Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.64.2018.2.PB
z 10 września 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 6 lipca 2018 r. (data wpływu 9 lipca 2018 r.), uzupełnionym 27 sierpnia 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych działu spadku ze zniesieniem współwłasności –jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 lipca 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych działu spadku ze zniesieniem współwłasności.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 10 sierpnia 2018 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4015.64.2018.1.PB wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 27 sierpnia 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 10 maja 2017 r. Wnioskodawczyni złożyła wniosek do Sądu Rejonowego w K. Wydział Cywilny o zgodny dział spadku i zgodne zniesienie współwłasności nieruchomości budowlanej wraz ze zniesieniem wspólności prawa użytkowania wieczystego gruntu po zmarłych rodzicach Wnioskodawczyni.

Na zobowiązanie Sądu wniosek był uzupełniany – śmierć W. J., tj. siostry Wnioskodawczyni 25 sierpnia 2017 r. oraz wniosek rozszerzony z 4 grudnia 2017 r.

W dniu 19 lutego 2018 r. Sąd Rejonowy w K. wydał postanowienie częściowe. W dniu 28 maja 2018 r. wydał postanowienie końcowe, w którym przyznał Wnioskodawczyni wyłączne prawo własności nieruchomości oraz prawo użytkowania wieczystego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że zniesienie współwłasności nieruchomości budowlanej wraz ze zniesieniem prawa użytkowania wieczystego gruntu zostało dokonane nieodpłatnie tj. bez obowiązków spłat i dopłat na rzecz pozostałych uczestników postępowania. Na pytanie pomiędzy osobami zaliczonymi do której grupy podatkowej zostało dokonane zniesienie współwłasności Wnioskodawczyni wskazała:

• J. W. i B. W. to rodzice Wnioskodawczyni – I grupa,
• M. Ś. to siostra – I grupa,
• R. W. to siostrzeniec – II grupa,
• R. J. to szwagier – II grupa,
• J. J. to siostrzenica – II grupa.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni musi odprowadzić podatek od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z postanowieniem Sądu Wnioskodawczyni otrzymała spadek w pierwszej linii w związku z czym powinna być zwolniona od opłaty podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 644) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podarku od spadków i darowizn – podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 cyt. ustawy jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Ponieważ przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć „dział spadku” oraz „zniesienie współwłasności”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, ze zm.).

W myśl przepisu art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego – przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu (art. 1035 Kodeksu cywilnego).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego – dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego – sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), który mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

Natomiast zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego – przez współwłasność należy rozumieć stan, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Co oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Z kolei niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi.

W myśl art. 210 zdanie 1 Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
   
   

Jak wynika z przywołanych przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w ww. art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż dział spadku, jako czynność niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega natomiast nieodpłatne zniesienie współwłasności.

W myśl art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności – z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności (art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy).

Przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy (art. 7 ust. 6 cyt. ustawy).

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
   
   

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie (art. 9 ust. 2 cyt. ustawy).

Art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy statuuje, iż wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 cyt. ustawy – do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III – innych nabywców.
   
   

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy – zwalnia się od podatku: nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że 10 maja 2017 r. Wnioskodawczyni złożyła wniosek do Sądu o zgodny dział spadku i zgodne zniesienie współwłasności nieruchomości budowlanej wraz ze zniesieniem wspólności prawa użytkowania wieczystego gruntu po zmarłych rodzicach Wnioskodawczyni. Wniosek ten był uzupełniany z powodu śmierci siostry Wnioskodawczyni 25 sierpnia 2017 r. Postanowieniem z 28 maja 2018 r. Sąd przyznał Wnioskodawczyni wyłączne prawo własności nieruchomości oraz prawo użytkowania wieczystego. Z uzupełnienia wniosku wynika, że zniesienie współwłasności nieruchomości budowlanej wraz ze zniesieniem prawa użytkowania wieczystego gruntu zostało dokonane nieodpłatnie, pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej (siostra) i II grupy podatkowej (siostrzeniec, szwagier i siostrzenica).

W tym miejscu należy wyjaśnić, że błędnie Wnioskodawczyni w uzupełnieniu wniosku wskazała również rodziców, jako osoby pomiędzy którymi zostało dokonane zniesienie współwłasności. Okoliczność, że przedmiotem postępowania o dział spadku i zniesienie współwłasności była nieruchomość budowlana i prawo użytkowania wieczystego gruntu, która przed śmiercią rodziców Wnioskodawczyni stanowiła ich majątek, nie oznacza, że rodzice uczestniczyli w ww. postępowaniu. Nabycie w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności może nastąpić tylko od osób, pomiędzy którymi dokonano podziału majątku wspólnego, czyli w omawianej sprawie od żyjącej siostry Wnioskodawczyni, szwagra, siostrzenicy i siostrzeńca Wnioskodawczyni.

Reasumując, z uwagi na fakt, że zniesienie współwłasności zostało dokonane m.in. pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej (Wnioskodawczyni – siostra), nabycie od żyjącej siostry jej udziału w nieruchomości i prawie użytkowania wieczystego gruntu korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy. Wnioskodawczyni należy natomiast do II grupy podatkowej ze szwagrem (małżonek rodzeństwa) oraz z siostrzeńcem i siostrzenicą (zstępni rodzeństwa). Zatem nabycie udziałów w nieruchomości i prawie użytkowania wieczystego gruntu jakie przysługiwały szwagrowi, siostrzenicy oraz siostrzeńcowi, będzie opodatkowane na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku od spadków i darowizn dla osób należących do II grupy podatkowej.

Z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej:

• do 10.278 zł – 7%,
• od 10.278 zł do 20.556 zł – 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10.278 zł,
• powyżej 20.556 zł – 1.644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20.556 zł.
  
  

Stosownie do art. 17a ust. 1 ww. ustawy – podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe. Nie można bowiem zgodzić się z Wnioskodawczynią, że otrzymała spadek w pierwszej linii więc nie musi odprowadzać podatku od spadków i darowizn. W drodze spadku po rodzicach, tj. w pierwszej linii, Wnioskodawczyni nabyła jedynie udział w nieruchomości i prawie użytkowania wieczystego gruntu. Pozostały udział w ww. masie spadkowej Wnioskodawczyni nabyła od siostry, szwagra, siostrzenicy i siostrzeńca, którzy z tytułu nabycia spadku również byli współwłaścicielami nieruchomości i prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Zatem nabycie przez Wnioskodawczynię w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności udziałów w nieruchomości i prawie użytkowania wieczystego gruntu od szwagra, siostrzenicy i siostrzeńca (tj. od osób należących do II grupy podatkowej) podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do oceny dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.