Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-2.4012.628.2017.1.SR
z 13 grudnia 2017 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 października 2017 r. (data wpływu 11 października 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nie uznania czynności przekazania nieruchomości na rzecz Samorządu Województwa na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej za dostawę towarów w przypadku zrzeczenia się odszkodowania oraz braku obowiązku zapłaty podatku należnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 października 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nie uznania czynności przekazania nieruchomości na rzecz Samorządu Województwa na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej za dostawę towarów w przypadku zrzeczenia się odszkodowania oraz braku obowiązku zapłaty podatku należnego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Miasto jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. Marszalek Województwa, zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2031 j.t.; dalej: „specustawa drogowa”), w związku z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego (Dz. U. z 2005 r., nr 267. poz. 2251 ze zm.), jest właściwy do wypłaty odszkodowania za drogi samorządowe realizowane jako wojewódzkie. W sytuacji, gdy Marszałek zobowiązany jest wypłacić odszkodowanie na rzecz Miasta, dochodzi do konfuzji podmiotu zobowiązanego do wypłaty odszkodowania z podmiotem uprawnionym do jego otrzymania. Mając na uwadze ten fakt, ustawodawca na mocy ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1590) wprowadził ust. 7 i 8 w art. 12 specustawy drogowej w brzmieniu: „7. Jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie to składa się do organu, o którym mowa w ust. 4a. 8. W przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust 4:

  1. przed wszczęciem postępowania ustalającego wysokość odszkodowania postępowania nie wszczyna się;
  2. w trakcie postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowanie umarza się;
  3. po wydaniu decyzji ustalającej wysokość odszkodowania – decyzję wygasza się.”

W uzasadnieniu wprowadzonej nowelizacji (Druk nr 3575 z dnia 19 czerwca 2015 r.) ustawodawca wskazał wyraźnie, iż celem wprowadzenia ww. przepisów jest rozwiązanie często zgłaszanego przez organy administracji problemu, jakim jest „trudność we wzajemnym rozliczaniu się organów, których nieruchomości objęte zostały działaniem decyzji” o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

W związku z powyższym Burmistrz ma zamiar podjąć kroki zmierzające do zrzeczenia się odszkodowania, za działki należące do Gminy Miasto, a przejmowane na rzecz Samorządu Województwa …. W sprawach dotyczących opisywanego zagadnienia nie zostały dotychczas wykonane operaty szacunkowe, stanowiące podstawę określenia wartości poszczególnych nieruchomości.

Należy przy tym wskazać, że dotychczas wartość odszkodowania ustalana była w oparciu o operat szacunkowy wykonany przez rzeczoznawcę majątkowego na zlecenie organu prowadzącego postępowanie o odszkodowanie.

Podstawą uprawniającą Burmistrza Miasta do gospodarowania nieruchomościami jest w pierwszej kolejności art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446. dalej: u.s.g.), w którym ustawodawca wyraźnie wskazał, że zadania własne gminy obejmują w szczególności sprawy z zakresu gospodarki nieruchomościami.

Z uwagi na przedmiot wniosku, który obejmuje nieruchomości przeznaczone pod drogi publiczne, należy również wskazać na art. 7 ust. 1 pkt 2 u.s.g., który wskazuje na kolejną kategorię zadań, jakimi są sprawy z zakresu dróg i ulic.

Kolejno należy wskazać na przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r., poz. 1774 ze zm., dalej: u.g.n.), której przedmiotem regulacji, zgodnie z jej art. 1 ust. 1 pkt 1 jest gospodarowanie nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego.

Art. 11 ust. 1 u.g.n. stanowi zaś przepis, który już bezpośrednio umocowuje Burmistrza Miasta do gospodarowania nieruchomościami, ponieważ stanowi on, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, (...) organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, zgodnie z art. 26 ust. 3 u.s.g. jest burmistrz.

Zgodnie z art. 19 ust. 5 ustawy o drogach publicznych z dnia 21 marca 1985 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 460 ze zm.) dla dróg gminnych zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest Burmistrz.

Finansowanie realizacji zadań w zakresie budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami publicznymi, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, w granicach gminy następuje z budżetu tej gminy, co stanowi art. 3 ust. 2 ustawy o finansowaniu transportu infrastruktury lądowej z dnia 16 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 267 poz. 2251, z 2007 r. Nr 23, poz. 136, z 2009 r. Nr 19, poz. 100).

Z tego też przepisu, w związku z art. 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. 2015 r. poz. 2031 ze zm.), wynika obowiązek wypłaty odszkodowań przez organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Jednocześnie należy wskazać, że wszelkie zasady gospodarowania nieruchomościami będącymi własnością jednostek samorządu terytorialnego określa Dział 11 u.g.n., tj. przepisy od art. 10 do art. 19 tej ustawy.

Grunty, objęte zakresem przedstawionych we wniosku pytań, są własnością Miasta. Jak wynika z opisu stanu faktycznego grunty te na mocy decyzji o realizacji inwestycji drogowej przechodzą na własność Samorządu Województwa ….

Z tytułu nabycia nieruchomości, będących przedmiotem wniosku Miastu nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Miasto nabyło nieruchomości będące przedmiotem wniosku na podstawie przepisów:

  • art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. – O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2017.1073 t.j.)
  • art. 98 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – O gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2016.2147 t.j.)
  • art. 5 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:


  1. Czy w przypadku zrzeczenia się przez Burmistrza Miasta odszkodowania za nieruchomości przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej na rzecz Samorządu Województwa … dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji tego, czy Wnioskodawca będzie zobligowany do zapłaty podatku VAT należnego?
  2. W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, czy w przypadku zrzeczenia się przez Burmistrza Miasta odszkodowania za nieruchomości przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej na rzecz Samorządu Województwa … dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, a w konsekwencji, czy Wnioskodawca będzie zobligowany do zapłaty podatku VAT należnego?
  3. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 albo pytanie nr 2 – czy w sytuacji zrzeczenia się przez Burmistrza Miasta odszkodowania po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek podatkowy w VAT na podstawie art. 19 ust. 5 lit. b) ustawy o VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ad. 1

W przypadku zrzeczenia się przez Burmistrza odszkodowania za nieruchomości przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej na rzecz Samorządu Województwa … nie dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W konsekwencji Wnioskodawca nie będzie zobligowany do zapłaty należnego VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak wskazuje art. 7 ust. 1 przywołanej ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei art. 7 ust. 1 pkt 1 determinuje zaliczenie do kategorii dostawy towarów także takie przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, które następuje z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Konsekwencją powyższego brzmienia przepisów ustawy o VAT jest zatem wprowadzenie przez ustawodawcę dwóch zasadniczych przesłanek, które muszą zostać spełnione w celu uznania, że wywłaszczenie nieruchomości pod budowę drogi publicznej stanowi dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Pierwszą z nich jest przeniesienie własności nieruchomości z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy prawa, natomiast drugą –otrzymanie w zamian odszkodowania.

Rozważania te prowadzą do konkluzji, iż zrzeczenie się odszkodowania przez Miasto, oznacza niespełnienie drugiego ze wskazanych powyżej warunków, w związku z czym – w ocenie Wnioskodawcy – tego rodzaju wywłaszczenie nie podlega przepisom ustawy o VAT (nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem).

Brak opodatkowania podatkiem VAT zrzeknięcia się odszkodowania z tytułu wywłaszczenia potwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 23 lipca 2012 r. IPPP2/443-373/12-4/AK.

Ad. 2

W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, w przypadku zrzeczenia się przez Prezydenta odszkodowania za nieruchomości przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej na rzecz Skarbu Państwa nie dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. W konsekwencji Wnioskodawca nie będzie zobligowany do zapłaty należnego VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jak wskazuje art. 7 ust. 1 przywołanej ustawy. przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1. rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei art. 7 ust. 2 pkt 2 determinuje zaliczenie do kategorii dostawy towarów także wszelkie darowizny, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych (tj. będących przedmiotem darowizny) towarów lub ich części składowych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku uznania, że w przedstawionym stanie faktycznym nie dojdzie do dostawy towarów na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, nie można jednocześnie uznać, że dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, przede wszystkim z powodu braku uprawnienia Wnioskodawcy do obniżenia, w całości lub w części, kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia będących przedmiotem darowizny towarów lub ich części składowych. Ponadto, sam fakt zrzeczenia się jakichkolwiek uprawnień do odszkodowania w sytuacji, gdy strona uprawniona do jego otrzymania została pozbawiona prawa własności na podstawie przepisów prawa nie może bowiem zostać uznany za darowiznę, ponieważ ta, zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121. j.t.; dalej „Kodeks cywilny”), definiowana jest jako zobowiązanie się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. W sytuacji zrzeczenia się odszkodowania nie dochodzi do bezpłatnego świadczenia, a jedynie do sytuacji, w której podmiot wywłaszczony ze swojego prawa uznaje, że odstępuje od ustawowego uprawnienia do otrzymania stosownego odszkodowania. Ponadto, kolejny przepis Kodeksu cywilnego, tj. art. 889 wskazuje w punkcie 2, że nie stanowi darowizny bezpłatne przysporzenie, gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte. Przepis ten z pewnością musi znaleźć zastosowanie w przedmiotowej sprawie, ponieważ uprawnione podmioty zrzekają się odszkodowania (prawa), którego jeszcze nie nabyły, ponieważ nabycie prawa do odszkodowania następuje w decyzji administracyjnej, a takowej w opisanym stanie faktycznym nie trzeba w ogóle wydawać. W ocenie Wnioskodawcy, w niniejszej sprawie zachodzi przesłanka „interesu społecznego lub gospodarczego”, o której mowa w art. 12 ust. 7 specustawy drogowej, uzasadniająca zrzeczenie się przez Miasto odszkodowania. Co więcej, na gruncie art. 12 ust. 8 pkt 1 specustawy drogowej, ustawodawca wprowadził możliwość zrzeczenia się odszkodowania jeszcze przed wszczęciem postępowania o ustalenie odszkodowania.

W ocenie Wnioskodawcy, może to świadczyć, iż zamysłem ustawodawcy było doprowadzenie do sytuacji, w której w momencie wydania decyzji o realizacji inwestycji drogowej organy reprezentujące Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego wydadzą oświadczenie o zrzeczeniu się odszkodowania za swoje nieruchomości. W takiej sytuacji dochodzi właśnie do usunięcia opisanego w uzasadnieniu do nowelizacji specustawy drogowej problemu w postaci „trudności” we wzajemnym rozliczaniu się organów, których nieruchomości objęte zostały działaniem decyzji. W ocenie Miasta poprzez usunięcie wspomnianych „trudności” należy rozumieć właśnie brak obowiązku uiszczenia VAT, ale również brak konieczności ponoszenia samych kosztów postępowania (koszty zawiadomień, wynagrodzenia dla rzeczoznawców majątkowych, itd.).

Ad. 3

Nawet w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 albo pytanie nr 2, po stronie Miasta nie powstanie obowiązek podatkowy na podstawie art. 19a ust. 5 lit. b) ustawy o VAT, nie zostaną bowiem spełnione przesłanki wskazanego przepisu uzasadniające powstanie obowiązku podatkowego.

Miasto stoi na stanowisku, że nawet w przypadku uznania jego poglądów odnośnie pytania pierwszego albo drugiego za nieprawidłowe – tj. nawet w przypadku uznania, że w przedstawionym stanie faktycznym ma miejsce dokonanie dostawy towarów na podstawie:

  • art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT albo
  • art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT

w przedstawionym stanie faktycznym nie zostaną spełnione przesłanki uzasadniające powstanie obowiązku podatkowego.

Należy zauważyć, że ustawa o VAT przewiduje szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku przeniesienia własności towarów z tytułu nakazu organów władzy publicznej. Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o VAT, obowiązek ten powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie. Jak wynika z brzmienia powołanego przepisu, dla powstania obowiązku podatkowego przy przeniesieniu własności towarów w związku z nakazem organów władzy publicznej, koniecznym jest zatem otrzymanie „całości lub części zapłaty”, tj. całości lub części kwoty odszkodowania przysługującej podatnikowi w związku z przeniesieniem własności towarów.

W konsekwencji należy zatem przyjąć, że w przypadku, gdy ze względu na zrzeczenie się odszkodowania nie wystąpi element zapłaty za towar, tj. nie dojdzie do wypłaty odszkodowania, nie zostanie również spełniona podstawowa przesłanka uzasadniająca powstanie obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z. 2016 r., poz. 710), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary – na mocy art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z przytoczonego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 wynika, że opodatkowaniu co do zasady, podlegają czynności wykonane w sposób odpłatny (za wynagrodzeniem). Jednocześnie ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

  1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
  2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
  3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
  4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
  5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
  6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
  7. zbycie praw. o których mowa w pkt 5 i 6.

W myśl powołanych wyżej przepisów grunt, budynek i budowla spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1. rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny
  • jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z przywołanego przepisu wynika zatem, że dla opodatkowania danej czynności nieodpłatnego przekazania istotne jest to, czy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych towarów w całości lub w części. Zatem nieodpłatne czynności, o których mowa w tym przepisie, tylko wówczas są uznawane za odpłatną dostawę towarów, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego.

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z cyt. wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. gruntów) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawca towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L 347. s. 1 ze zm.) – „podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel, czy też rezultaty takiej działalności. Natomiast „działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Opodatkowaniu VAT podlega – na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE. – odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Art. 15 ust. 6 ustawy stanowi implementację art. 13 Dyrektywy, zgodnie z którym, krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

Z przepisów cytowanych wyżej wynika, że organy władzy publicznej są co do zasady podatnikami podatku VAT w zakresie czynności wykonywanych przez te podmioty w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. sprzedaży nieruchomości, zamiany, wynajmu, dzierżawy.

Tym samym należy zaznaczyć, że ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta) ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Jednocześnie Gmina w przedmiotowym zakresie nie występuje jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Jego sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości przeznaczonej pod budowę drogi jest taka sama jak innych podmiotów, których dotknąć może decyzja lokalizacyjna.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (l)z. U. z 2015 r.. poz. 1774 z póżn. zm.), z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Jednocześnie, w świetle art. 11a ustawy o gospodarce nieruchomościami, przepis art. 11 ust. 1 stosuje się do czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

Z uwagi na powyższe należy wskazać, że organ jednostki samorządu terytorialnego (tu Burmistrz Miasta ) działa jako organ tej jednostki, a zatem wszelkie podejmowane przez niego działania są w istocie działaniami podejmowanymi przez jednostkę samorządu terytorialnego. Jednocześnie Burmistrz – w określonych przewidzianych przepisami prawa okolicznościach – działa jako reprezentant Skarbu Państwa (kwestie nabywania nieruchomości na rzecz skarbu Państwa).

W tym miejscu należy wskazać, że zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2031).

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Na podstawie art. 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ww. ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

  1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
  2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych
  • z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydal decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (art. 12 ust. 4a powołanej wyżej ustawy).

Decyzję wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b powołanej ustawy).

Na mocy art. 12 ust. 4f ww. ustawy, odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

W oparciu o art. 12 ust. 5 ww. ustawy, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

Jednocześnie z art. 12 ust. 7 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, że jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie to składa się do organu, o którym mowa w ust. 4a.

Natomiast ust. 8 ww. art. 12 stanowi, że w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4:

  1. przed wszczęciem postępowania ustalającego wysokość odszkodowania postępowania nie wszczyna się
  2. w trakcie postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowanie umarza się;
  3. po wydaniu decyzji ustalającej wysokość odszkodowania – decyzję wygasza się.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub przebudowy dróg publicznych w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym jest wojewoda (na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami i ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych), dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organy dokonujące wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości.

W myśl art. 98 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (art. 98 ust. 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

W opisanym stanie sprawy mamy do czynienia z przeniesieniem własności gruntu na rzecz Województwa …, przy czym – jak wynika z wniosku – Burmistrz Miasta podjął kroki zmierzające do zrzeczenia się odszkodowań za działki należące do Miasta.

Odnosząc się do okoliczności sprawy oraz mając na uwadze obowiązujące przepisy, należy wskazać, że określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług obejmuje odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług.

Zauważyć należy, iż w oparciu o treść art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega również stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Jednak z okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca – właściciel gruntów – podjął kroki zmierzające do zrzeczenia się odszkodowań w związku z przekazaniem gruntów na rzecz Skarbu Państwa. Zatem w sytuacji, gdy Wnioskodawca nie otrzyma ww. odszkodowania (wynagrodzenia), w przedmiotowej sprawie nie nastąpi odpłatna dostawa towarów (gruntów), o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy tego przepisu. Dlatego też – w przypadku zrzeczenia się przez Prezydenta odszkodowania za nieruchomości ... przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej na rzecz Skarbu Państwa – przekazanie nieruchomości (gruntów) będącej własnością Zainteresowanego na rzecz Skarbu Państwa nastąpi nieodpłatnie, zatem nie dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy dostawy i tym samym Zainteresowany nie jest zobligowany do zapłaty podatku VAT należnego z tego tytułu.

Tym samym czynność przeniesienia na rzecz Województwa … nieruchomości Miasta może stanowić jedynie nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, o ile zostaną spełnione warunki, o których mowa w ww. przepisie.

W świetle powyższego przepisu nieodpłatne przekazanie prawa własności nieruchomości stanowi dostawę towarów, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jej nabyciu.

Miasto, z tytułu nabycia nieruchomości będących przedmiotem wniosku, nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Tym samym ww. czynność przekazania bez odszkodowania nieruchomości przez Miasto na rzecz Samorządu Województwa … nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, ponieważ przy nabyciu ww. nieruchomości nie przysługiwało Miastu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W związku z tym transakcja ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji Miasto nie jest zobligowane do zapłaty podatku VAT należnego z tego tytułu.

Reasumując, przekazanie na rzecz Samorządu Województwa … bez odszkodowania własności nieruchomości gruntowych na mocy decyzji o realizacji inwestycji drogowej nie stanowi dostawy towarów, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, jak również w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (…).

Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Z powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny
  • jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z przywołanego przepisu, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Ponadto zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147, z późn. zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

W tym miejscu należy wskazać, że zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2017r., poz. 1496).

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Na podstawie art. 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ww. ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

  1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
  2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych
  • z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Na mocy art. 12 ust. 4f ww. ustawy, odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Jednocześnie z art. 12 ust. 7 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, że jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie to składa się do organu, o którym mowa w ust. 4a.

Natomiast ust. 8 ww. art. 12 stanowi, że w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4:

  1. przed wszczęciem postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowania nie wszczyna się
  2. w trakcie postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowanie umarza się;
  3. po wydaniu decyzji ustalającej wysokość odszkodowania – decyzję wygasza się.

Z opisu sprawy wynika, że grunty będące własnością Miasta na mocy decyzji o realizacji inwestycji drogowej przechodzą na własność Samorządu Województwa …. Burmistrz ma zamiar podjąć kroki zmierzające do zrzeczenia się odszkodowania za działki należące do Gminy Miasto, a przejmowane na rzecz Samorządu Województwa …. W sprawach dotyczących opisywanego zagadnienia nie zostały dotychczas wykonane operaty szacunkowe, stanowiące podstawę określenia wartości poszczególnych nieruchomości. Z tytułu nabycia nieruchomości, będących przedmiotem wniosku Miastu nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii czy w przypadku zrzeczenia się przez Burmistrza Miasta odszkodowania za nieruchomości przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej na rzecz Samorządu Województwa … dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT lub na podstawie art. 5 ust 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, a w konsekwencji tego, czy Wnioskodawca będzie zobligowany do zapłaty podatku VAT należnego.

Odnosząc się do okoliczności sprawy oraz mając na uwadze obowiązujące przepisy, należy podnieść, że jak wskazano określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług obejmuje odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług.

Zauważyć należy, że na podstawie o treść art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podlega również stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Jednak z okoliczności sprawy wynika, że Burmistrz Miasta jako organ wykonawczy Gminy – dotychczasowy właściciel nieruchomości – zamierza zrzec się odszkodowania w związku z przekazaniem gruntów na rzecz Samorządu Województwa. Zatem w sytuacji, gdy Wnioskodawca nie otrzyma ww. odszkodowania (wynagrodzenia), w przedmiotowej sprawie nie nastąpi odpłatna dostawa towarów (nieruchomości), o której mowa w powołanych przepisach, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dlatego też – w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomości przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej – przekazanie nieruchomości nastąpi nieodpłatnie, zatem nie dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym czynność przeniesienia na rzecz Samorządu Województwa nieruchomości Miasta może stanowić jedynie nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, o ile zostaną spełnione warunki, o których mowa w tym przepisie.

W świetle powyższego przepisu nieodpłatne przekazanie prawa własności nieruchomości stanowi dostawę towarów, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jej nabyciu.

Jak wskazano w opisie sprawy, z tytułu nabycia nieruchomości, będących przedmiotem wniosku Miastu nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Tym samym ww. czynność przekazania bez odszkodowania nieruchomości przez Miasto na rzecz Samorządu Województwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ przy nabyciu ww. nieruchomości nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Reasumując, w przypadku zrzeczenia się przez Burmistrza Miasta odszkodowania za nieruchomości przejęte na rzecz Samorządu Województwa na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej nie dojdzie do dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 zarówno w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy jak i w zw. z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, a w konsekwencji Wnioskodawca nie będzie zobligowany do zapłaty podatku VAT należnego.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w ww. zakresie jest prawidłowe.

Ponadto wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również kwestii – w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 albo pytanie nr 2 – czy w sytuacji zrzeczenia się przez Burmistrza Miasta odszkodowania po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek podatkowy w VAT na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT.

Z uwagi jednak na powyższe rozstrzygnięcie, dotyczące braku dostawy i braku obowiązku zapłaty podatku VAT, odpowiedź na tak sformułowane pytanie – stała się bezprzedmiotowa.

Tut. organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (pytań) Wnioskodawcy. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone w wydanej interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj