnych świadczeń). Do czynności podlegających opodatkowaniu VAT nie można natomiast, zaliczyć kar i odszkodowań. Odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem za jakąkolwiek usługę, wykonywaną przez otrzymującego odszkodowanie. Celem tej wypłaty jest niwelacja szkody - jest to rekompensata, a nie ekwiwalent za usługę. Odszkodowanie staje się należne, gdy powstanie zdarzenie, poprzez działanie lub zaniechanie obowiązanego do wypłacenia odszkodowanie, skutkujące szkodą u drugiej strony - czyli uprawnionego do otrzymania odszkodowania. Wypłacający odszkodowanie nie otrzymuje w zamian żadnego ekwiwalentnego świadczenia, wykonywanego przez poszkodowanego dla niego.

Zatem, kwota wypłacana w związku ze spełnieniem przesłanek odszkodowawczych nie mieści się w zakresie opodatkowania VAT. Stanowisko powyższe w pełni zostało zaakceptowane przez polskich przedstawicieli doktryny, sądownictwo administracyjne jak i organy podatkowe. Przykładowo można przywołać następujące materiały źródłowe:

• ,,nie budzi przy tym wątpliwości, że odszkodowania pozostają poza zakresem powyższej regulacji, nie podlegają zatem opodatkowaniu podatkiem VAT” - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lipca 2016 r., sygn. akt I FSK 226/15.
  

• „o usługach za wynagrodzeniem w rozumieniu ustawy o VAT można mówić jedynie w sytuacji, kiedy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może być uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie” - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 stycznia 2015 r., sygn. akt I FSK 1980/13.
  

• „warunkiem uznania danego zdarzenia za usługę jest istnienie "świadczenia", przez które należy o rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, które może polegać zarówno na działaniu (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechaniu (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Ponadto, usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną). Dopóki nie ma kogoś, kto odnosiłby lub powinien odnosić konkretne (wymierne) korzyści o charakterze majątkowym wiążące się z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą” - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1740/13.
  

• „podkreślić przy tym trzeba, że nie każde przesunięcie, czy rozliczenie określonych wartości ekonomicznych pomiędzy dwoma podmiotami może zostać uznane za odpłatne świadczenie usług, jeśli nie stanowi dostawy towarów. Na gruncie podatku VAT o usługach za wynagrodzeniem można mówić wtedy, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i odpłatnością za nie. Związek ów musi mieć charakter bezpośredni oraz na tyle wyraźny, aby można było stwierdzić, że zapłata (wynagrodzenie) następuje za to właśnie, konkretne świadczenie drugiej strony” - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt I FSK 689/13.
  

• „Opodatkowanie podatkiem VAT podlega świadczenie usług za wynagrodzeniem. W przypadku odszkodowań, czy kar umownych występuje tylko "wynagrodzenie", brak jest natomiast ,,świadczenia"(...). W konsekwencji, opodatkowaniu nie będą podlegały odszkodowania oraz kary otrzymywane przez podatników, jako, iż płatności takie nie wiążą się bezpośrednio z żadną czynnością dokonywaną przez drugą stronę” - red. Jerzy Martini „Ustawa VAT. Komentarz”, Centrum Doradztwa i informacji Diffin sp. z o.o., Warszawa 2005 r.
  

• „U podstaw wypłaty (powstania roszczenia o wypłatę) odszkodowania leży fakt powstania szkody po stronie podmiotu uprawnionego do odszkodowania. Samo powstanie szkody również nie jest czynnością ani zdarzeniem podlegającym opodatkowaniu. (...) Odszkodowanie nie jest więc wynagrodzeniem z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej; istotą i celem odszkodowań jest rekompensata za szkodę, a nie płatność za świadczenie” - Adam Bartosiewicz„VAT. Komentarz”, wyd. X, opublikowano: Wolters Kluwer 2016.
  

• „jeżeli nie istnieje beneficjent świadczenia, a wypłacane środki pieniężne nie są ekwiwalentem za otrzymane korzyści, ale mają na celu jedynie pokrycie poniesionych przez wynajmującego szkód, to odszkodowanie pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT” - Patrycja Jefimiuk „Kara umowna - czy jest VAT od odszkodowania”, Rzeczpospolita z dnia 17 października 2016 r.
  

• „Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia” - Interpretacja Indywidualna, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 czerwca 2016, sygn. IPPP1/4512-422/16-2/MK.
  

• „...kara umowna pełniąca funkcję odszkodowawczą (rekompensacyjną) za utracone korzyści, nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym nie podlega opodatkowaniu” - Interpretacja Indywidualna, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2013, sygn. IPPP2/443-173/13-2/KG.
  

• „Zapłata odszkodowania (kwoty stanowiącej rekompensatę strat) jest przykładem sytuacji, gdy pomimo przepływu środków pieniężnych pomiędzy dwoma stronami nie występuje czynność opodatkowana, ze względu na brak „świadczenia na rzecz kontrahenta”. Ma ona charakter sankcyjny i jest konsekwencją spowodowania zdarzenia skutkującego powstaniem szkody, straty, niewykonania lub niewłaściwego wykonania zobowiązania przez jedną ze stron transakcji. Podmiot zobowiązany do zapłaty nie otrzymuje żadnego świadczenia wzajemnego. Tym samym kwoty rekompensaty strat, jako stanowiące należności o charakterze odszkodowawczym i nie wiążące się ze świadczeniem usług, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług” - Interpretacja indywidualna, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 19 kwietnia 2013, sygn. IPTPP2/443-40/13-4/AW.
  
  
  

Podsumowując, odszkodowania nie są objęte regulacjami Ustawy o VAT.

Wynika to z tego, że wypłata odszkodowania nie jest wynagrodzeniem za czynności lub zdarzenia, wykonane przez poszkodowanego lub wynikające z powstrzymania się od działania przez niego, bądź tolerowania czynności lub sytuacji. Istotą odszkodowań jest rekompensata za szkodę. Oznacza to, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony otrzymującej pieniądze, tj. poszkodowany ani nie wykonuje czynności, ani nie powstrzymuje się od dokonania czynności ani też nie toleruje czynności lub sytuacji w zamian za zapłatę odszkodowania.

Podsumowanie

Zatem w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, będącym przedmiotem zapytania, aby Odszkodowanie potraktować, jako wynagrodzenie związane z czynnością podlegającą podatkowi VAT, Wykonawca jako wypłacający Odszkodowanie, powinien uzyskać za Odszkodowanie jakąkolwiek bezpośrednią korzyść (ekwiwalent Odszkodowania) od Zamawiającego a Zamawiający powinien zachować się w sposób, który daje tą bezpośrednią korzyść Wykonawcy.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym brak jest takiego związku. Kwota Odszkodowania ma charakter odszkodowawczy i nie jest związana ze zobowiązaniem się Zamawiającego do wykonania jakichkolwiek czynności dla Wykonawcy, powstrzymania się od dokonania czynności i/lub do tolerowania czynności lub sytuacji względem Wykonawcy. Zapłata przez Wykonawcę na rzecz Zamawiającego kwoty Odszkodowania nie wynika, z faktu wykonania jakiejkolwiek usługi lub dostawy towarów na rzecz Wykonawcy przez Zamawiającego, a jej jedynym celem jest naprawienie szkody, powstałej po stronie Zamawiającego, a wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego przez Wykonawcę.

W Umowie dostawy z montażem zastrzeżono, że w przypadku nienależytego wykonania umowy przez Wykonawcę, Wykonawca zobowiązany jest do naprawy Turbiny (tj. w tym przypadku - odbudowy). Jednakże biorąc pod uwagę obecny stan prawny, przywrócenie stanu poprzedniego jest znacznie utrudnione - istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że odbudowanie Turbiny w dotychczasowym miejscu w obecnym stanie prawnym będzie niemożliwe. Nie jest bowiem wykluczone, że w celu odbudowania Turbiny w tym samym miejscu, Zamawiający będzie musiał otrzymać odpowiednie pozwolenie budowlane, co w świetle nowych wymogów stawianych przez prawo dla tego typu inwestycji wiąże się z ryzykiem, że Zamawiający może go nie uzyskać w odniesieniu do terenu, na którym pierwotnie zlokalizowana była Turbina. Dlatego też roszczenie Zamawiającego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu, odpowiadającemu wysokości szkody poniesionej przez Spółkę w związku z Katastrofą budowlaną.

W związku z tym, Strony postanowiły zawrzeć Ugodę, w której potwierdzają, że zamiast wykonania świadczenia (tj. odbudowania Turbiny), Wykonawca zapłaci na rzecz Zamawiającego kwotę Odszkodowania. Podkreślić należy, że ustalenia zawarte w Ugodzie są bezpośrednio związane ze zmianami, jakie zostały wprowadzone przez Ustawodawcę w zakresie warunków stawianych inwestycjom polegających na budowie turbin wiatrowych. Zamiana wykonania świadczenia wynikającego z Umowy dostawy z montażem (tj. odbudowy zniszczonej Turbiny) na świadczenie pieniężne (Odszkodowania) nie jest w tym przypadku podyktowane wyłącznie wolą stron, lecz spowodowane jest właśnie tym, że istnieje ryzyko, że spełnienie świadczenia przez Wykonawcę będzie niemożliwe z przyczyn od niego niezależnych (wyżej opisanej zmiany wymogów prawnych).

Kwota Odszkodowania, do którego ma prawo Zamawiający, ma być uiszczona przez Wykonawcę w celu naprawienia szkody poniesionej przez Zamawiającego wynikającej z dostarczenia Turbiny z wadami tj. poprzez zamontowanie wadliwych elementów (śrub kołnierzowych) przez Wykonawcę (nienależyte wykonanie Umowy dostawy z montażem przez Wykonawcę). Ponadto, kwota Odszkodowania nie jest ekwiwalentem, za jakąkolwiek czynność wykonywaną przez Zamawiającego na rzecz Wykonawcy co oznacza, że Odszkodowanie nie wiąże się z żadną czynnością Zamawiającego i nie wiąże się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego dla Wykonawcy.

Zatem, kwota Odszkodowania, która ma był zapłacona przez Wykonawcę Zamawiającemu w celu pokrycia wszystkich roszczeń Zamawiającego wobec Wykonawcy w związku z Katastrofą budowlaną w jakiej uległa zniszczeniu Turbina, jest zapłatą odszkodowania wynikającego z niewywiązania się przez Wykonawcę z warunków Umowy dostawy z montażem i nie stanowi ekwiwalentu za czynności objęte zakresem podatku VAT i tym samym nie jest zapłatą za taką czynność.

Ponadto, w wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacji indywidualnej z dnia 20 kwietnia 2017 r. (1462-IPPP1.4512.124.2017.l.KC) w podobnym stanie faktycznym, organ podatkowy również uznał, że „kwota 425 000 euro, która ma byt zapłacona przez N. C., w celu pokrycia wszystkich roszczeń C. wobec N., z tytułu Umowy dostawy z montażem i/lub porozumienia z dnia 22 listopada 2013 r., w związku z rzeczywistymi lub podnoszonymi przez C. wadami Turbin wiatrowych, w tym o zwrot kosztów związanych ze sporządzeniem opinii rzeczoznawców, jest zapłatą za niewywiązania się przez N. z warunków Umowy dostawy z montażem i/lub porozumienia z dnia 22 listopada 2013 r., i nie stanowi ekwiwalentu za czynności objęte zakresem podatku VAT i tym samym nie jest zapłatą za taką czynność.”

Uzasadnienie w zakresie pytania nr 2

Podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu do pytania nr 1, Zainteresowani uważają, że kwota Odszkodowania, której zadaniem jest pokrycie wszystkich roszczeń Zamawiającego wobec Wykonawcy z tytułu Katastrofy budowlanej w jakiej to zniszczeniu uległa Turbina jest zapłatą za czynności nieobjęte zakresem VAT i tym samym płatność ta nie podlega opodatkowaniu VAT.

Jednakże w przypadku, gdy organ uzna jednak, że Odszkodowanie podlega/będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, to Strony chcą uzyskać potwierdzenie w zakresie prawa Wykonawcy do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Zamawiającego za Odszkodowanie.

W myśl art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, co do zasady, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 Ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego, na podstawie art. 86 ust. 2 Ustawy o VAT, stanowi m.in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Wykonawca prowadzi działalność opodatkowaną VAT i co do zasady korzysta z pełnego prawa do odliczenia. Wykonawca zgodnie z obowiązującymi przepisami przy rozliczaniu podatku VAT naliczonego nie stosuje proporcji (współczynnika), o której mowa w przepisie art. 90 ust. 2 Ustawy o VAT (związanej z prowadzeniem działalności zwolnionej) ani proporcji (tzw. „pre-współczynnika”), o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy o VAT (związanej z działalnością nieopodatkowaną).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie objętym pytaniem nr 1.

Odnośnie pytania nr 2 wniosku ORD-WS należy wskazać, że ze względu na fakt, iż tut. Organ w wydanym rozstrzygnięciu ocenił stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 wniosku ORD-WS jako prawidłowe, to przy warunkowej formule pytania nr 2 wniosku, odstąpiono od odpowiedzi na ww. pytanie, gdyż Wnioskodawca oczekiwał na nie odpowiedzi wyłącznie w sytuacji udzielenia przez Organ odpowiedzi przeczącej na pierwsze pytanie.

Dodać przy tym należy, że ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny została opublikowana w Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 14f § 1 ustawy Ordynacja podatkowa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. Jak stanowi art. 14f § 2 Ordynacji podatkowa w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Według art. 14r § 4 Ordynacji podatkowej, opłata za wniosek wspólny jest ustalana jako iloczyn kwoty określonej zgodnie z art. 14f i liczby zainteresowanych wskazanych we wniosku.

Analiza złożonego wniosku wspólnego prowadzi do stwierdzenia, że dotyczy on jednego stanu faktycznego oraz jednego zdarzenia przyszłego. Natomiast Wnioskodawca w dniu 13 czerwca 2018 r. dokonał wpłaty w wysokości 320 zł tytułem opłaty za wydanie interpretacji indywidualnej. W związku tym, kwota 160 zł jest wpłatą wyższą od należnej. Zatem stanowi nadpłatę w rozumieniu art. 14f § 2b pkt 3 Ordynacji podatkowej i podlega zwrotowi według dyspozycji Wnioskodawcy przekazem pocztowym na adres Zainteresowanego będącego stroną postępowania.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.