Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL1-3.4012.445.2018.2.IT
z 1 października 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 czerwca 2018 r. (data wpływu 3 lipca 2018 r.) uzupełnionym pismem z dnia 27 sierpnia 2018 r. (data wpływu 31 sierpnia 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez Kontrahenta – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 lipca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez Kontrahenta. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 27 sierpnia 2018 r. (data wpływu 31 sierpnia 2018 r.) o nieprawidłowy adres ePUAP.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na produkcji instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych, wykonywaniu instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych. W ramach prowadzonej działalności zawierane są umowy (m.in. ze spółdzielniami mieszkaniowymi, wspólnotami mieszkaniowymi) na wykonanie usług budowlanych polegających na montażu (wymianie, instalacji) wodomierzy, ciepłomierzy, nakładek pomiarowych w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych, w tym wielolokalowych. W ramach tych umów Wnioskodawca realizuje montaż wodomierzy, ciepłomierzy oraz nakładek w ramach prac związanych z budową, remontem, modernizacją, termomodernizacją lub przebudową obiektów budowlanych lub ich części w lokalach mieszkalnych i niemieszkalnych. Zarówno Wnioskodawca, jak i kontrahenci (np. spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe; dalej: Kontrahenci) są czynnymi podatnikami podatku VAT. W ramach umów Wnioskodawca udziela gwarancji na montowane wodomierze. Umowy zawierane przez Wnioskodawcę przewidują często, że:

1. na wypadek, gdyby Wnioskodawca w okresie realizacji umowy nie był w stanie zrealizować wymiany urządzenia pomiarowego z uwagi na brak dostępu do lokalu (brak obecności lokatora) – Kontrahent jest uprawniony do zapewnienia montażu własnymi siłami lub siłami swojego podwykonawcy na koszt Wnioskodawcy;
2. w okresie gwarancji, w razie usterki, Wnioskodawca jest zobowiązany do demontażu i montażu urządzeń pomiarowych wraz z oplombowaniem; w razie niemożności realizacji tych działań własnymi siłami, Kontrahent jest uprawniony do samodzielnej realizacji tych czynności lub do zatrudnienia wykonawcy zastępczego i w takim przypadku Wnioskodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów takiego demontażu i montażu urządzeń pomiarowych wraz z oplombowaniem.
   
   

Rzeczywiście zdarza się, że Kontrahenci są zmuszeni realizować określone działania zastępcze za Wnioskodawcę (tj. zapewnienie montażu w lokalach, do których Wnioskodawca nie uzyskał dostępu, zrealizowanie naprawy gwarancyjnej). W takim przypadku Kontrahenci zgłaszają ten fakt Wnioskodawcy, dokonują naprawy we własnym imieniu i na własną rzecz (samodzielnie lub z wykorzystaniem podwykonawcy) i obciążają Wnioskodawcę kosztami naprawy.

W praktyce obrotu Wnioskodawca spotyka się z wieloma wątpliwościami w obszarze reguł rozliczenia finansowego świadczenia realizowanego przez Kontrahenta na gruncie regulacji ustawy o podatku od towarów i usług. W szczególności Wnioskodawca nie ma pewności, czy w analizowanej sytuacji Kontrahent występuje jako podwykonawca Wnioskodawcy, realizujący określone usługi budowlane na rzecz Wnioskodawcy, który z kolei w tym zakresie świadczy usługi budowlane (montaż, naprawa) dla Kontrahenta, i tym samym Kontrahent jest zobowiązany do wystawienia Wnioskodawcy faktury VAT z uwzględnieniem odwrotnego obciążenia. Czy też może Kontrahent nie świadczy na rzecz Wnioskodawcy żadnych usług, z uwagi na realizowanie określonych czynności na własną rzecz (montaż/naprawa stanowią świadczenie, które finalnie jest świadczeniem na rzecz samego Kontrahenta).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca może odliczyć podatek VAT z faktury VAT wystawionej przez Kontrahenta, czy też działania Kontrahenta pozostają poza zakresem regulacji ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Spod pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Tym samym każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
   
   

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Kwestią „odpłatności” zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, że o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą uznania, czy koszty wykonania zastępczego poniesione przez Kontrahenta, mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze przedstawiony powyżej zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług stwierdzić należy, że w zakresie opodatkowania podatkiem VAT nie mieści się przeniesienie kosztów wykonawstwa zastępczego – czyli kosztów niewykonania usługi lub wadliwego, czy też nienależytego wykonania usługi oraz nieusunięcia usterek/wad.

Na tle powołanych przepisów prawa, stwierdzić należy, że w rozpatrywanym przypadku koszty wykonawstwa zastępczego, realizowane samodzielnie lub przez osoby trzecie, mają charakter odszkodowawczy i nie są związane ze zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Skoro otrzymane przez Kontrahenta od Wnioskodawcy koszty wykonawstwa zastępczego, realizowanego samodzielnie przez Kontrahenta lub przez osoby trzecie nie wiążą się z żadnym świadczeniem ze strony Wnioskodawcy, to w konsekwencji nie stanowią one wynagrodzenia za świadczenie usługi lub dokonanie dostawy. Zatem ww. koszty wykonawstwa zastępczego, mają charakter rozliczeń finansowych, nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy i tym samym nie podlegają opodatkowaniu.

Reasumując uznać należy, że zwrot kosztów dokonywany za usunięcie wad lub zastępcze wykonanie usługi lub dostawę towarów realizowanych przez osoby trzecie jest świadczeniem o charakterze finansowym/odszkodowawczym i nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a co za tym idzie Wnioskodawca nie ma prawa do odliczenia podatku VAT z wystawionej faktury.

Na marginesie złożonego wniosku zdaniem Wnioskodawcy odnośnie natomiast kwestii dokumentowania opisanych czynności należy stwierdzić, że zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W konsekwencji wcześniejszych rozważań i uznania, że zwrot kosztów dokonywany przez Wnioskodawcę za usunięcie wad lub zastępcze wykonanie usługi realizowane samodzielnie przez Kontrahenta lub przez osoby trzecie, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy stwierdzić, że nie można dokumentować powyższej czynności fakturą VAT. Dokumentem, który mógłby stanowić podstawę do rozliczenia ww. kosztów może być przykładowo nota obciążeniowa, przy czym to zagadnienie pozostaje już poza szczegółowym zakresem regulacji ustawy o podatku od towarów i usług.

Na potwierdzenie swojego stanowiska, Wnioskodawca chciałby przytoczyć kilka wyroków sądów administracyjnych:

1. Wyrok WSA w Krakowie z dnia 29 października 2014 r., I SA/Kr 1089/14:
   Trafny jest przy tym argument, że obciążenie podatkiem VAT kosztów wykonania zastępczego realizowanego własnymi środkami skarżącej stanowiłoby w istocie rzeczy podwójne opodatkowanie tożsamych kosztów, a to z jednej strony jako świadczenia realizowanego na rzecz podwykonawcy uchylającego się od wykonania zastępczego, a z drugiej usługi wykonywanej dla inwestora. Tymczasem byłoby to sprzeczne z postulatem unikania podwójnego opodatkowania podatkiem VAT wynikającym tak z systemu prawa rodzimego jak i wspólnotowego. Doszło zatem do naruszenia powołanych wyżej przepisów prawa materialnego, a to przez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że koszty wykonania zastępczego dokonanego własnymi zasobami wnioskodawcy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
2. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 9 września 2016 r., I FSK 262/15:
   Koszty wykonawstwa zastępczego realizowanego przez osobę trzecią nie są objęte podatkiem od towarów i usług. Sąd pierwszej instancji trafnie uznał, że taki sam charakter mają koszty wykonawstwa zastępczego dokonane przez generalnego wykonawcę własnymi zasobami. Minister Finansów w zaskarżonej interpretacji nie potrafił uzasadnić przyczyn zróżnicowania tych dwóch stanów faktycznych. Pomimo tego, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jednoznacznie podkreślono, że bezpodstawnie zróżnicowano sytuację prawną wykonawcy w zależności od podmiotu dokonującego wykonania zastępczego, rozpoznawana skarga kasacyjna w żaden sposób nie przedstawia argumentów w tym zakresie.
   W tym kontekście nie można zaakceptować odmiennej kwalifikacji przez Ministra Finansów kosztów wykonania zastępczego w zależności od podmiotu, który je realizuje. Bez względu bowiem na to, czy to wykonawstwo zastępcze dokonuje osoba trzecia, czy też wykonawca, tożsamy jest cel i funkcja tych czynności. W obu przypadkach chodzi bowiem o to, aby została naprawiona szkoda wynikająca z nieprawidłowej realizacji umowy przez podwykonawcę. Zawsze ciężar ekonomiczny tego wykonania zastępczego ponosi podwykonawca, a więc podmiot, który nie wywiązał się w sposób należyty ze swych obowiązków wynikających z umowy. Należy również zgodzić się z sądem pierwszej instancji, że stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji doprowadza faktycznie do podwójnego opodatkowania tej samej czynności. To zaś jest ewidentnie sprzeczne z istotą opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Przecież pierwotnie wykonana przez podwykonawcę usługa została opodatkowana. Ponieważ nie została wykonana należycie, zgodnie z umową, to wykonawca wykonał ją w sposób zastępczy we własnym zakresie, obciążając tymi kosztami nierzetelnego podwykonawcę. Stąd też potraktowanie tego wykonawstwa zastępczego jako usługę a nie jako odszkodowanie sprawiłoby, że ta sama czynność została by opodatkowana ponownie.
3. Wyrok NSA z dnia 29 czerwca 2011 r., I FSK 1013/10:
   W sytuacji takiej jaka wystąpiła w rozpoznanej sprawie, tj. gdy zamawiający na skutek niesolidności wykonawcy zleca wykonanie robót osobom trzecim, nie dochodzi do wykonania usługi na rzecz niesolidnego wykonawcy ani przez zamawiającego ani przez wykonawcę zastępczego. W takiej sytuacji drugi wykonawca robót budowlanych nie może być uznany za podwykonawcę pierwszego wykonawcy, który nie wykonał zmówionych robót budowlanych. Brak też jest podstaw do twierdzenia, że zamawiający świadczy usługę pierwszemu wykonawcy. Kwoty, które Zamawiający otrzyma od Skarżącej mają pokryć koszt wykonania zastępczego oraz dodatkowe wydatki związane z niesolidnością Skarżącej. W związku z tym wystawienie spornej faktury VAT nie może być uznane za działanie podmiotu będącego podatnikiem VAT.
4. Wyrok NSA z dnia 21 października 2014 r., I FSK 1571/13:
   Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpoznawanej sprawy, prawidłowo Sąd pierwszej instancji uznał, że brak było podstaw faktycznych do uznania, że spełnione zostały przesłanki do zastosowania refakturowania. Po pierwsze, ze stanu faktycznego sprawy nie wynika, aby odbiorcą usług polegających na usunięciu wad budynku przez podmioty trzecie była Skarżąca. Skoro ze stanu faktycznego nie wynikało, że rzeczywistym odbiorcą usług (robót budowlanych) była Skarżąca, to brak było podstaw do refakturowania kosztów tych robót. Gdyby dopuszczono możliwość odliczenia przez Skarżącą podatku naliczonego ze spornej faktury, to doszłoby do sytuacji, że za te same roboty budowlane podatek naliczony odliczony zostałby dwukrotnie. Pierwszy raz podatek ten miałby prawo odliczyć K. sp. z o.o. z faktur wystawionych przez rzeczywistych wykonawców zaś drugi raz odliczyłaby ten sam podatek Skarżąca na podstawie spornej faktury. Z przyczyn omówionych wyżej jest to oczywiście niedopuszczalne. Zatem kluczowym elementem dla możliwości refakturowania jest występowanie przez podatnika we własnym imieniu, ale na rzecz nabywcy, z czym w rozpoznawanej sprawie nie mieliśmy do czynienia. Za usługę nie może być uznany również sam zwrot kosztów dokonany przez wykonawcę, który nie wykonał swojego zobowiązania wobec inwestora. Brak jest bowiem elementu wzajemności. Zwrot ten jest sposobem rozliczenia się pomiędzy stronami umowy, jest czynnością o charakterze cywilnoprawnym dokonaną w celu realizacji roszczeń wynikających z rękojmi za wady a nie świadczeniem usługi.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko w przepisie art. 8 ust. 1 ustawy. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Definicja ta obejmuje bowiem nie tylko transakcje polegające na wykonaniu czynności przez usługodawcę, ale również szereg transakcji niewymagających aktywnego działania usługodawcy.

Wskazać należy, że świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek. W wyroku z dnia 29 października 2009 r. C-246/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43).

Zatem usługę uznaje się za odpłatną gdy są spełnione następujące warunki:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
  
  

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na produkcji instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych, wykonywaniu instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych. W ramach prowadzonej działalności zawierane są umowy (m.in. ze spółdzielniami mieszkaniowymi, wspólnotami mieszkaniowymi) na wykonanie usług budowlanych polegających na montażu (wymianie, instalacji) wodomierzy, ciepłomierzy, nakładek pomiarowych w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych, w tym wielolokalowych. Zarówno Wnioskodawca, jak i kontrahenci (np. spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe; dalej: Kontrahenci) są czynnymi podatnikami podatku VAT. W ramach umów Wnioskodawca udziela gwarancji na montowane wodomierze. Umowy zawierane przez Wnioskodawcę przewidują, że:

1. na wypadek, gdyby Wnioskodawca w okresie realizacji umowy nie był w stanie zrealizować wymiany urządzenia pomiarowego z uwagi na brak dostępu do lokalu (brak obecności lokatora) – Kontrahent jest uprawniony do zapewnienia montażu własnymi siłami lub siłami swojego podwykonawcy na koszt Wnioskodawcy;
2. w okresie gwarancji, w razie usterki, Wnioskodawca jest zobowiązany do demontażu i montażu urządzeń pomiarowych wraz z oplombowaniem; w razie niemożności realizacji tych działań własnymi siłami, Kontrahent jest uprawniony do samodzielnej realizacji tych czynności lub do zatrudnienia wykonawcy zastępczego i w takim przypadku Wnioskodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów takiego demontażu i montażu urządzeń pomiarowych wraz z oplombowaniem.
   
   

Zdarza się, że Kontrahenci są zmuszeni realizować określone działania zastępcze za Wnioskodawcę (tj. zapewnienie montażu w lokalach, do których Wnioskodawca nie uzyskał dostępu, zrealizowanie naprawy gwarancyjnej). W takim przypadku Kontrahenci zgłaszają ten fakt Wnioskodawcy, dokonują naprawy we własnym imieniu i na własną rzecz (samodzielnie lub z wykorzystaniem podwykonawcy) i obciążają Wnioskodawcę kosztami naprawy.

Według art. 361 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.) – zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

W myśl art. 363 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego – naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Stosownie do art. 471 Kodeksu cywilnego – dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Mając na uwadze zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz przepisy Kodeksu cywilnego regulujące kwestię odszkodowań należy stwierdzić, że odszkodowania nie zostały objęte zakresem art. 5 ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie, gdy dany Kontrahent obciąży Wnioskodawcę (wykonawcę usług montażu urządzeń) kosztami poniesionymi w związku z realizacją działań zastępczych na podstawie umowy gwarancyjnej (tj. zapewnienie montażu urządzeń w lokalach, czy też naprawy gwarancyjnej usterki), nie będzie wykonywać – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług – żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem. Kontrahent angażując podmiot trzeci czy też wykonując prace zastępcze we własnym zakresie, nie czyni tego w celach zarobkowych lecz w celu usunięcia skutków niewykonania lub niewłaściwego wykonania umów przez Wnioskodawcę. Zatem, obciążenie Wnioskodawcy ww. kosztami nie stanowi żadnej czynności wymienionej w art. 5 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez Kontrahenta.

Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 ustawy – w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy – kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych (wskazanych powyżej) oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten zawiera uregulowania wyłączające prawo podatnika do odliczenia podatku.

I tak, w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy postanowiono, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Mając na uwadze okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie jest uprawniony do odliczenia podatku z faktury otrzymanej od swojego Kontrahenta. W analizowanym przypadku znajdzie zastosowanie przepis art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy. Przepis ten, jak wyjaśniono wyżej, pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku z faktury, w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Odnosząc się do wyroków sądów administracyjnych powołanych przez Wnioskodawcę należy stwierdzić, że stanowią one rozstrzygnięcia w indywidualnych sprawach i tylko do nich się zawężają. Zatem wskazane we wniosku wyroki sądów administracyjnych nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.